M&A là gì? Tìm hiểu những thương vụ M&A nổi tiếng tại Việt Nam

Đối với những người mới bắt đầu tập tễnh vào ngành đầu tư, không phải ai cũng có thể hiểu rõ thuật ngữ m&a là gì. Hãy cùng 123job tìm hiểu rõ về thị trường m&a là gì và nó đã và đang diễn ra như thế nào trên thị trường Việt Nam nhé.

Vào giai đoạn 2016 – 2018, thị trường kinh tế Việt Nam đã chứng kiến hàng loạt những thương vụ M&A đình đám như Kido đã thâu tóm 65% dầu thực vật Tường An, Holcim Việt Nam đã về tay SCCC, VIB đã thâu tóm ngân hàng ngoại CBA,…và mới đây nhất chính Grab mua lại thương hiệu Uber tại thị trường Đông Nam Á. 

M&A là gì? Đối với nhiều người khi mới bước chân vào lĩnh vực về Tài chính doanh nghiệp sẽ thường xuyên được nghe hình thức M&A là gì. Qua bài viết sau đây của 123job hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn về M&A nghĩa là gì để có một cái nhìn tổng quát hơn về thuật ngữ này trong ngành tài chính nhé!

I. M&A là gì? 

Chiến lược M&A là gì?

Hình thức M&A nghĩa là gì? M&A là từ viết tắt của 2 cụm từ Mergers (Sáp nhập) và Acquisitions (Mua lại). Hoạt động của chiến lược M&A là gì? M&A là hoạt động giúp giành quyền kiểm soát trong doanh nghiệp thông qua hình thức M&A là gì (sáp nhập hay mua lại 1 phần hoặc toàn bộ cổ phần doanh nghiệp khác).

Mục đích của một thương vụ M&A là gì? Mục đích không đơn thuần chỉ là việc sở hữu cổ phần, mà nhằm vào mục đích tham gia sẽ quyết định các vấn đề rất quan trọng, tác động đến việc hoạt động kinh doanh cũng như hoạt động quản trị của mỗi doanh nghiệp bị sáp nhập/mua lại.

Chiến lược M&A là gì? Mergers (Sáp nhập) được hiểu đơn giản là sự liên kết giữa các doanh nghiệp hiện có cùng quy mô và cho ra đời doanh nghiệp với tư cách pháp nhân mới. Toàn bộ về tài sản, lợi ích, quyền hay nghĩa vụ chung của doanh nghiệp khi bị sáp nhập hay bị mua lại sẽ nhanh chóng “về tay” doanh nghiệp sáp nhập.

Chiến lược M&A là gì? Acquisitions (Mua lại) là hình thức một doanh nghiệp lớn mua lại những doanh nghiệp có mô hình nhỏ, yếu hơn và doanh nghiệp mua sẽ vẫn giữ tư cách pháp nhân cũ. Doanh nghiệp mua lại sẽ được quyền sở hữu hợp pháp với doanh nghiệp được mua.

Vai trò của chiến lược M&A là gì? M&A sẽ giúp doanh nghiệp mở rộng thị phần, tăng cường hiệu quả kinh doanh, quản trị nguồn nhân lực, cắt giảm về chi phí phát sinh không cần thiết và tận dụng công nghệ được chuyển giao…

II. Các hình thức M&A thường gặp tại Việt Nam

Các hình thức M&A là gì? 

Các hình thức M&A là gì? Việc sáp nhập và mua lại sẽ có thể được phân loại dựa theo tính chất của việc sáp nhập. Có 3 hình thức M&A là gì? nó bao gồm: M&A theo chiều ngang, M&A theo chiều dọc và M&A kết hợp.

1. M&A theo chiều ngang

M&A là gì? M&A theo chiều ngang (Horizontal) là một hình thức mua bán, sáp nhập giữa doanh nghiệp cung cấp về các dòng sản phẩm hay dịch vụ giống nhau hoặc có nét tương tự cho người tiêu dùng cuối cùng, điều này có nghĩa là cùng ngành và đang ở cùng một giai đoạn sản xuất. Với các công ty, trong trường hợp này, họ thường là những đối thủ cạnh tranh trực tiếp.

