Ngành sư phạm đang có dấu hiệu tăng nhiệt trong một vài năm trở lại đây do chi phí học tập vừa phải, thu nhập và công việc ổn định sau khi ra trường. Trên hết, ngành sư phạm vẫn luôn được xem là một lĩnh vực cao quý, nhận được sự trân trọng từ xã hội.
Nếu bạn đang phân vân về việc có nên theo đuổi ngành sư phạm, đừng bỏ qua bài viết dưới đây từ 123job.vn. Bài viết tập trung vào những khía cạnh sau: Ngành sư phạm học gì? Tại sao nên học ngành sư phạm? Cơ hội việc làm ngành sư phạm ra sao? Những thách thức nào đang đón chờ bạn phía trước?
1. Giới thiệu về ngành sư phạm
1.1. Ngành sư phạm là gì?
Ngành sư phạm là lĩnh vực đào tạo giáo viên, giảng viên và những chuyên gia tương lai trong ngành giáo dục của đất nước. Ngành sư phạm ra đời với mục tiêu trang bị kiến thức, kỹ năng, phương pháp giáo dục hiệu quả cho người dạy học, qua đó nâng cao công tác giảng dạy trong trường học.
1. 2. Vai trò ngành sư phạm trong xã hội
Giáo dục là nền tảng của xã hội, ngành sư phạm theo đó đóng vai trò hàng đầu trong sự phát triển đi lên của đất nước:
- Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao thông qua chương trình học dài hạn và đánh giá toàn diện, từ đó nâng cao chuyên môn và kỹ năng sư phạm của đội ngũ giáo viên.
- Liên tục nghiên cứu và phát triển các phương pháp giảng dạy mới phù hợp với thời đại, giúp nâng cao hiệu quả học tập cho người học.
- Đóng góp công sức vào quá trình xác định chương trình giảng dạy phù hợp với từng đối tượng và nhu cầu người học.
1.3. Những chuyên ngành phổ biến trong sư phạm
Ngành sư phạm có nhiều chuyên ngành đào tạo khác nhau, đáp ứng nhu cầu giảng dạy từ bậc mầm non đến đại học. Dưới đây là những chuyên ngành phổ biến:
Sư phạm Mầm non – Đào tạo giáo viên chăm sóc và dạy dỗ trẻ từ 3-5 tuổi.
Sư phạm Tiểu học – Đào tạo giáo viên dạy các môn cơ bản ở cấp tiểu học (Toán, Tiếng Việt, Đạo Đức, Khoa học, Mỹ thuật…).
Sư phạm bậc Trung học Cơ sở & Trung học Phổ thông: Được chia thành nhiều chuyên ngành khác nhau như:
- Sư phạm Toán học
- Sư phạm Ngữ văn
- Sư phạm Tiếng Anh
- Sư phạm Vật lý, Hóa học, Sinh học
- Sư phạm Lịch sử, Địa lý, Giáo dục Công dân
- Sư phạm Tin học
Sư phạm Giáo dục đặc biệt – Đào tạo giáo viên chuyên giảng dạy học sinh có yêu cầu đào tạo chuyên biệt (trẻ khuyết tật, tự kỷ, khiếm thính…).
Sư phạm Giáo dục Thể chất & Nghệ thuật – Đào tạo giáo viên mỹ thuật, thể dục, âm nhạc.
Xem thêm: Tổng hợp các tình huống sư phạm từ mầm non đến Trung học và cách xử lý
2. Tại sao nên lựa chọn theo học ngành sư phạm?
Sư phạm là ngành học đáng cân nhắc nhờ mang trong mình sứ mệnh cao cả, vị thế xã hội và những lợi ích thiết thực cho người học. Chi tiết hơn, dưới đây là những lý do cho thấy sư phạm là ngành học đáng để theo đuổi:
- Sư phạm mang sứ mệnh cao cả, đó là truyền đạt tri thức, bồi dưỡng nhân tài. Trở thành một nhà giáo, bạn sẽ là người truyền lửa, dẫn dắt thế hệ tiếp theo bước những bước đi đầu tiên trên hành trình của chúng. Mỗi bước chân ấy lại không ngừng đóng góp vào sự phát triển của đất nước.
- Trở thành nhà giáo - nghề nghiệp luôn được xã hội coi trọng: Bởi những đóng góp mà người giáo viên mang lại cũng như hình ảnh “người gõ đầu trẻ” đã in sâu trong tiềm thức xã hội.
- Môi trường làm việc, thu nhập ổn định: Tin vui là mức lương giáo viên đã tăng mạnh trong những năm gần đây và dự kiến tiếp tục tăng cao trong tương lai. Bên cạnh đó, môi trường giáo dục luôn có sự ổn định cao hơn so với nhiều ngành nghề khác do dạy - học giờ đã trở thành nhu cầu thiết yếu.
