Mục tiêu cá nhân đóng vai trò quan trọng trong quá trình hoàn thiện bản thân. Bởi mục tiêu cá nhân vừa là định hướng, vừa là động lực để mỗi chúng ta không ngừng tiến lên mỗi ngày. Nhưng làm thế nào để đặt mục tiêu cá nhân hiệu quả?
Việc đặt mục tiêu cá nhân thực chất không mấy khó khăn khi chúng ta làm theo những bước hướng dẫn khoa học. Với bài viết sau đây, 123job.vn sẽ giúp bạn đọc hiểu hơn quá trình đó cũng như những điều cần làm giúp bạn nhanh chóng chinh phục thành công mục tiêu cá nhân.
1. Mục tiêu cá nhân là gì?
1.1. Phân biệt mục tiêu và mục đích
Mục tiêu là kết quả cụ thể mà mỗi tổ chức hay cá nhân mong muốn đạt được trong một khoảng thời gian nhất định. Có thể nói, mục tiêu là kim chỉ nam giúp tổ chức và cá nhân xác định phương hướng hành động và đo lường thành công của mình.
Nhiều người hiện nay vẫn nhầm lẫn giữa hai khái niệm mục tiêu và mục đích. Thực chất đây là hai khái niệm khác nhau, song cũng liên quan chặt chẽ với nhau.
- Về khái niệm: Nếu như mục tiêu đề cập tới kết quả, mong muốn đạt được thì mục đích đề cập tới lý do thúc đẩy một hành động của cá nhân, tổ chức.
- Về tính cụ thể: Mục tiêu thường rõ ràng, cụ thể hóa hơn so với mục đích.
- Về thời gian: Mục đích gắn liền với quãng thời gian dài lâu, trong khi mục tiêu có thể gắn với kế hoạch dài hạn và ngắn hạn.
- Thứ tự: Mục đích là nền tảng cho mục tiêu do vậy, mục đích có trước mục tiêu.
1.2. Mục tiêu cá nhân là gì?
Mục tiêu cá nhân là những kết quả mà một cá nhân mong muốn đạt được trong một khoảng thời gian nhất định. Mục tiêu cá nhân giữ vai trò định hướng hành động, tạo động lực thúc đẩy và đo lường sự tiến bộ của mỗi cá nhân trong cuộc sống.

Mục tiêu cá nhân là đích đến mà mỗi người đặt ra cho chính mình
2. Tầm quan trọng của mục tiêu cá nhân là gì?
Phát triển bản thân là nền tảng giúp chúng ta gặt hái nhiều thành công trong cuộc sống. Nó cho giúp bạn tự điều chỉnh suy nghĩ, hành vi của mình theo những giá trị cốt lõi, làm tròn hơn các phẩm chất đạo đức quan trọng và vượt qua giới hạn của bản thân. Từng thay đổi đều hướng tới mục đích cuối cùng là bản thân trở nên hoàn thiện và hạnh phúc hơn mỗi ngày.
Việc xây dựng và theo đuổi mục tiêu cá nhân là một phần không thể thiếu trong quá trình phát triển bản thân. Trước hết, nó giúp bạn nuôi dưỡng tư duy cầu tiến và niềm tin vào khả năng nâng cao năng lực của bản thân bằng sự kiên trì và một kế hoạch cụ thể.
Tư duy cầu tiến khuyến khích mỗi chúng ta mạnh mẽ hơn trước những trở ngại trong cuộc sống, coi thất bại là mẹ thành công và những bài học đó là bàn đạp để phát triển. Nuôi dưỡng tư duy tăng trưởng cũng là nuôi dưỡng một quan điểm tích cực, nó cũng là nền tảng để bạn hiện thực hóa giấc mơ, khát vọng của bản thân.
3. Cách xác lập mục tiêu cá nhân hiệu quả
Đặt mục tiêu cá nhân là một quá trình chiến lược thúc đẩy sự hoàn thiện bản thân (kể cả trong cuộc sống và trong sự nghiệp). Sau đây là cách tiếp cận giúp bạn đặt mục tiêu cá nhân thêm khoa học, ý nghĩa.
3.1. Xác định nhu cầu, mong muốn của bản thân
Mục tiêu cá nhân nên bắt đầu từ những mong muốn của bản thân. Hãy bắt đầu bằng cách tự đánh giá toàn diện bản thân (những phẩm chất, kỹ năng mà mình sở hữu). Xác định mặt nào mình nên cải thiện (khi kỹ năng đó mang lại lợi ích đáng kể cho bạn). Đồng thời, tự hỏi bản thân bạn mong muốn cải thiện ở đâu, đâu là những phẩm chất, kỹ năng hữu ích cho tương lai, cuộc sống, sự nghiệp mà bạn hằng khao khát.

