Phiên dịch viên là vị trí mơ ước của nhiều người, đặc biệt là các bạn trẻ không chỉ vì mức lương hấp dẫn mà còn môi trường làm việc chuyên nghiệp. Dưới đây là các bí quyết dịch thuật để thành công với vị trí này.

Công việc dịch thuật là vị trí thách thức khi đòi hỏi ứng viên phải hội tụ nhiều kiến thức, kỹ năng sống và vốn ngoại ngữ uyên bác. Song, không vì vậy mà việc làm này có thể gây khó dễ với ứng viên. Thực tế chỉ ra hiện nay có rất nhiều người thành công và ngày càng trở thành các bậc thầy trong làng phiên dịch.

Ở Việt Nam, việc làm phiên dịch phổ biến với các vị trí như biên dịch viên tiếng Anh, biên dịch viên tiếng Nhật, phiên dịch tiếng Trung… Ứng viên có thể lựa chọn hình thức làm việc đa dạng như trở thành các nhân viên phiên dịch hành chính văn phòng với ngày làm việc 8 tiếng tại cơ quan hay các freelancer dịch thuật tự do. Trong bài viết này, 123job.vn sẽ đề cập đến 9 kinh nghiệm dịch thuật hữu ích để bạn trở thành một nhà phiên dịch giỏi. Cùng tìm hiểu nhé! 

I. Thông thạo cả tiếng Anh và tiếng Việt

Tiếng Anh ngày nay là ngôn ngữ phổ biến nhất thế giới, đó cũng là phương tiện tiếp cận với nguồn tri thức nhân loại. Do đó, việc làm dịch thuật phổ biến nhất hiện nay chính là dịch từ tiếng Anh sang tiếng Việt. Có nhiều hình thức dịch thuật như phiên dịch viên trong các buổi gặp gỡ hoặc phiên dịch tài liệu, văn bản, giấy tờ. Dù là hình thức làm việc nào, bạn cũng cần thông thạo cả tiếng Anh và tiếng Việt, điều này giúp công việc trở nên thuận lợi và hiệu quả hơn. 

II. Nắm bắt kiến thức xã hội

Không giống như một số công việc khác như Kế toán - kiểm toán, Tài chính - Ngân hàng, lễ tân hay thu ngân, dịch thuật là lĩnh vực đa dạng chủ đề và khía cạnh công việc. Bạn có thể sẽ cần thử thách công việc trong nhiều vấn đề từ dịch thuật tài liệu trong lĩnh vực Y - dược đến dịch thuật cho công ty tuyển dụng… Điều này đòi hỏi ứng viên dịch thuật phải có khả năng nắm bắt kiến thức xã hội thật tốt. 

Để nâng cao vốn kiến thức xã hội, bạn có thể trau dồi bằng nhiều cách khác nhau. Phần lớn mọi người thường đọc thêm sách báo về chủ đề liên quan đến dịch thuật. Bằng cách này, bạn nhanh chóng có cái nhìn bao quát và tổng quan nhất. Ngoài ra, các thuật ngữ chuyên ngành sẽ được dịch chính xác và mang tính chuyên môn hóa hơn. 

Bên cạnh đó, khi làm việc liên quan đến một lĩnh vực nào đó, bạn có thể nhờ mối quan hệ cá nhân để gặp gỡ, giao lưu với những người có chuyên môn trong lĩnh vực đó. Đây được coi là một cách nhanh chóng, hiệu quả để mở rộng kiến thức xã hội. Tuy nhiên, muốn mở rộng mối quan hệ, mỗi chúng ta cần rèn luyện kỹ năng giao tiếp chuyên nghiệp và khả năng xây dựng thương hiệu cá nhân. 

Kiến thức xã hội tốt giúp sự nghiệp dịch thuật thành công hơnKiến thức xã hội tốt giúp sự nghiệp dịch thuật thành công hơn

III. Lưu ý khi dịch những từ, khái niệm mới

Nếu bạn là một chuyên gia trong lĩnh vực Marketing, chắc hẳn bạn hiểu cảm giác khi mọi người dịch Marketing là tiếp thị, phát tờ rơi? Đúng vậy, các thuật ngữ chuyên ngành trong dịch thuật nếu không cẩn thận sẽ nhanh chóng trở thành tiếng cười đối với những người trong ngành. Do đó, công việc dịch thuật yêu cầu người dịch phải dịch chính xác các thuật ngữ, khái niệm mới. Dưới đây là một vài lưu ý dành cho bạn khi dịch thuật gặp phải các khái niệm mới:

  • Sử dụng từ điển: Trong trường hợp bạn gặp phải một thuật ngữ mới, bạn có thể sử dụng từ điển để hoạt động dịch thuật đạt hiệu quả cao nhất. Sử dụng từ điển dịch thuật được coi là kỹ năng dịch thuật cơ bản của người trong nghề.
  • Sử dụng Google dịch chuyên ngành: Bạn có thể sử dụng sự hỗ trợ của google để hoạt động dịch thuật trở nên nhanh chóng và chính xác hơn. 
  • Hỏi chuyên gia trong lĩnh vực dịch thuật: Trong trường hợp bạn không thể tìm được từ ngữ tiếng Việt nào phù hợp để diễn đạt đúng ý nghĩa, bạn có thể hỏi một người trong lĩnh vực đó, miêu tả để nhờ họ chỉ ra từ ngữ chuyên ngành. Thông qua cách này, chất lượng bài dịch thuật sẽ trở nên chuyên nghiệp hơn.

