Sáng tạo là gì? Quy trình 5 bước sáng tạo để khai phá ý tưởng mới

Mọi người thường hiểu rằng, sáng tạo đồng nghĩa với thông minh. Hay nói cách khác, những người sáng tạo thường có IQ cao. Hiểu như vậy đã đầy đủ chưa, vậy thực tế sáng tạo là gì? Cách để rèn luyện một tư duy sáng tạo là gì?

Có thể khẳng định rằng thuật ngữ sáng tạo là thứ chúng ta nghe thấy rất thường xuyên. Trong công việc, khi được đồng nghiệp hay sếp khen sáng tạo, phải chăng bạn rất hạnh phúc và đôi chút tự hào?  Như vậy liệu có một thang đo tiêu chuẩn nào cho sự sáng tạo của bạn hay không? Liệu sáng tạo là bản năng sinh ra đã có hay chúng ta phải nỗ lực đạt được bằng sự chăm chỉ của bản thân. Cùng 123job.vn đào sâu tìm hiểu nhé! 

I. Khái niệm về sáng tạo là gì? 

1. Sáng tạo là gì?

Có nhiều cách định nghĩa khác nhau về sáng tạo là gì, chúng ta có thể hiểu đơn giản đây là thuật ngữ ám chỉ việc thực hiện các công việc cũ theo những tư duy và phương thức mới để đem lại hiệu quả công việc cao hơn. Hay nói cách khác, sáng tạo cũng có thể được hiểu là việc thực hiện bất kỳ hoạt động nào đem lại sự mới mẻ và sự tiện ích cho con người. Sự tiện ích này có thể là việc tăng năng suất công việc, tiết kiệm thời gian, công sức, tiền bạc. Cùng một việc, nếu chúng ta làm theo cách thông thường có thể mất một ngày nhưng khi áp dụng tư duy sáng tạo có thể chỉ mất 1 - 2 giờ. 

Thực ra sáng tạo không phải là điều gì quá cao siêu, nó có thế xuất phát từ những điều gần gũi xung quanh chúng ta như thay đổi phương pháp học tập hiệu quả hơn, tận dụng các vật dụng bỏ đi để sáng chế đồ dùng mới… Đây đều là những minh chứng giải thích cho sáng tạo là gì.

Đổi mới sáng tạo là gì? 

2. Tư duy sáng tạo là gì?

So với khái niệm sáng tạo là gì, tư duy sáng tạo sẽ đòi hỏi cần nhiều chiều sâu tìm hiểu hơn. Đó là việc chúng ta liên tục suy nghĩ, tư duy để tìm ra các cách giải quyết hiệu quả, phương thức tiếp cận mới giải quyết vấn đề trong công việc và cuộc sống. Từ ngành Kế toán - kiểm toán, tài chính - ngân hàng, IT phần mềm hay Marketing đều đòi hỏi ứng viên phải có tư duy sáng tạo. 

Thông thường để rèn luyện tư duy sáng tạo, chúng ta cần rèn luyện các kỹ năng mềm trong cuộc sống như kỹ năng giao tiếp, kỹ năng giải quyết vấn đề… Nhờ đó, phản ứng đối với công việc, cuộc sống trở nên nhạy bén hơn, năng lực tư duy cũng nhờ vậy mà vô cùng nhạy bén. 

Tư duy sáng tạo là gì?

II. Quy trình 5 bước sáng tạo để khai phá ý tưởng mới 

1. Hãy bắt đầu từ việc thu thập thông tin và học hỏi kiến thức

Quan điểm cho rằng sáng tạo là bản năng của mỗi người là một quan điểm sai lầm. Thực tế, chúng ta hoàn toàn có thể rèn luyện tư duy sáng tạo thông qua việc học tập và trải nghiệm. Trong tiếng Anh sáng tạo chính là creation hay có nghĩa là sự tạo ra. Và để tạo ra được sự sáng tạo thì bước đầu tiên chính là thu thập các thông tin và học hỏi kiến thức từ nhiều nguồn khác nhau.

Ví dụ, đối với một Marketer, ngoài việc trang bị các kiến thức nghề nghiệp bạn cần phải trau dồi thêm các kỹ năng liên quan cùng việc thành thạo các công cụ phân tích thị trường. Bên cạnh đó, thu thập các thông tin thứ cấp và sơ cấp sẽ giúp bạn dự đoán chính xác các xu hướng Marketing trong tương lai cùng sự thay đổi trong mong muốn khách hàng về sản phẩm. Từ đó đề xuất ra các chiến lược marketing phù hợp. 