Xác lập mục tiêu cá nhân hiệu quả
3.2. Sử dụng phương pháp đặt mục tiêu khoa học
Phương pháp SMART
Mục tiêu cá nhân cần đảm bảo tính rõ ràng và khả thi. Cả 2 yếu tố trên là vô cùng cần thiết, bởi chúng là động lực thúc đẩy và duy trì quá trình theo đuổi mục tiêu của mỗi cá nhân và tổ chức.
Việc áp dụng phương pháp SMART là một trong những cách đơn giản, dễ hiểu giúp mục tiêu cá nhân của bạn vẹn toàn 2 yếu tố trên. Với phương pháp này, mục tiêu cá nhân được đặt ra phải thỏa mãn những yêu cầu sau đây:
- Specific (Cụ thể): Xác định mục tiêu bạn muốn đạt được một cách chi tiết, cụ thể nhất.
- Measurable (Đo lường được): Mục tiêu và kết quả của mục tiêu có thể đo lường và thể hiện thông qua những chỉ số.
- Achievable: Mục tiêu cá nhân được đặt ra cần phù hợp với nguồn lực và thời gian bạn có.
- Relevant: Đảm bảo mục tiêu phù hợp với nhu cầu, mong muốn, nguyện vọng trong cuộc sống, sự nghiệp của bản thân. Đồng thời, mục tiêu cá nhân cũng cần phù hợp với mục tiêu dài hạn của bạn.
- Time-bound: Đặt ra thời hạn, mốc thời gian để nâng cao sự tập trung và động lực theo đuổi mục tiêu.
3.3. Lập kế hoạch hành động
Khi đã xác định được mục tiêu cá nhân, bạn cần chia nhỏ mục tiêu thành từng bước nhỏ hơn. Cách tiếp cận này giúp bạn dễ dàng kiểm soát từng bước đi của mình và nhanh chóng tiến tới đích đến cuối cùng.
Trong quá trình lập kế hoạch, đừng quên xác định các nguồn lực cần thiết như quỹ thời gian, quỹ tài chính, sách, người cố vấn (mentor).... Chia kế hoạch theo từng giai đoạn, mỗi giai đoạn và bước đi gắn với mốc thời gian cụ thể để bạn thấy trách nhiệm hơn với mục tiêu đã đặt ra.

Lập mục tiêu cá nhân hiệu quả
3.4. Tìm kiếm, tiếp nhận ý kiến phản hồi
Trao đổi với cố vấn, đồng nghiệp, người hướng dẫn để nhận những đóng góp hữu ích cho kế hoạch hành động của bạn. Họ có thể đưa ra góc nhìn khách quan, những góp ý có giá trị về mục tiêu của bạn, gợi ý về những nguồn lực cần thiết hoặc những khía cạnh mà bạn lỡ bỏ qua. Đánh giá và những ý kiến tham khảo này vô cùng quan trọng để bạn tinh chỉnh mục tiêu, đảm bảo chúng phù hợp với phương pháp SMART và lập kế hoạch khoa học.
3.5. Theo dõi tiến độ
Liên tục theo dõi tiến trình thực hiện kế hoạch theo đuổi mục tiêu cá nhân là điều cần thiết. Chúng cho phép bạn kiểm soát từng bước đi của mình và điều chỉnh kế hoạch kịp thời dựa trên kết quả cùng phản hồi thực tế.
4. Làm thế nào để theo đuổi mục tiêu thành công
Dưới đây là một số mẹo giúp bạn duy trì tiến độ theo đuổi mục tiêu cá nhân của mình:
Chia nhỏ mục tiêu lớn
Giữ nguyên mục tiêu dài hạn có thể khiến bạn mông lung khi lập kế hoạch và nản chí khi theo đuổi nó. Vậy nên, chia nhỏ mục tiêu lớn thành những mục tiêu, nhiệm vụ nhỏ hơn là điều cần thiết để giữ năng lượng bền bỉ cho cả hành trình. Việc chia nhỏ mục tiêu này cũng giúp tập trung nguồn lực cần thiết cho từng giai đoạn khác nhau.
Nâng cao tinh thần tự chịu trách nhiệm
Cái quan trọng nhất trong quá trình này là tinh thần trách nhiệm của bản thân. Hãy luôn ý thức điều mình đang làm, điều mình cần làm và ghim chặt mục tiêu cá nhân trong tiềm thức. Đồng thời, bạn có thể tìm một người bạn đồng hành để có thêm động lực, sự nhắc nhở để tập trung vào con đường đã đặt ra.
