Lucid dream là gì? Giải mã giấc mơ sáng suốt chi tiết nhất

Thường thì con người sẽ quên hết 80% nội dung trong giấc mơ. Nhưng sẽ có giấc mơ mà bạn có thể nhớ 100% hay thậm chí điều khiển được nội dung của chúng theo ý muốn của bản thân. Đó chính là Lucid dream. Vậy thì Lucid dream là gì?

Trong cuộc sống chúng ta thường trải qua từ 4 đến 6 giấc mơ mỗi đêm nhưng lại quên gần hết khi tỉnh dậy, vì thế mà bản thân chính chúng ta thường không biết là mình đã nằm mơ. Nhưng có những trường hợp khác, giấc mơ lưu lại rất rõ nét trong trí nhớ, thậm chí như đã thật sự xảy ra. Đó là hiện tượng lúc “lucid dream” hay còn gọi là giấc mơ sáng suốt. Vậy lucid dream là gì? Hãy cùng 123job.vn cùng tìm hiểu và khám phá xem lucid dream là gì nhé

I. Lucid dream là gì?

Lucid dream là gì? Đó là những gì xảy ra khi chúng ta nhận thức được mình đang mơ và khi tỉnh giấc bạn vẫn nhớ được những sự việc xuất hiện trong mơ cùng với suy nghĩ và cảm xúc của chính mình và đôi khi bạn có thể điều khiển giấc mơ Lucid dream bằng việc thay đổi nhân vật môi trường hoặc cốt truyện. Nghiên cứu đã chỉ ra 55% người đã từng có ít nhất một giấc mơ sáng suốt trong cuộc đời mình nhưng chỉ 23% người chạy qua giấc mơ sản xuất ít nhất một lần mỗi tháng. 

Lucid dream là giấc mơ mà con người ý thức được mình đang mơ và cảm nhận được giấc mơ.
 

II. Nguồn gốc của giấc mơ sáng suốt

Trong văn hóa phương Đông thời xa xưa, những Phật tử Tây Tạng và Bonpo đã luyện tập “Dream Yoga” để duy trì nhận thức khi đang mơ. Hiện tượng giấc mơ sáng suốt cũng được nhắc đến trong rất nhiều văn bản Hy Lạp cổ và một số nhật ký cá nhân.

Năm 1913 tác giả và bác sĩ tâm thần người Hà Lan Frederik (Willem) đã đặt ra thuật ngữ Lucid dream trong bài báo  “A study Of Dreams”.  Tuy nhiên thuật ngữ lúc này gây ra nhiều hiểu lầm vì cách sử dụng nó. Cho đến khoảng 20 năm trở lại đây, nhà tâm thần tâm lý học Stephen LaBerge là một người đi đầu trong những nghiên cứu, thí nghiệm về lucid dream và phát minh ra những kỹ thuật mơ sáng suốt khác nhau. 

Khái niệm này không nhận được nhiều chú ý cho tới năm 2010, khi bộ phim “Inception” của Christopher Nolan ra mắt. Tại sự kiện WonderCon, vị đạo diễn này chia sẻ rằng mình được truyền cảm hứng từ trải nghiệm cá nhân về một giấc mơ sáng suốt. Cùng với tên tuổi của bộ phim này thì cụm từ “lucid dream” cũng dần được tìm kiếm phổ biến hơn trên thế giới. 

III. Lucid dream hoạt động ra sao?

Khi ở trong trạng thái lucid dream, bộ não chúng ta có nhiều thay đổi khác nhau. Vùng vỏ não trước trán - nơi mà kiểm soát khả năng nhận thức - sẽ hoạt động mạnh mẽ hơn chứ không bị ức chế như trong các giấc mơ thường. 

Sóng gamma cũng được kích hoạt đến tần số nhất định gắn liền với nhận thức tỉnh táo và các chức năng điều hành khác. Nhờ vậy mà ta có thể hoạt động tự nguyện hoặc đưa ra các quyết định trong giấc mơ. 

