Chứng khoán là gì? Hiểu biết đúng đắn về thị trường chứng khoán

Hiện nay, chứng khoán đang là một mảnh đất màu mỡ và đầy hứa hẹn tại Việt Nam. Việc nắm rõ những kiến thức về chứng khoán cũng như cách đầu tư là điều cần thiết để mang đến hiệu quả cao. Cùng theo dõi bài viết để tìm hiểu về chứng khoán là gì nhé!

Chứng khoán là gì? Có nên đầu tư vào thị trường này hay không luôn là câu hỏi đặt ra của khá nhiều nhà đầu tư, kể cả với những nhà đầu tư tài chính đã tham gia thị trường lâu năm. Trong bài viết này, 123job sẽ giới thiệu đến bạn đọc chứng khoán là gì? và những cách đầu tư chứng khoán chính tại Việt Nam mang lại nhiều hiệu quả. Cùng theo dõi tiếp bài viết để được bật mí chứng khoán là gì nhé!

I. Chứng khoán là gì?

Chứng khoán là gì? Chứng khoán được xem là bằng chứng xác nhận sự sở hữu hợp pháp của người sở hữu đối với tài sản, phần vốn của công ty hay tổ chức đã phát hành. Chứng khoán có thể là một hình thức chứng chỉ dữ liệu điện tử hay bút toán ghi sổ.

Chứng khoán là gì?

Chứng khoán bao gồm các loại như cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ… và cũng được coi như là một phương tiện hàng hóa trừu tượng có thể thỏa thuận và thay thế được, đại diện cho một giá trị tài chính.

II. Các loại chứng khoán chính

1. Chứng khoán vốn

Chứng khoán vốn là chứng khoán do công ty cổ phần phát hành và xác nhận quyền sở hữu một phần thu nhập, tài sản của công ty… Chứng khoán vốn được nắm giữ chủ yếu bởi các cổ đông của công ty để thể hiện quyền sở hữu công ty đó. Khi cổ phần được bán thì quyền sở hữu sẽ được chuyển sang các nhà đầu tư khác.

Chứng khoán vốn bao gồm: Cổ phiếu ưu đãi, Cổ phiếu thường, chứng chỉ quỹ…

2. Chứng khoán nợ

Chứng khoán nợ thường được huy động dưới nhiều hình thức khác nhau như giấy chứng nhận tiền gửi, trái phiếu. Khi tham gia vào chứng khoán nợ, bạn sẽ được các tổ chức tài chính cung cấp và xác định rõ về ngày đáo hạn, tỷ lệ lãi suất… Bên cạnh đó, tỷ lệ lãi suất của chứng khoán nợ còn phụ thuộc vào mức độ rủi ro của việc vay mượn và rủi ro của người đi vay.

3. Chứng khoán phái sinh là gì?

Chứng khoán phái sinh là gì? Là một công cụ tài chính mà giá trị sẽ phụ thuộc vào giá của một tài sản cơ sở nhằm đạt được nhiều mục tiêu khác nhau như: Tạo lợi nhuận, bảo vệ lợi nhuận, phân tán rủi ro…

Chứng khoán phái sinh là gì?

III. Thị trường chứng khoán là gì?

Trước khi tìm hiểu về phân loại chứng khoán và các tổ chức trên thị trường chứng khoán thì chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu thị trường chứng khoán là gì? Thị trường chứng khoán là nơi giao dịch hay còn gọi là nơi các môi giới chứng khoán hoạt động. Thị trường chứng khoán được thực hiện chủ yếu tại các sở giao dịch chứng khoán và thông qua những công ty môi giới chứng khoán.

Vậy là bạn đã hiểu phần nào về thị trường chứng khoán là gì rồi đúng không. Cùng nhau tìm hiểu tiếp về phân loại thị trường chứng khoán là gì nữa nhé!

1. Phân loại thị trường chứng khoán

Thị trường chứng khoán sơ cấp:

Thị trường chứng khoán sơ cấp là nơi công ty phát hành chứng khoán ra thị trường để thu hút nguồn vốn đầu tư trên thị trường. Người mua sẽ sở hữu chứng khoán của công ty và công ty sẽ nhận được tiền từ việc bán chứng khoán. Đa phần người mua trên thị trường chứng khoán sơ cấp là các quỹ đầu tư hay các tổ chức lớn.