IV. Chú ý ngữ pháp và ngữ cảnh trong câu văn

Ngữ cảnh là yếu tố quyết định nhiều đến chất lượng của một bài dịch thuật, đặc biệt là trong văn phong dịch thuật. Trong trường hợp, tác giả có dụng ý gây cười, chúng ta nên sử dụng văn phong phù hợp để tránh mất đi tính chất ngữ cảnh của nguyên bản. Điều này đòi hỏi phiên dịch viên phải nắm bắt chính xác ngữ pháp của câu như tính từ, trạng từ, các từ ngữ bổ trợ và tiếng lóng hay thành ngữ được sử dụng.


Dịch thuật cần để ý đến ngữ cảnh và ngữ pháp Dịch thuật cần để ý đến ngữ cảnh và ngữ pháp 

V. Sử dụng nghĩa đúng để dịch từ

Cũng như tiếng Việt, Tiếng Anh, tiếng Trung hay tiếng Hàn đều có yếu tố từ đồng nghĩa và từ nhiều nghĩa. Hiện tượng này khiến ngôn ngữ trở nên đa dạng và phong phú, đây cũng là yếu tố góp phần làm ngôn ngữ trở nên giàu đẹp hơn. Nhưng cũng vì điều này mà đôi lúc sẽ làm bạn cảm thấy phân vân, khó xử khi dịch thuật một tài liệu hay văn bản? Vậy giải pháp cho điều này là gì? Đầu tiên, bạn cần xác định ngữ cảnh, bối cảnh câu chuyện. Tiếp đến việc hiểu tác dụng của từ ngữ đó nhằm biểu đạt ý nghĩa hay bổ trợ thêm cho từ ngữ nào sẽ giúp bạn dịch thuật chính xác hơn. 

VI. Chú ý chủ ngữ giả

Trong dịch thuật, yếu tố gây thách thức với bạn có thể chính là hiện tượng chủ ngữ giả trong câu. Vậy chủ ngữ giả là gì? Đó là việc chúng ta sử dụng chủ ngữ giả trong trường hợp không lựa chọn được chủ ngữ phù hợp với động từ, khi đó chủ ngữ thật sẽ ở một vị trí nào đó khác trong câu. Hiện nay, hai chủ ngữ giả phổ biến nhất chính là It và There. Song thực tế, It và There trong một số trường hợp hoàn toàn có thể là chủ ngữ thật. Hiện tượng này không chỉ gây khó khăn cho người học ngữ pháp Tiếng Anh mà còn là thách thức trong ngành dịch thuật.

Đối với các trường hợp câu sử dụng chủ ngữ giả, chúng ta có thể đảo trật tự trong câu để câu tự nhiên và hay hơn mà không hề mất đi tính chất ý nghĩa của văn bản gốc. 

VII. Dịch thuật hợp lý, chuẩn ngữ cảnh

Yếu tố hợp lý, chuẩn ngữ cảnh là căn cứ quan trọng để đánh giá khả năng chuyên môn của dịch thuật viên. Tùy thuộc vào chủ đề, đối tượng hướng đến để chúng ta sử dụng văn phong hợp lý, khiến hiệu quả dịch thuật trở nên cao hơn. Chẳng hạn, bạn chịu trách nhiệm dịch tài liệu cho các câu chuyện thiếu nhi. Cách dịch thuật hiệu quả chính là sử dụng các câu văn tiếng Việt ngắn với cấu trúc đơn giản, từ ngữ gần gũi với trẻ nhỏ và văn phong nhẹ nhàng. 

VIII. Cẩn thận khi sử dụng các từ nối khi phiên dịch

Tiếng Anh là ngôn ngữ có hệ thống từ nối đa dạng và có thể được đặt ở nhiều vị trí khác nhau trong câu như đầu câu, giữa câu hoặc thậm chí cuối câu. Song tiếng Việt, các từ nối thường được đặt ở đầu câu. Là một dịch thuật viên chuyên nghiệp, bạn cần linh hoạt thay đổi thứ tự từ ngữ trong câu để câu văn mềm mại và phù hợp với văn phong tiếng Việt hơn.

Dịch thuật cần chú ý đến các từ nốiDịch thuật cần chú ý đến các từ nối

IX. Dịch thuật đúng tên quốc gia

Hiện nay có nhiều tên quốc gia được dịch sang tiếng Việt như Mỹ (Hoa Kỳ), Anh, Pháp, Nhật Bản… song có những quốc gia được giữ tên dưới dạng nguyên bản tên quốc tế như Malaysia, Philipin… Do đó, tùy thuộc vào độ phổ biến để chúng ta tiến hành dịch thuật tên quốc gia cho phù hợp. Bạn có thể sử dụng tên quốc gia đã được dịch sang tiếng Việt để người đọc, người nghe hiểu vấn đề một cách tốt hơn. 

X. Kết luận

Nghề dịch thuật là công việc đòi hỏi nhiều yêu cầu với ứng viên. Bạn không chỉ cần có kiến thức ngôn ngữ tốt mà việc thành thạo các kỹ năng mềm như khả năng giao tiếp, khả năng đàm phán, kỹ năng quản lý thời gian… sẽ giúp con đường sự nghiệp trở nên bằng phẳng hơn. Trên đây là những kinh nghiệm để công việc dịch thuật trở nên hiệu quả hơn. 123job.vn hy vọng đã đem đến nhiều kiến thức hữu ích dành cho quý bạn đọc!