Ví dụ, nếu công ty sản xuất điện thoại di động muốn sáp nhập với một công ty khác cũng trong ngành sản xuất về điện thoại di động, điều này sẽ được hiểu là sáp nhập M&A theo chiều ngang. Lợi ích của loại sáp nhập M&A này là nó giúp loại bỏ sự cạnh tranh, giúp công ty gia tăng thị phần, doanh thu cũng như lợi nhuận của mình. Hơn nữa, việc sáp nhập này giúp các doanh nghiệp giảm được chi phí cố định, mở rộng thị trường và loại bỏ cạnh tranh.

2. M&A theo chiều dọc

M&A là gì? M&A theo chiều dọc (Vertical) sẽ được thực hiện với mục đích là kết hợp hai công ty với cùng chuỗi giá trị sản xuất trong một dịch vụ nhưng sự khác biệt duy nhất là ở giai đoạn sản xuất mà họ hoạt động. 

Ví dụ, nếu ở một cửa hàng quần áo muốn sáp nhập với một nhà máy dệt, điều này được gọi là sự sáp nhập theo chiều dọc, vì ngành này có sự giống nhau, tức là quần áo, nhưng về giai đoạn sản xuất khác nhau.

Loại sáp nhập M&A này thường được thực hiện để nhằm đảm bảo cung cấp các mặt hàng rất thiết yếu và tránh sự sự gián đoạn trong nguồn cung cấp. Nó cũng được thực hiện để nhằm hạn chế cung cấp cho đối thủ cạnh tranh, từ đó giúp nâng cao về doanh thu và lợi nhuận, giảm chi phí ở trung gian

3. M&A kết hợp

M&A là gì? M&A kết hợp (Conglomerate) là một hình thức mua bán và sáp nhập để hình thành lên các tập đoàn. Việc sáp nhập theo kiểu tập đoàn sẽ diễn ra giữa các công ty nhằm phục vụ cùng tập khách hàng trong một ngành cụ thể, tuy nhiên họ không cung cấp sản phẩm hay dịch vụ giống nhau. Sản phẩm của họ sẽ có thể được bổ sung nhưng về mặt kỹ thuật sẽ không phải là sản phẩm giống nhau.

Ví dụ, nếu công ty sản xuất về chăn ga gối đệm sáp nhập với công ty sản xuất giường, điều này sẽ được hiểu là sáp nhập tập đoàn, vì đây là một sản phẩm bổ sung, thường được mua với nhau. Chúng thường được thực hiện nhằm tạo thuận lợi cho người tiêu dùng, nó sẽ dễ dàng hơn khi bán những sản phẩm với nhau.

Ngoài ra, sự sáp nhập này sẽ giúp công ty đa dạng hóa, do vậy mang lại lợi nhuận cao hơn. Việc bán được một trong những sản phẩm này sẽ khuyến khích việc bán thêm sản phẩm khác, do đó sẽ giúp tăng doanh thu cho doanh nghiệp nếu họ tăng về doanh số bán sản phẩm của mình. Điều này cũng sẽ cho phép doanh nghiệp cung cấp điểm mua sắm mới, tiện lợi cho người tiêu dùng.

Loại sáp nhập M&A là gì này tạo cơ hội cho doanh nghiệp tham gia vào lĩnh vực khác của ngành, nhằm giảm rủi ro và cung cấp về quyền truy cập vào các tài nguyên cũng như thị trường không có sẵn trước đó. Điều này sẽ được thực hiện để nhằm đa dạng hóa các ngành công nghiệp khác, giúp làm giảm thiểu rủi ro và tiết kiệm chi phí gia nhập thị trường.

III. Mục đích của một thương vụ M&A là gì? 

Mục đích của một thương vụ M&A là gì? 