Thị trường chứng khoán thứ cấp:

Thị trường thứ cấp là nơi diễn ra các hoạt động mua bán, trao đổi chứng khoán đã được phát hành trên thị trường sơ cấp. Người mua tại thị trường chứng khoán sơ cấp ở trên sẽ tiến hành mua bán chứng khoán đối với các nhà đầu tư khác trên thị trường. Về hình thức thì thị trường chứng khoán thứ cấp là nơi diễn ra sự thay đổi quyền sở hữu giữa người mua và người bán. Đây cũng là nơi các nhà đầu tư cá nhân có thể tham gia.

2. Các tổ chức trên thị trường chứng khoán là gì?

Thị trường chứng khoán là gì? Là nơi giao dịch trao đổi, mua bán cổ phiếu hay trái phiếu thông qua các môi giới là các Công ty chứng khoán. Chính vì vậy nên các tổ chức trên thị trường chứng khoán là các cơ quan quản lý bao gồm Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC), Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) và Sở Giao dịch chứng khoán Hồ Chí Minh (HOSE). Ngoài ra, còn phải kể đến trung tâm lưu ký chứng khoán (VSD) đóng vai trò quan trọng trong việc lưu trữ các thông tin về chứng khoán.

Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX)

IV. Vai trò của chứng khoán là gì?

Có lẽ khi đọc các nội dung trên, chúng ta đều nắm rõ được chứng khoán là gì? Chứng khoán phái sinh là gì? Thị trường chứng khoán là gì tuy nhiên vai trò của chứng khoán là gì thì không phải ai cũng biết được. Dưới đây là 3 vai trò chính của chứng khoán mà 123job muốn gửi đến bạn đọc:

1. Đối với phát triển kinh tế

Thị trường chứng khoán là một trong những thước đo sức mạnh của nền kinh tế đất nước. Các chỉ số đo lường thị trường hay giá cổ phiếu của các công ty thể hiện nền kinh tế có đang ở trong giai đoạn tốt hay không.

Nhờ vào thị trường chứng khoán mà Chính phủ sẽ kiểm soát tốt hơn tình hình hoạt động của nền kinh tế cũng như hoạt động tài chính của các công ty niêm yết (các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán sẽ phải công khai tình sản xuất, kinh doanh, công bố thông tin theo định kỳ...).

2. Đối với các doanh nghiệp

Để huy động được các nguồn vốn dài hạn thì bên cạnh việc đi vay nguồn vốn từ ngân hàng, các công ty đã thực hiện huy động vốn thông qua hình thức phát hành chứng khoán. Đây chính là kênh mang lại cho công ty nguồn vốn dồi dào, từ đó giúp cho hoạt động sản xuất, kinh doanh phát triển.

3. Đối với các nhà đầu tư

Chứng khoán hiện nay đang là một trong những hình thức đầu tư được nhiều nhà đầu tư tài chính áp dụng. Một trong những lợi ích to lớn của việc đầu tư chứng khoán là cơ hội để tìm kiếm lợi nhuận nhanh chóng. Thị trường chứng khoán có xu hướng tăng theo sự tăng trưởng của của các công ty hay sự phát triển của nền kinh tế. Đầu tư vào các công ty ổn định và có xu hướng phát triển thì có thể tạo ra lợi nhuận lớn cho nhà đầu tư.

Ngoài ra, khi đầu tư vào thị trường chứng khoán sẽ mang đến sự đa dạng hóa khoản tiền nhà đầu tư có ngoài các kênh đầu tư khác như như vàng, bất động sản hay gửi tiền tiết kiệm.

Vai trò của chứng khoán là gì?