2. Sắp xếp các kiến thức cũ dưới góc độ mới

Bước tiếp theo trong quy trình sáng tạo là gì? Đôi khi sáng tạo ra những thứ mới là điều vô cùng khó khăn, do vậy, bạn có thể rèn luyện tư duy sáng tạo thông qua việc tiếp cận những kiến thức đã cũ theo một cách khác mới lạ hơn. Chẳng hạn, bạn có thể đứng trên phương diện của một nhà văn để giảng dạy bộ môn toán học, từ đó đưa đến một số cách tiếp cận mới mẻ hơn để thu hút học viên.

Ngoài ra, đối với một số vị trí công việc đòi hỏi khả năng sáng tạo liên tục thì khi bạn bí ý tưởng, đừng ngại ngần dừng hẳn công việc đó để thử thách trong một lĩnh vực mới. Sau một thời gian bạn sẽ tìm lại được cho mình niềm cảm hứng sáng tạo riêng và khác biệt. 

123job.vn biết đến việc một số desinger sẵn sàng tạm rời công việc 1 - 2 năm để dành thời gian cho bản thân với những chuyến du lịch thú vị, trong mỗi chuyến đi, họ trải nghiệm và tận hưởng. Sau đó, chia sẻ những kinh nghiệm độc đáo trên các diễn đàn du lịch và trang blog của riêng mình. Sau khoảng thời gian này, họ tìm lại cảm hứng làm việc và “làm mới” tâm hồn, nhanh chóng quay lại công việc trước đây. Đây hoàn toàn có thể được hiểu là ví dụ giải thích cho đổi mới sáng tạo là gì. 

3. Thả lỏng đồng nghĩa với việc tạo ra năng lực cho bản thân

Đôi khi áp lực không phải là cách tuyệt vời để tạo môi trường sáng tạo. Lúc này, hãy thả lỏng bản thân, làm một điều gì đó mới mẻ, tận hưởng ly cà phê buổi sớm hoặc đi đến nơi bạn muốn ghé thăm, biết đâu ý tưởng sáng tạo sẽ đột nhiên xuất hiện bất ngờ.

4. Hãy để ý tưởng tự nhiên tìm đến bạn

Nghe có vẻ lạ lùng nhỉ? Thực ra điều này lại rất thực tế. Chúng ta quên làm sao được định luận nổi tiếng “Luật hấp dẫn của Newton” xuất hiện trong giây phút vô cùng tình cờ khi quả táo rơi xuống đầu. Lúc này, với bộ óc thiên tài và những tò mò không hồi kết về thế giới xung quanh, ông suy nghĩ về lý do cho việc táo rơi. Nhờ vậy, Newton đã cho ra đời định luật vạn vật hấp dẫn. Đây được coi như là ví dụ điển hình cho việc hãy để ý tưởng tự nhiên tìm đến! 

Ý tưởng trong sáng tạo là gì? 

5. Phát triển tư duy sáng tạo từ những ý kiến phản hồi

Có một phương thức sáng tạo khá hiệu quả hiện nay là thay đổi dựa trên các ý kiến phản hồi, feedback từ khách hàng. Điều này thường được áp dụng trong lĩnh vực Nhà hàng - Khách sạn, Marketing, đặc biệt là nghiên cứu thị trường. Đôi khi việc cải tiến sản phẩm lại xuất phát trực tiếp về sự tiếp nhận ý kiến phản hồi của khách hàng. Đó có thể là một lời ca ngợi, một sự phàn nàn, nhưng cho dù là gì, bạn hãy tận tâm suy nghĩ, tư duy sáng tạo sẽ đến để tìm ra giải pháp thay đổi.  

III. Các phương pháp rèn luyện tư duy sáng tạo là gì?

Có nhiều cách khác nhau để rèn luyện tư duy sáng tạo, tùy thuộc vào từng cá nhân để có thể đánh giá được sự hiệu quả của từng phương pháp. Dưới đây là 6 cách phổ biến nhất giúp bạn năng cao tư duy sáng tạo:

1. Hãy bắt tay vào hành động

Phương pháp phổ biến nhất để rèn luyện tư duy sáng tạo là gì? Đó chính là bắt tay vào hành động. Khi có một ý tưởng nào lóe lên trong đầu, đừng trần trừ, chúng ta cần tiến hành ngay, bởi lẽ thời gian sẽ làm động lực và mong muốn thực hiện giảm dần. Bên cạnh đó, việc tiến hành hành động ngay lúc đó sẽ khích lệ và giúp mỗi người có nhiều thời gian để thử nghiệm và hành động hơn. 