- Cơ hội phát triển đa dạng: Theo học sư phạm không có nghĩa cơ hội việc làm sau ra trường chỉ giới hạn trong việc dạy học, mà bạn có thể theo đuổi công tác quản lý giáo dục, nghiên cứu về giảng dạy, biên tập cho nhà xuất bản giáo dục, hoặc một chuyên gia tư vấn.
- Học phí ưu đãi hơn: Tại Việt Nam, học phí ngành sư phạm thấp hơn nhiều so với những ngành học khác. Chưa kể, sinh viên học ngành sư phạm còn được hỗ trợ học phí một phần hoặc toàn phần (tất nhiên có kèm một số điều kiện). Điều này sẽ làm giảm bớt gánh nặng tài chính trong suốt 4 năm học đại học.
3. Theo học ngành sư phạm cần có những tố chất nào?
Giáo viên không chỉ là người chia sẻ kiến thức mà còn là người truyền lửa, khơi gợi tinh thần học hỏi của học sinh. Bởi vậy, để trở thành một giáo viên giỏi, ngoài kiến thức chuyên môn, bạn cần sở hữu nhiều kỹ năng, tố chất khác.
Dưới đây là những tố chất cần thiết, chứng minh bạn phù hợp với ngành sư phạm cũng như sự nghiệp của một giáo viên:
- Kiến thức môn học: Tùy thuộc vào chuyên ngành bạn theo đuổi, bạn cần sở hữu nền tảng vững chắc về môn học đó. Tất nhiên, quá trình đào tạo đại học sẽ giúp bạn nâng cao nền tảng này.
- Kỹ năng giao tiếp: Giúp bạn dễ dàng truyền đạt kiến thức, đồng thời tạo kết nối với học sinh, phụ huynh và đồng nghiệp.
- Sự kiên nhẫn và bao dung: Bạn sẽ tiếp nhận nhiều học sinh với tính cách, trình độ tiếp thu nhanh chậm khác nhau. Lúc này người giáo viên cần kiên nhẫn giảng giải, không nóng nảy để học sinh không trở nên sợ hãi khiến quá trình dạy học tiêu cực hơn.
- Trách nhiệm, đạo đức nghề nghiệp: Ý thức được vai trò của mình và nghiêm túc, tận tâm với trách nhiệm được giao. Không tắc trách, không lơ là, luôn đồng hành với học sinh của mình trong mọi tình huống.
- Sáng tạo, linh hoạt trong công tác giảng dạy: Chủ động ứng dụng công nghệ - kỹ thuật để nâng cao chất lượng dạy học; Không ngừng cập nhật kiến thức, phương pháp truyền đạt để tiết học hiệu quả hơn.
- Khả năng truyền cảm hứng: Để tạo động lực, giúp học sinh chủ động tiếp cận kiến thức thay vì tiếp thu một cách thụ động.
4. Chương trình đào tạo và cơ sở đào tạo ngành sư phạm uy tín nhất?
4.1. Chương trình đào tạo ngành sư phạm
Về cơ bản, chương trình đào tạo ngành sư phạm tại các trường đại học uy tín tại Việt Nam hiện nay được thiết kế gồm những nội dung giảng dạy chính như sau:
- Bồi dưỡng nền tảng tư tưởng, chính trị vững vàng qua các môn triết học, kinh tế chính trị, chủ nghĩa xã hội khoa học, Tư tưởng Hồ Chí Minh, Lịch sử Đảng.
- Kiến thức cơ bản và chuyên sâu về các môn khoa học tự nhiên, xã hội và nhân văn phù hợp với từng chuyên ngành. Như Sư phạm Toán sẽ nghiên cứu sâu hơn về nền tảng toán học, tương tự với sư phạm lý hay các môn khoa học khác….
Nghiệp vụ sư phạm nhằm bổ sung lý thuyết, bồi dưỡng kỹ năng chuyên môn cần có ở người làm công tác giảng dạy. Những môn học có liên quan bao gồm:
- Lý thuyết giáo dục bao gồm các mô hình giảng dạy, quản lý, đánh giá và định hướng giáo dục.
- Phương pháp giảng dạy gồm có nội dung cách thiết kế giáo án, tương tác với học viên, xây dựng môi trường học sôi nổi.
- Quản lý lớp học giảng dạy về cách xây dựng quy tắc, quy định, tương tác và hỗ trợ học viên.
- Trang bị các phương pháp đánh giá năng lực và định hướng học tập phù hợp với từng học sinh.
- Tâm lý học
- Ứng dụng công nghệ trong giảng dạy…
- Quyền và nghĩa vụ của người giáo viên, các quy định cần biết khi hoạt động trong ngành giáo dục.
- Đạo đức nghề nghiệp.
Thực hành và thực tập
- Tham gia các tiết thực hành trên lớp và tín chỉ mô phỏng thực tiễn quá trình đứng lớp của giáo viên.
- Sinh viên được tham gia kiến tập để tiếp cận thực tế và hiểu rõ hơn vai trò, trách nhiệm của người giáo viên cũng như môi trường giáo dục.