V. Những cách đầu tư chứng khoán chính tại Việt Nam

1. Đầu tư chứng khoán phái sinh

Chứng khoán phái sinh là gì có lẽ không còn quá khó khăn nữa vì ở mục 2 - 123job đã chia sẻ với bạn đọc. Tuy nhiên cách chơi chứng khoán phái sinh như thế nào lại là câu hỏi cũng khiến nhiều người ngập ngừng. Dưới đây là 4 bước cơ bản để bắt đầu vào giao dịch chứng khoán phái sinh:

Bước 1:  Mở tài khoản chứng khoán phái sinh

Đây là bước cơ bản và cần thiết mà bất kỳ nhà đầu tư nào khi tham gia vào thị trường chứng khoán phái sinh đều phải làm trước khi bắt đầu vào các cuộc giao dịch. Việc mở tài khoản có thể thực hiện bằng cách thủ công hoặc online.

Bước 2: Nộp tiền ký quỹ

Để tài khoản được kích hoạt và có thể thực hiện các giao dịch thì nhà đầu tư cần nộp tiền ký quỹ ban đầu với mức ký quỹ theo quy định, số tiền này sẽ dùng để đảm bảo các giao dịch của nhà đầu tư sẽ được thực hiện. Thông thường tỷ lệ ký quỹ sẽ dao động từ 15% đến 20%.

Bước 3: Tải và cài đặt các phần mềm

Mỗi một sàn giao dịch sẽ có hệ thống các phần mềm khác nhau dựa trên nền tảng của mình. Nhà đầu tư có thể tải ứng dụng về điện thoại để sử dụng hoặc thao tác trực tiếp trên PC.

Bước 4: Hoàn tất và bắt đầu giao dịch

Sau khi đã hoàn thành ba bước trên thì việc cuối cùng của nhà đầu tư là giao dịch và bắt đầu vào cuộc đầu tư của mình. 

2. Đầu tư chứng khoán dựa vào phân tích kỹ thuật

Phân tích kỹ thuật là dự đoán sự vận động của giá cả trong tương lai dựa trên sự khảo sát giá trong quá khứ. Phân  tích kỹ thuật không xem xét nhiều đến giá trị của cổ phiếu như động cơ chính để mua/bán cổ phiếu. Nó đòi hỏi phải nghiên cứu những thay đổi của xu hướng và động lực của giá, số lượng cổ phiếu. 

Dựa trên những xu hướng và phân tích kỹ thuật mà nhà đầu tư có thể quyết định khi nào nên mua hay bán cổ phiếu. Các nhà phân tích kỹ thuật sử dụng chủ yếu là biểu đồ và sẽ không thường xuyên tham khảo về tình hình tài chính của các công ty.

Đầu tư chứng khoán dựa vào phân tích kỹ thuật

3. Đầu tư lướt sóng

Đầu tư lướt sóng chứng khoán là gì? Đây là tên gọi phổ thông và được khá nhiều người Việt khi tham gia thị trường chứng khoán gọi hay chính xác hơn thì đây là hình thức đầu tư ngắn hạn. Khi muốn tăng nhanh khả năng thanh khoản của cổ phiếu để kiếm lời một cách nhanh chóng thì các nhà đầu tư sẽ lựa chọn hình thức này.

Trong nền kinh tế thị trường biến động thường xuyên, từng ngày, từng giờ, điều gì cũng có thể xảy ra. Vì vậy, nhiều người còn ví đầu tư lướt sóng cũng giống như đánh bạc. Việc lựa chọn đầu tư mạo hiểm nếu được thì sẽ mang về nguồn lãi rất lớn còn nếu chạy theo xu hướng an toàn, không biết cách đầu tư thì lợi nhuận sẽ thấp hơn và đương nhiên, để đặt cược vào trò chơi “lướt sóng” này thì cũng xác định tâm lý “được thì giàu nhanh mà lỗ thì có thể mất trắng”.

Dưới đây là một số mẹo nhỏ giúp nhà đầu tư “ lướt sóng’’ thành công và có thể mang lại nhiều lợi nhuận:

• Dành nhiều thời gian để xác định xu hướng thị trường chung.
• Phân tích những trào lưu đang thịnh hành và “Hot” ở thời điểm hiện tại.
• Chọn ra đúng cổ phiếu “leader” trong ngành.
• Việc phân tích kỹ thuật sẽ mang lại sự hiệu quả trong việc dự đoán các xu hướng ngắn hạn của cổ phiếu. Bên cạnh đó thì còn giúp các nhà đầu tư xác định được các điểm mua bán theo chiều hướng biến động.
• Sẵn sàng cắt lỗ nếu cảm thấy chiều hướng đi phía ngược lại so với dự đoán ban đầu.
• Chấp nhận thắng thua.
• Kiên nhẫn đi hết con sóng. 