Mục đích của thương vụ M&A là gì? Thương vụ M&A sẽ giành quyền kiểm soát doanh nghiệp ở một mức độ nhất định chứ không chỉ đơn thuần là sở hữu một phần vốn hay cổ phần của doanh nghiệp như những nhà đầu tư nhỏ, lẻ. Vì vậy, khi nhà đầu tư đã đạt được mức sở hữu phần vốn góp hay cổ phần của doanh nghiệp đủ để tham gia và quyết định các vấn đề quan trọng trong doanh nghiệp thì khi đó họ mới có thể coi đây là hoạt động M&A là gì.

Ngược lại, khi các nhà đầu tư sở hữu phần vốn góp và cổ phần không đủ để đưa ra quyết định các vấn đề quan trọng của công ty thì đây chỉ được coi đó là hoạt động đầu tư thông thường.

Các hình thức M&A là gì? Nó bao gồm: góp vốn trực tiếp vào doanh nghiệp; mua lại phần vốn hoặc cổ phần của công ty. Ngoài ra còn có: sáp nhập doanh nghiệp, hợp nhất doanh nghiệp và chia, tách doanh nghiệp. Tuy nhiên, sau quy trình thực hiện của M&A, doanh nghiệp sẽ phải đối mặt với 2 vấn đề rất lớn là khách hàng và thị trường…

IV. Các bước lên quy trình M&A  

Các bước của M&A là gì 

Bước 1: Xây dựng chiến lược M&A

Đầu tiên, trước khi bước vào quá trình của M&A là gì , đầu tiên người quản lý là Giám đốc điều hành hoặc lãnh đạo cấp cao cần phải xây dựng, phát triển chiến lược M&A sao cho rõ ràng về những gì họ mong muốn đạt được trong việc mua lại và kế hoạch cũng như phương thức để đạt được mục tiêu đó.

Bước 2: Xác định tiêu chí tìm kiếm M&A

Xác định về tiêu chí chính để nhằm xác định các công ty mục tiêu tiềm năng (ví dụ: về lợi nhuận, vị trí địa lý hoặc cơ sở khách hàng)

Bước 3: Đánh giá các mục tiêu tiềm năng

Người quản lý sẽ sử dụng các tiêu chí này tìm kiếm được xác định của họ để tìm kiếm và tiếp sau đó là đánh giá các công ty mục tiêu tiềm năng từ các danh sách đã được lập.

Bước 4: Bắt đầu lập kế hoạch mua lại

Người thâu tóm sẽ liên hệ với một hoặc nhiều bên công ty đáp ứng tiêu chí tìm kiếm của doanh nghiệp và dường như cung cấp giá trị tốt và mục đích của các cuộc hội thoại để có thêm về thông tin và xem mức độ phù hợp của việc sáp nhập hay mua lại công ty 

Bước 5: Thực hiện phân tích định giá

Giả sử các liên lạc và cuộc hội thoại ban đầu sẽ diễn ra tốt đẹp, người thâu tóm sẽ yêu cầu công ty mục tiêu cung cấp những thông tin đáng kể (tài chính hiện tại, v.v.) để người thâu tóm có thể đánh giá thêm về mục tiêu, cả về doanh nghiệp và mục tiêu mua lại sao cho phù hợp

Bước 6: Đàm phán

Sau khi sản xuất được một số mô hình định giá cho công ty mục tiêu, người thâu tóm sẽ phải có đủ thông tin để cho xây dựng một đề nghị hợp lý; Khi đề xuất ban đầu ấy đã được trình bày, hai công ty này sẽ có thể thương lượng, đàm phán về các điều khoản chi tiết hơn

Bước 7: Thẩm định

Sự thẩm định đó nhằm mục đích xác nhận hay điều chỉnh về giá trị của công ty mục tiêu bằng cách tiến hành các kiểm tra và phân tích chi tiết mọi khía cạnh của công ty mục tiêu về các chỉ số tài chính, tài sản và nợ, khách hàng, nguồn nhân lực…

Bước 8: Hợp đồng mua bán

Khi không có vấn đề gì lớn phát sinh, bước tiếp theo sẽ là thực hiện hợp đồng mua bán cuối cùng và các bên sẽ đưa ra những quyết định cuối cùng về loại thỏa thuận trong mua hàng.

