Những điều cần chú ý khi tạo lập mô hình kinh doanh

Trong kinh doanh việc tạo lập mô hình kinh doanh là một trong những yếu tố sống còn của doanh nghiệp. Vậy mô hình kinh doanh là gì, các bước để tạo lập một mô hình kinh doanh chuẩn cũng như một số ví dụ về mô hình kinh doanh…

Chắc hẳn ngay từ khi còn là một sinh viên những cuốn sách tạo lập mô hình kinh doanh cũng đã qua tay bạn vài lần rồi phải không? Thực ra đây không phải là một khái niệm quá mới. Tuy nhiên để hiểu đầy đủ và chính xác thì không phải ai cũng đã nắm rõ điều này. Ở bài viết này tôi sẽ cung cấp tới các bạn những nền tảng cơ bản và cốt lõi để các bạn bước đầu có cái nhìn tổng quan về việc tạo lập mô hình kinh doanh. Không chỉ dừng lại ở đó, các bạn có thể tìm đọc thêm các sách tạo lập mô hình kinh doanh pdf hoặc các ebook tạo lập mô hình kinh doanh hiện nay cũng rất nhiều. 

I. Mô hình kinh doanh là gì? 

Mô hình kinh doanh có thể được coi là một trong những khái niệm trừu tượng, thuộc phạm vi liên quan tới tổ chức, doanh nghiệp và cả một cá nhân. Một mô hình kinh doanh có nhiệm vụ hỗ trợ khả năng tồn tại của sản phẩm hoặc công ty và thể hiện các mục đích, mục tiêu của tổ chức cũng như kế hoạch để thực hiện được chúng. 

Một mô hình kinh doanh thường cần phải trả lời các câu hỏi: khách hàng của bạn là ai, các giá trị bạn có thể tạo ra cho khách hàng và cách phân bổ nguồn lực, chi phí tốt nhất để thực hiện được điều đó. Như vậy thông thường một bản mô hình kinh doanh chuẩn sẽ gồm 2 phần. Phần đầu thông thường đề cập tới các thành tố liên quan tới sản phẩm/dịch vụ như thiết kế, sản xuất sản phẩm. Phần sau để cập đến cách vận hành việc bán hàng, phân phối, tìm đúng khách hàng mục tiêu… và đem tới những giá trị cao nhất cho khách hàng. 

Ngày nay, các nhà quản trị có thể tìm hiểu về mô hình kinh doanh và cách tạo lập mô hình kinh doanh thông qua các chỉ dẫn từ các trang web hoặc các tài liệu có sẵn trên Internet như ebook tạo lập mô hình kinh doanh… hoặc các sách tạo lập kinh doanh hay như “Tạo lập mô hình kinh doanh cá nhân”, “Tạo lập mô hình kinh doanh”... Các bạn hoàn toàn có thể tải chúng về để đọc online hoặc mua thông qua các trang bán hàng trực tuyến như tiki hoặc cửa hàng sách. 

II. Tạo lập mô hình kinh doanh hiệu quả với 7 bước 

Việc tạo lập mô hình kinh doanh thành công kết hợp với các chiến lược marketing và kinh doanh chính là chìa khóa cho các doanh nghiệp bước tới đỉnh cao trong kinh doanh. Vậy làm thế nào để tạo lập được một mô hình kinh doanh chuẩn, dưới đây là 7 bước gợi ý cho bạn. 

Tạo lập mô hình kinh doanh với 7 bước

1. Xác định sự phù hợp giữa các yếu tố: nhu cầu khách hàng mục tiêu – mục tiêu của doanh nghiệp

Đây có thể coi là bước đầu tiền và vô cùng quan trọng. Bạn cần xác định rõ ràng khách hàng mục tiêu của doanh nghiệp là ai. Sau đó tiến hành việc lên kế hoạch để xây dựng được chân dung khách hàng mục tiêu rõ nét nhất, bao gồm các đặc điểm về nhân khẩu học và sở thích, thói quen mua sắm, tiêu dùng, những nhu cầu thầm kín mà đôi khi chính họ cũng không biết… 

Giữa hai thành tố là nhu cầu khách hàng và mục tiêu của doanh nghiệp luôn cần có sự phù hợp. Đôi khi mục tiêu của doanh nghiệp chính là việc làm hài lòng khách hàng của mình và họ coi tất cả những gì đem đến lợi ích, sự thỏa mãn và giá trị cho khách hàng chính là mục tiêu của họ. Tuy nhiên nếu doanh nghiệp quá chú trọng vào lợi ích của mình như muốn nhanh chóng có lợi nhuận cao mà đặt mức giá bán cao cho sản phẩm/dịch vụ thì đã làm mất đi một lượng khách hàng không sẵn sàng chi trả với mức giá đó, điều đó có nghĩa là doanh nghiệp đang không có sự tương xứng giữa mục tiêu của mình và nhu cầu khách hàng.