4. Đầu tư bằng phân tích cơ bản

Phương pháp phân tích cơ bản trong đầu tư chứng khoán là gì? Đây được xem là một kỹ thuật dùng để xác định giá trị thực của chứng khoán bằng cách tập trung vào các yếu tố cơ bản có ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh hiện tại và cả trong tương lai của công ty. 

5. Đầu tư thụ động

Đầu tư thụ động là một chiến lược đầu tư nhằm tối đa hóa lợi nhuận bằng cách giảm thiểu việc mua và bán. Theo đó các nhà đầu tư sẽ mua cổ phiếu trong các chỉ số phổ biến ví dụ như chỉ số S&P 500 và giữ nó trong một khoảng thời gian dài.

Phương pháp đầu tư thụ động giúp tối thiểu các khoản phí và hạn chế các rủi ro có thể xảy ra với việc giao dịch thường xuyên. Mục tiêu đầu tư chứng khoán thụ động là tích lũy dần dần. Một số lợi ích chính của đầu tư thụ động là: Chi phí cực thấp, tính minh bạch, không dẫn đến thuế thặng dư tăng vốn trong năm, đơn giản...

6. Đầu tư bằng kinh doanh chênh lệch giá

Đầu tư bằng kinh doanh chênh lệch giá về cơ bản là mua chứng khoán ở một thị trường và bán nó ở một thị trường khác với giá cao hơn, nhờ đó mà thu được lợi nhuận từ sự chênh lệch tạm thời về giá. Đây được coi là lợi nhuận phi rủi ro cho người thực hiện giao dịch chứng khoán hoặc nhà đầu tư.

Trong thị trường chứng khoán là gì thì những người giao dịch, các nhà đầu tư thường cố gắng tận dụng tối đa các cơ hội chênh lệch giá.

Đầu tư bằng kinh doanh chênh lệch giá

7. Đầu tư bằng bán khống

Bán khống cổ phiếu là một hình thức giao dịch trên thị trường chứng khoán, là việc kiếm lợi nhuận từ việc sụt giá của chứng khoán như cổ phiếu/trái phiếu.

Bán khống là hình thức bán cổ phiếu hay tài sản mà người bán không sở hữu nó, bằng cách vay mượn chứng khoán và sau đó sẽ bán đi với dự đoán giá giảm, trong tương lai thì người bán phải mua lại và hoàn trả đủ số lượng đã vay mượn.

Khi đó:

• Người bán khống sẽ lời hoặc lỗ bằng khoảng cách chênh lệch giữa giá mua lại và giá bán khống, chưa kể chi phí vay mượn.
• Nhà đầu tư được lời khi giá mua lại thấp hơn giá bán khống, và lỗ khi giá mua lại cao hơn so với giá bán khống.

8. Đầu tư bằng giao dịch trong ngày

Giao dịch trong ngày là phương pháp tận dụng các hành động giá nhỏ diễn ra trong ngày để đưa ra quyết định giao dịch đầu tư chứng khoán là gì. Giao dịch trong ngày có thể sinh lợi lớn nhưng cũng mang trong đó nhiều rủi ro cao. Chính vì vậy, đầu tư bằng giao dịch trong ngày là thách thức với nhiều nhà đầu tư, kể cả nhà đầu tư lâu năm, chứ chưa nói đến những người mới làm quen với chứng khoán là gì, không chuẩn bị đầy đủ kiến thức chơi chứng khoán là gì, chưa có kế hoạch và chiến lược rõ ràng.

Các nhà đầu tư giao dịch trong ngày thường rất chuyên nghiệp. Một số nhà đầu tư có thể đạt được lợi nhuận đều đặn từ giao dịch trong ngày như một công việc để kiếm sống. Tuy nhiên, để trở thành một nhà giao dịch trong ngày thành công, thì phải cần có kiến thức chơi chứng khoán là gì và kinh nghiệm thị trường, tránh đánh cược. Bên cạnh đó, nhà đầu tư cần có lượng vốn cần thiết để có thể chịu được các biến động giá diễn ra trong ngày.