Bước 9: Tài chính

Khi thỏa thuận về ký kết M&A là gì, các nhà đầu tư sẽ thường nhận được cổ phiếu mới trong danh mục đầu tư của họ được hiểu là cổ phiếu mở rộng của công ty mua lại.

Đôi khi nhà đầu tư sẽ nhận được những cổ phiếu mới xác định một thực thể của doanh nghiệp mới được tạo ra bởi các thỏa thuận M&A. Trong một sáp nhập mà một công ty mua một công ty khác, thì công ty mua lại sẽ thanh toán cổ phiếu của công ty mục tiêu bằng tiền mặt, cổ phiếu hoặc là cả hai.

Bước 10: Kết thúc giao dịch

Kết thúc quá trình giao dịch M&A là gì, các nhóm quản lý của mục tiêu cũng như người thâu tóm làm việc sẽ cùng nhau trong quá trình M&A của hai công ty. Người mua và người bán thường sẽ có một số điều chỉnh về tài chính sau khi kết thúc và người mua cũng sẽ phải tích hợp công ty đã được mua lại vào công ty mẹ hoặc là đảm bảo rằng họ sẽ có thể tiếp tục hoạt động như một công ty độc lập.

V. Vì sao M&A lại có ảnh hưởng đến Marketing?

Vì sao M&A lại có ảnh hưởng đến Marketing?

1. Khủng hoảng truyền thông

Ảnh hưởng M&A là gì? Thứ nhất phải nói đến là khủng hoảng truyền thông. Chưa kể đến các vấn đề truyền thông khi thông tin về hoạt động của M&A sắp được công bố ra ngoài, chuẩn bị về mọi sự thay đổi. Sự giao động từ các đối tác khác như nhà phân phối, nhà cung cấp… của công ty bị mua lại sẽ gia tăng khi thông tin của công ty sắp bị M&A dần được tiết lộ.

Có thể ví dụ như thương vụ M&A là gì. Đó là gì nổi tiếng gần đây giữa Uber của Đông Nam Á và Grab, nhiều lái xe Uber đã tỏ ra thất vọng khi sắp phải chuyển sang Grab hoặc sẽ mất việc làm. Rất nhiều người trong số đó đã vay nợ để mua ô tô chạy taxi công nghệ nay lo lắng phá sản vì gánh nặng quá lớn.

Một trong số những yếu tố có thể được hỗ trợ đó là sự minh bạch hóa thông tin từ các phương tiện truyền thông nội bộ (internal communication) và truyền thông bên ngoài (external communication).

2. Thay đổi nhân sự và quy trình làm việc

Thương vụ M&A là gì? Để nâng cao hiệu quả và chất lượng một thương vụ M&A, cần có sự tìm hiểu và trao đổi về văn hóa của công ty, hệ thống về phân phối, năng lực lãnh đạo …Với hỗn hợp về tiếp thị 7P, giai đoạn này cần phải được chú trọng về 2 yếu tố là con người (people) và quy trình (process) bởi đó cũng là 2 yếu tố thường gây xung đột giữa 2 doanh nghiệp.

Công tác tiếp thị nội bộ (internal marketing) là cần phải phối hợp chặt chẽ công tác nhân sự (human resources). Trong quá trình về thực hiện thương vụ M&A cần phối hợp giữa hội đồng quản trị, các ban Giám Đốc, chuyên viên marketing để nhằm đảm bảo sự nhất quán của hoạt động marketing và thông điệp truyền thông.