Xem xét và điều chỉnh thường xuyên
Hành trình của bạn không phải khi nào cũng diễn ra theo đúng kế hoạch, điều quan trọng là bạn kịp thời phát hiện, ứng biến và điều chỉnh sao cho phù hợp. Đó là lý do việc theo dõi sát sao, thường xuyên ghi chép quá trình, kết quả và đánh giá, điều chỉnh lại cần thiết tới vậy.
Phần thưởng cho mỗi cột mốc thành công
Khi đạt được một mục tiêu, dù nhỏ tới đâu, nó cũng đánh dấu sự thay đổi và phát triển của bản thân. Hãy dành riêng cho mình bước tiệc nhỏ, một phần thưởng tương xứng để bản thân có thêm động lực để năng suất hơn trong những bước tiến tiếp theo.
Cân bằng mục tiêu cá nhân và mục tiêu nghề nghiệp
Việc tìm kiếm điểm chung giữa mục tiêu cá nhân và mục tiêu nghề nghiệp sẽ giúp bạn duy trì sự cần bằng lành mạnh giữa công việc và cuộc sống. Hãy cân nhắc về những giá trị cá nhân (bạn yêu thích và mong muốn ưu tiên) có thể hỗ trợ cho công việc của bản thân.
Nói không với những vấn đề sau đây
Dưới đây là những nhân tố thường thấy gây cản trở quá trình đạt được mục tiêu của tất cả chúng ta. Hãy nói không với những điều sau đây:
- Sự thiếu rõ ràng: Mục tiêu thiếu rõ ràng, hành động không cụ thể sẽ khiến bạn mù mờ ngay từ bước đầu tiên.
- Sự trì hoãn: Việc trì hoàn nhiệm vụ, nhẹ thì làm chậm tiến độ và nghiêm trọng hơn là tâm thế cầu tiến bị biến mất. Để giải quyết, hãy: (1) Có tiến trình với những giai đoạn phù hợp; (2) Sử dụng công cụ như google calendar hoặc notion để lập và theo dõi tiến độ; (3) Phân chia cấp độ nhiệm vụ từ dễ đến khó và nên bắt đầu từ nhiệm vụ đơn giản.
- Kỳ vọng không thực tế: Mục tiêu quá tham vọng, xa vời hiện thực là một trong những nguyên nhân dẫn tới thất bại và khiến chúng ta nản lòng nhanh chóng nhất. Giải pháp cho vấn đề này là: (1) Áp dụng phương pháp đặt mục tiêu SMART; (2) Theo dõi tiến trình để đánh giá mục tiêu có phù hợp với thực tiễn hay không.

Chia nhỏ mục tiêu cá nhân giúp bạn xây dựng kế hoạch hành động chi tiết và toàn diện hơn
5. Sự khác biệt giữa mục tiêu cá nhân và mục tiêu nghề nghiệp
| | Mục tiêu cá nhân | Mục tiêu nghề nghiệp |
| Cách hiểu | Tập trung vào hoàn thiện bản thân (sức khỏe, tài chính, trí tuệ,...). Mục tiêu cá nhân được thúc đẩy bởi ý thức tự hoàn thiện. | Mục tiêu nghề nghiệp tập trung vào sự thăng tiến trên con đường sự nghiệp. |
| Ví dụ | Mục tiêu cá nhân: Nâng cao khả năng nấu ăn của bản thân trong 6 tháng. | Mục tiêu nghề nghiệp: Được thăng chức trong vòng 1 năm. |
| Trách nhiệm giải trình | Được thúc đẩy bởi chính bản thân và trách nhiệm giải trình với chính mình. | Được thúc đẩy bởi bản thân cũng như tổ chức. Có thêm trách nhiệm giải trình với người quản lý tại tổ chức bạn làm việc. |
| Ảnh hướng | Ảnh hưởng tới chính bản thân, thúc đẩy sự hạnh phúc cá nhân, sự phát triển tinh thần và sức khỏe tổng thể. | Ảnh hưởng tới khía cạnh sự nghiệp, thành công, công danh của bạn. |
Kết luận
Hy vọng bài viết trên đây đã giúp bạn đọc hiểu hơn vai trò quan trọng của mục tiêu cá nhân. Đừng quên áp dụng phương pháp SMART trong quá trình đặt mục tiêu cá nhân nhằm đảm bảo mục tiêu tuân thủ những nguyên tắc cần thiết. Mục tiêu là khởi đầu cho quá trình hoàn thiện bản thân. Hành trình này tồn tại nhiều nhân tố gây cản trở, điều quan trọng là bản thân giữ vững tinh thần, ý chí không ngừng tiến lên.