Lucid dream có thể đến một cách tự nhiên với nhiều người hoặc qua quá trình luyện tập, bằng cách: 

1. Thực hành phương pháp MILD và WBTB

MILD (Mnemonic Induction of Lucid Dreams) - cảm hứng ghi nhớ: Nhẩm đi nhẩm lại một cụm từ trong đầu trước khi ngủ để não bộ có thể tự “lập trình” sự minh mẫn trong mơ và điều khiển giấc mơ. 

WBTB (wake-up-back-to-bed) - Thức giấc rồi quay trở về giường:

• Đầu tiên, hãy để cho cơ thể đi vào giấc ngủ REM - khi não bộ hoạt động tích cực, tức là sau khoảng 6 giờ đồng hồ đánh thức bản thân. Kích thích não bộ trong khoảng giai đoạn này giúp bạn có được ý thức trong mơ. 
• Sau đó, hãy thực sự tập trung não bộ vào một việc gì đó trong khoảng thời gian là 20 phút đến 60 phút rồi cố gắng làm sao để quay trở lại giấc ngủ. 
• Khi trở lại giấc ngủ từ trạng thái tỉnh táo, bạn đang đưa được dần ý thức của mình vào trong giấc mơ, dẫn chúng ta vào giấc mơ sáng suốt và điều khiển giấc mơ đó. 

2. Luyện tập bài kiểm tra thực tế (reality check):

Để có thể kiểm tra xem mình đang trong giấc mơ hay là trong đời thật. Chẳng hạn như tự nhéo mình, nếu là đau thật, không đau là mơ. Đó là cách “dân gian” đơn giản, còn phương pháp khoa học từ các chuyên gia là bạn thử đưa tay qua tường, nếu xuyên qua là đang trong mơ. Hay bạn có thể thử đọc một đoạn văn bản trên poster nào đó. Nếu mà bạn đọc lại lần nữa mà thấy nó thay đổi liên tục thì đó là mơ. 

3. Ghi nhật ký giấc mơ

Theo tiến sĩ Apsy - một người từng thực hiện nghiên cứu về lucid dream vào năm 2017, thì những người càng dễ đi vào giấc mơ sáng suốt thì càng có thể nhớ rõ giấc mơ của mình hơn. Vì thế, việc bạn ghi nhớ chi tiết giấc mơ hay không đã trở thành tiêu chuẩn để phán đoán xem có phải bạn có trải qua giấc mơ sáng suốt hay không. 

Những người đã từng trải qua giấc mơ sáng suốt cũng chia sẻ rằng là họ cảm thấy việc ghi lại những giấc mơ của mình ngay sau khi tỉnh dậy là một phương pháp rất hữu ích và bạn có thể điều khiển giấc mơ vào những lần sau.  

4. Thực hành thiền và chánh niệm 

Không quá ngạc nhiên khi phương pháp thiền và chánh niệm lại có thể hỗ trợ cho việc bước vào lucid dream. Bởi bản chất của việc chánh niệm vốn đã “Huấn luyện” chúng ta nhận thức rõ hơn về bản thân mình và môi trường xung quanh. Vì đã có thể nhận thức rõ mình khi đang tỉnh giấc, bạn sẽ dễ dàng nhận biết mình có đang nằm mơ hay không. 

IV. 5 Cách để vào Lucid dream

1. Bắt đầu lucid dream bằng thử nghiệm thực tế

Thử nghiệm thực tế là một hình thức đào tạo tinh thần. Nó sẽ làm tăng nhận thức bằng cách rèn luyện tâm trí và sức khỏe tinh thần hàng ngày.
Tình trạng này liên quan mật thiết đến phần vỏ não trước của bạn, có vai trò quan trọng trong việc thử nghiệm thực tế và giấc mộng sáng suốt. Để nâng cao khả năng nhận thức này, bạn có thể thực hiện các bài kiểm tra thực tế như dưới đây, ngay sau khi thức dậy:

• Tự hỏi bản thân nhiều lần rằng: “Tôi có đang mơ hay không?”
• Nhìn thật kỹ khung cảnh xung quanh xem có thật hay không
• Chú ý cách hành xử của bạn với các tình huống thông thường

Ngoài ra, bạn có thể đặt báo thức cách nhau 2-3 giờ để có thể nhắc nhở bản thân thực hiện các kiểm tra thực tế. Những thử nghiệm để làm sáng tỏ bí ẩn của giấc mơ bao gồm:

• Nhìn vào gương, xem ảnh phản chiếu trong đó có bình thường hay không
• Đấm bàn tay vào tường hoặc dùng ngón trỏ đẩy vào lòng bàn tay đối diện, nếu là mơ thì tay sẽ đi xuyên qua
• Thời gian trong giấc mơ không ổn định, bạn nhìn vào đồng hồ sẽ thấy sự thay đổi liên tục đó
• Dùng tay véo mũi, nếu vẫn có thể hít thở sâu được thì bạn đang ở trong giấc mơ

Để sức mạnh nhận thức được tăng cao, bạn nên chọn cho mình một bài kiểm tra thực tế và thực hiện nó nhiều lần trong một ngày. Điều này sẽ giúp bạn rèn luyện tâm trí liên tục để lặp lại các kiểm tra này trong mơ, điều khiển giấc mơ từ một giấc mơ cho đến hàng chục giấc mơ sáng suốt.

2. Quay trở lại giường ngủ

Việc quay trở lại giường ngủ cũng có liên quan trực tiếp đến giấc ngủ REM trong khi bạn vẫn còn tỉnh táo. Thực tế, có nhiều phiên bản khác nhau của kỹ thuật quay trở lại giường ngủ nhưng thông thường nó sẽ vẫn tuân theo các bước sau đây:

• Đặt báo thức sao cho giấc ngủ đầu tiên của bạn chỉ kéo dài 5 giờ
• Chuẩn bị không gian ngủ sạch sẽ, tắt các thiết bị điện tử trước khi ngủ
• Khi chuông báo thức kêu, hãy giữ cho đầu óc tỉnh táo nhất có thể trong vòng 30 phút
• Tận hưởng hoạt động yêu thích của bạn trong 30 phút tỉnh táo đó
• Tiếp tục giấc ngủ

Khi trở lại với giấc ngủ, bạn sẽ có nhiều khả năng thực hiện lucid dream hơn. Theo các nghiên cứu chỉ ra thì cơ hội kiểm soát giấc mơ phụ thuộc vào mức độ tỉnh táo của bạn trong 30 phút giữa 2 giấc ngủ.

3. Cảm ứng ghi nhớ của lucid dream

Vào năm 1980, LaBerge đã nghiên cứu một kỹ thuật gọi là “cảm ứng ghi nhớ của giấc mơ sáng suốt” (Mnemonic induction of lucid dreams – MILD). Đây là một trong những phương pháp đầu tiên mà sử dụng nghiên cứu khoa học để có thể tạo ra giấc mơ sáng suốt.

Theo đó, kỹ thuật MILD sẽ dựa trên hành vi của “bộ nhớ tiềm năng”, bao gồm việc thiết lập ý định trong tương lai. Trong MILD, bạn có thể thực hiện ý định giữ nguyên ký ức trong mỗi giấc mơ. Để sử dụng kỹ thuật cảm ứng ghi nhớ đó, LaBerge khuyến cáo bạn làm theo các bước như sau:

• Khi bạn ngủ thiếp đi, hãy nghĩ liên tục về một giấc mơ gần đây
• Xác định dấu hiệu đáng chú ý của một giấc mơ (với các bài kiểm tra thực tế) và cố tìm ra những chi tiết mà bạn cảm thấy khác thường, kỳ lạ có trong giấc mơ như biết bay, có cánh…
• Suy nghĩ về việc mơ trở lại, hiểu rõ những điều kỳ lạ này chỉ diễn ra trong giấc mơ
• Hãy tự nói với bản thân: “Nếu lần sau tôi mơ, tôi muốn nhớ rằng mình đang mơ” nhiều lần trong giấc mơ