9. Đầu tư hưởng cổ tức

Đầu tư hưởng cổ tức là một chiến lược đầu tư hay mà nhà đầu tư sẽ tìm kiếm những doanh nghiệp trả cổ tức với lợi tức cao hơn so với lãi suất gửi tiết kiệm ngân hàng. Lợi tức là tỷ suất giữa cổ tức nhận được với giá mua thực tế được tính trong một năm đầu tư.

Ví dụ: Cổ phiếu hiện nay có trị giá là 20.000 VNĐ/cổ phiếu và cổ tức được trả sẽ là 30% ( tương đương với 3.000 VNĐ) thì lợi tức thực sự là 3.000/20.000 = 15%. Mức lợi tức này cao gấp đôi so với lãi suất tiết kiệm kỳ hạn 12 tháng của ngân hàng hiện nay là dao động từ 7 - 8%/năm.

Không phải bây giờ chiến lược đầu tư hưởng cổ tức mới được nêu ra, mà trên thực tế, những nhà đầu tư lớn có nguồn tài chính dồi dào hoặc những ban lãnh đạo công ty thường có xu hướng mua và nắm giữ những cổ phiếu có truyền thống trả cổ tức cao.

Chính vì thế, các cổ phiếu dạng này thường có lượng cổ đông cô đặc, thanh khoản thấp như WCS, NNC, ABT, DSN, NCT... Cá biệt, có những cổ phiếu cổ tức cao hơn nhiều lần so với thị giá như KSC, MEF, PTG... do nhà đầu tư không còn quan tâm đến giá cổ phiếu.

VI. Những lưu ý khi bắt đầu đầu tư chứng khoán là gì?

Những lưu ý khi bắt đầu chơi chứng khoán là gì luôn là thắc mắc của không những người mới gia nhập thị trường chứng khoán mà còn với cả những nhà đầu tư đã nắm trong tay một số kinh nghiệm. Vậy những lưu ý cho người mới bắt đầu đầu tư chứng khoán là gì? Dưới đây 123job sẽ gửi đến bạn một số lưu ý nhỏ như sau: 

Những lưu ý khi bắt đầu đầu tư chứng khoán là gì?

• Trước khi bắt đầu tham gia vào thị trường chứng khoán, điều cần làm đầu tiền là trau dồi thật kỹ các kiến thức cần thiết như đọc báo cáo tài chính, biết cách phân tích tình hình nền kinh tế vi mô, vĩ mô...
• Sau khi tích lũy được kiến thức thì cần xác định cụ thể loại hình đầu tư chứng khoán nào mà bạn hướng đến. Với những người ưa thích rủi ro có thể lựa chọn hình thức cổ phiếu. Còn với những ai thận trọng, thích sự an toàn, muốn có thu nhập chắc chắn hơn thì trái phiếu hay chứng chỉ quỹ sẽ là một gợi ý hay. 
• Xác định rõ khả năng tài chính cho việc đầu tư, phân bổ số tiền sao cho hợp lý nhất. 
• Với những ai chưa đủ tự tin và còn chưa nắm rõ được cách chơi chứng khoán là gì thì nên chọn cho mình một nhà môi giới chứng khoán giỏi và uy tín.
• Trong quá trình giao dịch, bạn phải luôn luôn theo sát xu hướng, cập nhật tin tức mới nhất để có thể phân tích thị trường một cách chính xác.
• Sẵn sàng cắt lỗ khi cảm thấy cần thiết để đảm bảo nguồn vốn, tránh tình trạng sa đà vào giao dịch khi đang ở trạng thái hoang mang.

VII. Kết luận

Trên đây là toàn bộ thông tin về cách đầu tư chứng khoán là gì, cách chơi chứng khoán là gì cũng như các kiến thức về thị trường chứng khoán là gì mà 123job muốn gửi đến bạn đọc. Hy vọng với những chia sẻ trên sẽ giúp bạn đọc hiểu thêm chứng khoán là gì và xác định được cho mình những cách đầu tư chứng khoán mang lại nhiều hiệu quả cao. 123job chúc bạn thành công và đừng quên theo dõi các bài viết tiếp theo của 123job nhé!