3. Thống nhất mọi mặt chiến lược

Một số vấn đề nữa là định vị thương hiệu sau chiến lược M&A là gì. Do sáp nhập giữa hai thương hiệu, có khả năng chiến lược thương hiệu cũng sẽ bị ảnh hưởng cơ bản như cốt lõi thương hiệu (brand essence), về hệ thống nhận dạng thương hiệu (brand identity system) hay thậm chí cấu trúc của thương hiệu cũng có khả năng sẽ bị thay đổi (brand architecture)…

M&A là gì? Đây là một quá trình đã tìm ra điểm đặc trưng và khác biệt của thương hiệu so với đối thủ cạnh tranh trực tiếp và truyền thông vào tâm trí khách hàng.

VI. Các thương vụ M&A đình đám tại Việt Nam 

Các thương hiệu đình đám trong thương vụ M&A là gì? Theo thống kê đang có trên 4.000 thương vụ, với tổng giá trị về mua bán và sáp nhập (M&A) đạt đến 48,8 tỷ USD được thực hiện vào giai đoạn 2009-2018. Hãy cùng 123job điểm qua một vài thương vụ M&A “đình đám” trong thời gian qua tại nước ta.

1. ThaiBev và Sabeco

Thương vụ M&A là gì của ThaiBev – Một trong những doanh nghiệp nước giải khát lớn của Đông Nam Á, đồng thời cũng là công ty giải khát lớn nhất tại Thái Lan với Tổng công ty về Bia – Rượu – Nước giải khát tại Sài Gòn (SABECO). Đây là một thương vụ M&A lớn nhất của ngành bia ở Châu Á với giá trị đến 4,8 tỷ USD từ việc ThaiBev đã mua lại 53,59% cổ phần của Sabeco. Đây cũng là bước đi nhằm chiếm lĩnh lại thị trường Việt Nam của các “ông lớn ngành giải khát” Thái Lan khi Sabeco đang là một thương hiệu bia nổi tiếng nước ta chiếm 41% thị phần.

2. GIC Private Limited và Vinhomes

Vào tháng 4/2018, quỹ đầu tư GIC Private Limited của Chính phủ Singapore sẽ hoàn thành xong thương vụ M&A  là gì của mình với Vinhomes là một công ty thành viên trong tập đoàn Vingroup, với tổng giá trị thương vụ là 1,3 tỷ USD. Đây là một thương vụ rất lớn trong lĩnh vực về Bất động sản đầu năm nay. Theo vào đó, GIC thực hiện các thương vụ được diễn ra với hai loại hình là đầu tư mua cổ phần từ Vinhomes và cung cấp một số công cụ nợ cho Vinhomes nhằm thực hiện các dự án. 

3. Central Group – Big C 

Thương vụ M&A là gì? Central Group là một Tập đoàn đến từ Thái Lan đã đầu tư đến 1,14 tỷ USD để sở hữu thương hiệu Big C Việt Nam vào quý 2/2016 để nhằm thâu tóm thị phần mảng bán lẻ ở Việt Nam. Ngoài ra, trước đó, Central Group đã mua lại được tỷ lệ cổ phần chi phối với Nguyễn Kim một hệ thống phân phối hàng điện tử hàng đầu và tiếp sau đó Nguyễn Kim là đơn vị mua lại Zalora Việt Nam.

VII Kết luận

Bài viết trên, 123job đã nêu lên M&A là gì và vai trò của các marketing trong một thương vụ M&A. Bởi có thể thấy rằng nếu các thương vụ M&A là gì mà không quan tâm đến marketing thì điều đó cũng có nghĩa công ty sẽ ngày càng xa rời khách hàng, và nó chỉ quan tâm đến góc độ tối đa lợi nhuận đến nhà đầu tư.

Tuy nhiên, công ty chỉ tồn tại và phát triển nếu như các bên tham gia vào quản lý công ty biết dung hòa về lợi ích, trong đó có khách hàng. Nếu có quan tâm đúng mức về vai trò của các marketing và tập trung tới khách hàng thì chiến lược M&A sẽ hiệu quả hơn.