2. Giải quyết nhu cầu của khách hàng

Ở bước một bạn đã biết sự phù hợp trong việc đặt mục tiêu của doanh nghiệp gắn với nhu cầu và lợi ích của khách hàng thì ở bước 2 này, bạn cần xác định các sản phẩm, dịch vụ nào của công ty mình sẽ giải quyết nhu cầu cho khách hàng một cách tốt nhất để họ cảm thấy hài lòng và thỏa mãn. Do đó, trước khi thực hiện chiến dịch tung sản phẩm ra ngoài thị trường, công ty bạn cần thực hiện các chiến dịch thử nghiệm trên một nhóm nhỏ khách hàng mục tiêu để nhận lại các phản hồi và đánh giá từ họ. 

Ví dụ như công ty bạn đang có một sản phẩm được lòng khách hàng nhưng là phân khúc dành cho khách hàng cao cấp, bạn không muốn bỏ lỡ phân khúc bình dân nên chiến lược về một sản phẩm mới sắp được tung ra để thỏa mãn họ bằng việc đặt giá thấp hơn. Trước khi tung ra thị trường bạn nên thực hiện các cuộc nghiên cứu và thử nghiệm trên khách hàng phân khúc bình dân của công ty mình, liệu sản phẩm mới này với mức giá như vậy có thực sự phù hợp không, khách hàng có hài lòng với chất lượng sản phẩm (Hãy để họ được trải nghiệm dùng thử)

3. Các kênh kinh doanh

Các kênh kinh doanh hay còn được hiểu là kênh phân phối sản phẩm của công ty, là nơi khách hàng mục tiêu tiếp xúc với sản phẩm, thương hiệu của công ty. Đây cũng chính là nơi đem lại doanh thu, lợi nhuận cho công ty. 

Hiện nay có hai kênh kinh doanh chính, bao gồm: Kênh hiện đại như các siêu thị tiện lợi (Circle K, Big C…), kênh bán hàng online; kênh truyền thống như các cửa hàng bán lẻ, các điểm bán hộ gia đình… Bạn cần nghiên cứu để tìm hiểu về các lợi ích và điểm hạn chế của mỗi loại kênh cũng như khả năng tiếp xúc với khách hàng mục tiêu để lựa chọn loại kênh cho phù hợp. 

4. Lời khuyên từ các chuyên gia

Có thể việc tạo lập mô hình kinh doanh đôi khi sẽ trở nên vô cùng khó khăn khi bạn mắc phải một vài vấn đề khó kiểm soát. Vậy giải pháp dành cho bạn là hãy nhờ sự trợ giúp của các chuyên gia. Bạn có thể nhờ họ tư vấn cho về chiến lược liên quan tới kênh phân phối, chiến lược marketing và lựa chọn gương mặt đại diện thương hiệu phù hợp… Những định hướng từ các chuyên gia sẽ góp phần làm cho việc tạo lập mô hình kinh doanh của bạn trở nên đúng hướng và dễ thực hiện hơn. 

5. Lập kế hoạch và thử nghiệm thực tế

Lập kế hoạch kinh doanh không còn là công việc quá xa lạ với bất kỳ doanh nhân nào. Thông qua một bản kế hoạch kinh doanh chuẩn, bạn sẽ kiểm tra và xem xét được việc phân bổ nguồn lực, chi phí, các phương án dự trù cũng như đo lường và dễ dàng hơn trong việc thực hiện khâu đánh giá. 
Thử nghiệm thực tế giúp cho công ty tránh đi các rủi ro không đáng có. Bạn có thể bắt đầu việc thử nghiệm bằng cách lựa chọn một nhóm nhỏ và dễ thực hiện đánh giá trong nhóm khách hàng mục tiêu lớn của mình. Hãy liên tục quan sát, phân tích đánh giá để có những điều chỉnh phù hợp giữa bản kế hoạch và thực tế nhé. 

6. Tập trung lắng nghe phản hồi từ khách hàng

Suy cho cùng các sản phẩm/ dịch vụ của bạn là để phục vụ khách hàng và bạn càng làm hài lòng họ bao nhiêu thì lợi nhuận thu lại được càng trở nên lớn hơn. Do đó có thể nói, sự hài lòng của khách hàng là một yếu tố vô cùng quan trọng. Vậy chẳng có lý do gì để các doanh nghiệp phớt lờ ý kiến từ khách hàng của họ cả. Đó là lý do vì sao ngày nay các công ty đều có một bộ phận riêng gọi là bộ phận chăm sóc khách hàng để ngoài việc cung cấp và hướng dẫn các thông tin về sản phẩm thì còn lắng nghe và nhận lại các phản hồi từ khách hàng để không ngừng làm gia tăng sự hài lòng và giá trị của doanh nghiệp. Đây được coi là một trong những hướng đi đúng đắn trong thời đại cạnh tranh khốc liệt như ngày nay. 