- Tham gia kỳ thực tập, chính thức đứng lớp có sự giám sát của giáo viên hướng dẫn, được áp dụng kiến thức và kỹ năng vào thực tế.
4.2. Cơ sở đào tạo ngành sư phạm uy tín trên cả nước
Khu vực miền Bắc
Khu vực miền Trung
- Trường Đại học Sư phạm – Đại học Đà Nẵng
- Trường Đại học Sư phạm Huế – Đại học Huế
- Trường Đại học Vinh
Khu vực miền Nam
- Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh
- Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP. HCM
- Trường Đại học Đồng Tháp
- Trường Đại học Cần Thơ
5. Cơ hội việc làm của sinh viên sư phạm sau tốt nghiệp
Khác với suy nghĩ của nhiều người, rằng tốt nghiệp sư phạm chỉ có một hướng đi duy nhất (trở thành nhà giáo), cử nhân sư phạm lại có vô số lựa chọn sau tốt nghiệp. Điển hình như:
- Giáo viên giảng dạy tại các trường học: Từ mầm non, tiểu học, THCS, THPT đến đại học (sao cho phù hợp với chuyên môn của mình). Bạn cũng có thể lựa chọn công tác tại cơ sở giáo dục gần nhà hoặc ở các tỉnh, thành khác.
- Giảng viên, nhà nghiên cứu giáo dục: Học lên thạc sĩ và trở thành giảng viên chính thức tại các trường đại học, cao đẳng sư phạm; Hoặc công tác tại các viện nghiên cứu giáo dục (cấp đại học hoặc cấp quốc gia).
- Chuyên viên giáo dục: Công tác tại Phòng Giáo dục và Đào tạo, Sở Giáo dục & Đào tạo, Bộ Giáo dục hoặc các tổ chức giáo dục quốc tế uy tín khác.
- Gia sư, trung tâm giảng dạy riêng: Đây là hình thức tự kinh doanh, mở lớp đào tạo riêng thay vì trở thành viên chức làm việc trong hệ thống giáo dục.
- Biên soạn sách giáo khoa, giáo trình và kinh doanh sách tham khảo: Tự phát triển nội dung giáo dục, tài liệu giảng dạy (sách tham khảo cho học sinh, hướng dẫn ôn thi, sách hướng dẫn kỹ năng sư phạm…).
- Trở thành biên tập viên tại các nhà xuất bản giáo dục hoặc công ty kinh doanh giáo dục.
- Phát triển EdTech (Công nghệ giáo dục): Tham gia xây dựng các chương trình, khóa học trực tuyến, ứng dụng công nghệ trong giảng dạy.
6. Những thách thức mà sinh viên ngành sư phạm phải đối mặt sau khi ra trường
Trước khi quyết tâm theo đuổi ngành sư phạm, bạn cần ý thức rõ đây là một ngành cao quý nhưng đi kèm đó là vô vàn áp lực kèm theo. Dưới đây là những thách thức, khó khăn bạn có thể đối diện:
- Áp lực cạnh tranh trong quá trình tìm việc, đặc biệt là khi bạn mong muốn trở thành giáo viên biên chế tại địa phương. Bởi các trường đều có số lượng biên chế nhất định, cùng với đó là những yêu cầu khắt khe dành cho người mới tốt nghiệp.
- Áp lực công việc: Bạn có thể nghĩ rằng giáo viên chỉ dạy vài tiết mỗi ngày, nhưng thực tế họ còn phải dành nhiều thời gian để soạn giáo án, chấm bài, họp hành, giải quyết các vấn đề của học sinh. Chính những công việc hậu trường này mới thực sự gây ra áp lực lớn.
- Sự thay đổi không ngừng trong chương trình giáo dục: Các chủ trương, chính sách giáo dục thay đổi không chỉ ảnh hưởng tới học sinh mà còn ảnh hưởng tới giáo viên. Phải thay đổi chương trình dạy, giáo án, phương pháp giảng dạy, đánh giá học sinh… Ngoài ra, giáo viên còn phải liên tục cập nhật công nghệ và tri thức mới để áp dụng vào giảng dạy.
- Áp lực từ phụ huynh và xã hội: Trông đợi, kỳ vọng từ phụ huynh và xã hội về sự phát triển của học sinh luôn dồn vào người giáo viên. Bên cạnh đó, nhiều phụ huynh còn can thiệp quá sâu vào công tác giảng dạy. Ngoài ra, giáo viên còn chịu áp lực thành tích từ nhà trường, cơ quan quản lý.
Kết luận
Theo đuổi ngành sư phạm không chỉ cần kiến thức chuyên môn mà còn đòi hỏi ý chí và tinh thần tận tâm với nghề. Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn đọc có cái nhìn tổng quan về ngành, từ chương trình đào tạo, cơ hội việc làm cũng như những thách thức bạn có thể đối mặt. Nếu thực sự yêu thích công việc đứng lớp, truyền lửa cho thế hệ nối tiếp, ngành sư phạm chắc chắn là con đường dành cho bạn!