Cách rèn luyện tư duy sáng tạo là gì? 

2. Cân bằng giữa thực tế và lý tưởng

Cách khiến chúng ta trở nên sáng tạo là gì? Cho dù sáng tạo là việc đem đến những cảm giác mới mẻ, mới lạ nhưng không có nghĩa là chúng viển vông, vô lý. Bạn không thể cố gắng chứng minh rằng con người có thể nhịn thở để sống đúng không nào? Vậy thì trước khi quyết định làm một điều khác biệt, bạn nên tự hỏi liệu điều đó có quá phi lý hay không. Đôi khi sự viển vông sẽ đem lại sự thất vọng và cảm giác tồi tệ cho bạn, do đó, bạn cần cố gắng cân bằng giữa thực tế và lý tưởng cho dù là sáng tạo điều gì nhé! 

3. Hãy thoải mái và cởi mở

Quy trình sáng tạo là gì? Chúng hoàn toàn có thể đến vào bất cứ lúc nào, vào bất cứ thời điểm nào. Và tâm trạng của bạn nên tích cực, thoải mái để dễ dàng phát hiện ra những ý tưởng tuyệt vời. Việc thoải mái và cởi mở sẽ khiến não bộ ở trạng thái tích cực, vui vẻ. Nhờ vậy dễ dàng tiếp cận các thông tin mới, quá trình xử lý thông tin trong não bộ diễn ra hiệu quả hơn. 

4. Đừng lo lắng quá nhiều về những vướng mắc

Bạn đang gặp một vấn đề khó giải quyết trong công việc? Bạn đang đau đầu và cảm thấy áp lực vô cùng? Điều đầu tiên chúng ta cần nhận thức được rằng tình trạng này hoàn toàn không tốt cho việc phát triển tư duy sáng tạo. Do vậy, hãy cố gắng lấy lại bình tĩnh, đừng quá căng thẳng hay cảm thấy áp lực, cứ giữ cho bản thân một tình thần sáng suốt nhất nhé! 

5. Phá bỏ những nguyên tắc và giới hạn

Sáng tạo là gì? Đó là những lúc ta dám phá bỏ các nguyên tắc và vượt ra khỏi giới hạn bản thân. Nếu cứ giữ mãi những cách làm cũ thì làm sao có thể tạo ra cách tiếp cận mới? Nếu cứ thu mình trong vỏ kén an toàn, sao có thể trở thành chú bướm xinh đẹp bay lượn không trung? Vậy bạn nên sẵn sàng thử bỏ lại các nguyên tắc, làm những điều khác biệt và phá bỏ giới hạn. Đó là lúc bạn tạo cho mình cơ hội rèn luyện tư duy sáng tạo cá nhân. 

6. Dám dấn thân và không phụ thuộc

Sáng tạo là gì? Đó là lúc ta dám dấn thân và không phụ thuộc vào những suy nghĩ của người khác. Cho dù đó là lần đầu tiên chúng ta thử làm điều đó, có thể sai, có thể thất bại nhưng nếu không làm sao biết có hiệu quả hay không? Mỗi khi nghĩ đến điều này hãy nghĩ đến nhà bác học vĩ đại Thomas Edison phát minh ra dây tóc bóng đèn điện sau sự thất bại của hàng nghìn thí nghiệm khác nhau. Ai trong chúng ta cũng đều có những lần thất bại, nhưng hãy lấy nó làm động lực, thành công sẽ đến với bạn. 

IV. Kết luận

Ở bài viết này 123job.vn đã cùng các bạn tìm hiểu về sáng tạo là gì, cách rèn luyện tư duy sáng tạo là gì cũng như các thông tin trong quy trình sáng tạo là gì. Bạn thấy tư duy sáng tạo không chỉ làm công việc, cuộc sống trở nên thú vị hơn mà còn đem lại nhiều lợi ích tích cực? Với tư duy sáng tạo, bạn hoàn toàn có thể làm việc mà tốn ít công sức hơn, vậy tại sao không bắt đầu rèn luyện điều này ngay từ bây giờ. 123job.vn chúc các bạn sớm thành công và giải quyết được những vấn đề khó khăn trước mắt bằng năng lực đổi mới sáng tạo của mình.