Lắng nghe khách hàng là yếu tố quan trọng để tạo lập mô hình kinh doanh

7. Tham gia vào các hiệp hội trong ngành

Có nhiều lợi ích cho doanh nghiệp của bạn khi gia nhập vào hiệp hội các doanh nghiệp thuộc cấp quốc gia thậm chí mang tầm cỡ quốc tế. Điều đó sẽ giúp khách hàng có độ tin cậy cao hơn với công ty của bạn và với cả sản phẩm bạn đang kinh doanh. Họ có xu hướng tin tưởng hơn vào hình kinh doanh công ty đang vận hành. Vậy nên hãy chú ý tới chi tiết này trong việc tạo lập mô hình kinh doanh cho tổ chức nhé. 

III. Các ví dụ của mô hình kinh doanh  

Kinh doanh là một hoạt động xuất hiện từ rất lâu đời, các hoạt động kinh doanh nhằm mục tiêu sinh lợi và có nguồn thu nhập nuôi sống chính bản thân con người. Dưới đây là một số ví dụ điển hình của mô hình kinh doanh

1. Mô hình kinh doanh phối hợp giữa truyền thống và điện tử.

Ví dụ tiêu biểu cho dạng mô hình này là một cửa hàng cho phép khách hàng của mình gọi đồ ăn trực tuyến (sử dụng điện tử hỗ trợ) nhưng lại để khách hàng chọn món tại chính cửa hàng (truyền thống). Đây chính là sự hỗ trợ và kết hợp của điện tử trong các hoạt động kinh doanh truyền thống.

2. Mô hình bán hàng trực tiếp

Mô hình kinh doanh này cho phép hoạt động tiếp thị và bán hàng được diễn ra trực tiếp tới khách hàng của mình, thay vì thông qua các trung gian phân phối như cửa hàng… Bạn có thể thấy các anh nhân viên đi gõ cửa từng nhà để chào hàng và mời mua sản phẩm của họ. Đây chính là ví dụ điển hình nhất cho mô hình này. 

3. Mô hình gia tăng đại lý bán lẻ

Các doanh nghiệp có xu hướng lựa chọn thêm một số doanh nghiệp khác bán và cung cấp sản phẩm của mình dưới dạng sản phẩm đi kèm với sản phẩm gốc của họ. 

4. Nhượng quyền thương mại

Mô hình kinh doanh vô cùng phổ biến ngày nay. Đây là việc một công ty trao quyền cho công ty khác cung cấp sản phẩm của mình, các điều khoản sẽ được bảo đảm bởi một hợp đồng. Bạn cần phải chi trả một khoản phí để được nhận nhượng quyền. Ví dụ điển hình về nhượng quyền thương mại là trường hợp của McDonald, để bắt đầu nhượng quyền thương mại thì chi phí ban đầu khoảng 1 đến 2 triệu USD. 

5. Mô hình kinh doanh đa cấp

Đa cấp là cái tên trở nên vô cùng phổ biến ở Việt Nam vào khoảng 3-4 năm trước khi hệ lụy và những khổ khổ gây ra cho người tham gia mô hình kinh doanh này và cả người thân của họ. Xét trong khuôn khổ của bài viết này, tôi chỉ đề cập tới hoạt động kinh doanh đa cấp ở Việt Nam. Chính xác thì kinh doanh đa cấp chính là để chỉ phương thức quảng bá sản phẩm đến trực tiếp người tiêu dùng mà không cần thông qua các cửa hàng, đại lý. Do đó sẽ cắt giảm các chi phí quảng cáo, khuyến mãi, bán hàng… Hoạt động đa cấp ở Việt Nam gắn liền với các từ như lừa đảo. Và đến nay vẫn còn rất nhiều tranh cãi về mô hình này, đặc biệt sự khác biệt về phương thức hoạt động cũng như mục tiêu hoạt động ở Việt Nam và Quốc tế. 

Trên đây là một số mô hình kinh doanh phổ biến, ngoài ra còn rất nhiều mô hình khác như mô hình kinh doanh đăng ký, mô hình kinh doanh nội dung trực tuyến, mô hình kinh doanh độc quyền… Các dạng mô hình kinh doanh đa dạng là xu hướng tất yếu cho sự phát triển của hoạt động kinh doanh. 

Tóm lại, tạo lập mô hình kinh doanh là cách thức tổ chức tạo lập, phân phối và nắm bắt giá trị để có sự phù hợp giữa mục tiêu và cách thức vận hành để đạt được chúng. Mỗi ngành nghề kinh doanh hiện nay sẽ có những đặc trưng riêng để bạn lựa chọn mô hình kinh doanh cho phù hợp. Và nếu bí ý tưởng hãy mua sách tạo lập mô hình kinh doanh hoặc tải chúng về dưới dạng pdf để tiện cho việc lên kinh doanh hiệu quả. Khi đã đồng hành cùng các bạn tới đây, tôi hy vọng rằng các bạn sẽ cảm thấy việc tạo lập mô hình kinh doanh không còn quá khó khăn hay là một thách thức mà bạn cần trải qua, nó chỉ là một việc tất yếu để làm cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, tổ chức hay công ty trở nên hiệu quả hơn. Chúc các bạn sớm lựa chọn được mô hình kinh doanh phù hợp nhất với tổ chức của mình.