Bạn có thể thực hành kỹ thuật MILD sau mỗi lần thức dậy giữa giấc mơ để chúng trở nên mới lạ hơn. Một nghiên cứu năm 2017 đã xác định rằng sự kết hợp của việc thử nghiệm thực tế, quay trở lại giường ngủ và MILD đúng cách mỗi ngày sẽ giúp bạn đi vào lucid dream dễ dàng hơn.

Bạn có thể kết hợp kỹ thuật quay trở lại giường ngủ với MILD bằng cách đó là đặt báo thức để thức dậy sau 5 giờ. Sau khi thức dậy, bạn hãy thực hiện các bước của kỹ thuật MILD như ở trên.

4. Cách để vào lucid dream: Viết nhật ký giấc mơ

Hình thành một thói quen đó là viết nhật ký giấc mơ là một bước quan trọng để bắt đầu một giấc mơ sáng suốt (lucid dream). Khi viết ra những gì diễn ra trong mơ, bạn cũng sẽ vô tình nhớ lại được giấc mơ. Việc này giúp nâng cao khả năng nhận thức về giấc mơ của bạn.
Để có được kết quả tốt nhất thì bạn hãy chuẩn bị một cuốn sổ nhật ký cạnh giường ngủ và hãy viết lại tất cả chi tiết trong giấc mơ của bạn ngay sau khi thức dậy. Bạn cũng nên đọc lại những gì mà mình đã viết hàng ngày để hệ thống lại tất cả các giấc mơ và có thể điều khiển giấc mơ vào lần tới.

5. Giấc mơ sáng suốt thức tỉnh (WILD)

Một giấc mơ sáng suốt thức tỉnh (WILD) chỉ xảy ra khi bạn trực tiếp từ giấc ngủ bước vào giấc mơ và thực sự kiểm soát được chúng. Kỹ thuật WILD sẽ giúp tâm trí bạn hoàn toàn tỉnh táo trong khi cơ thể bạn vẫn đang chìm vào giấc ngủ.
Để thực hiện điều này, bạn chỉ cần nằm xuống và thư giãn cho đến khi bạn gặp ảo giác. Tuy nhiên, trước đó bạn cần trải qua các bước thử nghiệm thực tế như quay trở lại giường ngủ, viết nhật ký và MILD thì mới có thể xuất hiện giấc mơ sáng suốt dạng trực tiếp. Nếu bạn muốn bỏ qua tất cả các bước như trên, bạn sẽ cần sự giúp đỡ của các chuyên gia thôi miên để có thể đến với giấc mơ kiểm soát được.

V. Làm thế nào để thức dậy trong một giấc mơ sáng suốt

Đôi khi, bạn cảm thấy khá mệt mỏi vì những giấc mơ kiểu dạng này. Tuy nhiên, bạn rất khó tỉnh dậy một cách bình thường mà bạn cần có một số kỹ thuật thức giấc, ví dụ như:

Cách để thức dậy trong giấc mơ sáng suốt

• Nói thật to hoặc thậm chí là la hét để phát tín hiệu đã đến lúc thức dậy cho não bộ của bạn
• Nháy mắt liên tục sẽ giúp tâm trí bạn sẵn sàng ra khỏi các giấc mơ
• Ngủ trong giấc mơ có thể đánh thức bạn dậy

Cố gắng đọc bất cứ thứ gì có chữ trong giấc mơ, điều này sẽ kích hoạt não bộ và chuyển sang giấc ngủ không REM
Một số bằng chứng cho thấy giấc mơ sáng suốt có tác dụng hỗ trợ phục hồi thể chất và chữa bệnh. Các bệnh được đề cập đến bao gồm: rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD), rối loạn giấc ngủ, ác mộng tái diễn, lo lắng…

Ngoài ra, giấc mơ sáng suốt thường được sử dụng trong liệu pháp luyện tập hình ảnh (IRT). Theo đó, nhà trị liệu sẽ giúp bệnh nhân mắc các chứng rối loạn tinh thần tái hiện lại các cơn ác mộng đen tối. Tiếp đến, họ sẽ thay đổi những trải nghiệm đáng sợ bằng cốt truyện khác dễ chịu hơn.

Bên cạnh sự quyến rũ không thể phủ nhận, giấc mơ sáng suốt cũng có một số nguy hiểm. Các chuyên gia đã phát hiện ra những khía cạnh tiêu cực của dạng mộng mị này, bao gồm: khó ngủ, lo âu, bóng đè và gặp ảo giác.

Nếu bạn là người thích mơ mộng, bạn có thể thử các kỹ thuật ở trên. Một giấc mơ có thể kiểm soát được sẽ mang đến cho bạn những trải nghiệm tuyệt vời. Tuy nhiên, nếu song hành với tình trạng này là những cơn ác mộng kéo dài, chứng sợ ngủ, giảm trí nhớ và sự hồi tưởng chấn thương thì bạn nên tìm đến bác sĩ chuyên khoa tâm thần.

VI. Lucid dream tốt hay xấu? 

1. Lợi ích

Lucid dream thường được sử dụng để hoàn thành tâm nguyện, vượt qua nỗi sợ và chữa bệnh, cụ thể:

• Giảm ác mộng: Lucid dream giúp bạn nhận thức được cơn ác mộng là không có thật và thay đổi chúng bằng những hình ảnh dễ chịu hơn. 
• Giảm lo lắng, căng thẳng: Cảm giác được làm chủ khi ở trong giấc mơ sáng suốt giúp bạn cảm thấy mạnh mẽ. Khi biết mình đang mơ, bạn có thể định hình câu chuyện và kết thúc của nó theo ý mình. 
• Tăng khả năng vận động: Trong lucid dream, vỏ não trước được kích hoạt và giúp việc thực hiện một chuyển động tốt hơn. Nhờ vậy, lucid dream có thể giúp những người khuyết tật phục hồi thể chất. 
• Tăng khả năng sáng tạo: Những người sáng tạo dễ rơi vào lucid dream hơn nhờ khả năng gợi nhớ và hình dung tốt. Ngược lại, lucid dream cũng làm tăng khả năng sáng tạo và trí tưởng tượng của chúng ta. 
• Hạn chế
• Rối loạn giấc ngủ: Những phương pháp để đi vào lucid dream thường làm gián đoạn giấc ngủ, dẫn đến việc ngủ không đủ giấc và gây ra nhiều hậu quả như căng thẳng hay trầm cảm. 
• Tri giác sai tại (derealization): Phương pháp cảm ứng (induction techniques) kết hợp thực tại và giấc mơ, khiến việc phân biệt chúng trở nên khó khăn hơn với một số người. 
• Tình trạng mất kết nối: Việc thực hiện và giấc mơ chồng chéo lên nhau dẫn đến việc mất kết nối với chính bản thân hoặc môi trường xung quanh. 

VII. Kết luận

Nếu như bạn là người thích mơ mộng, bạn có thể thử trải nghiệm các kỹ thuật ở trên. Một giấc mơ có thể điều khiển được sẽ mang đến cho bạn những trải nghiệm mới lạ và tuyệt vời. Tuy nhiên, nếu song hành với khả năng này là những cơn ác mộng kéo dài hay chứng sợ ngủ, giảm trí nhớ và sự hồi tưởng chấn thương thì các bạn nên tìm đến bác sĩ chuyên khoa về tâm thần. Và 123job.vn mong rằng qua bài viết này sẽ mang lại cho các bạn độc giả phần nào biết được lucid dream là gì.