Cơ hội và thách thức của nghề nhân viên ngân hàng (Phần I)

Nhân viên ngân hàng luôn là nghề được săn đón và hiếm khi thấy có dấu hiệu hạ nhiệt trong suốt những năm qua. Nếu bạn cũng đã và đang có mong muốn tìm hiểu về vị trí này, nội dung sau đây sẽ đem tới cho bạn những thông tin đầy đủ và chính xác nhất…

I. Một số vấn đề cơ bản liên quan đến nhân viên ngân hàng

1. Nhân viên ngân hàng là ai?

Ngân hàng là tổ chức tài chính và trung gian tài chính chấp nhận tiền gửi và định kênh những tiền gửi đó vào các hoạt động cho vay trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua các thị trường vốn. Đồng thời đây là sợi dây kết nối giữa khách hàng có thâm hụt vốn và khách hàng có thặng dư vốn. Nói đơn giản, ngân hàng kiếm tiền bằng cách lấy tiền bạn gửi cho người khác vay hoặc ngược lại.
Nhân viên ngân hàng trong tiếng anh là “bank clerk” Cách gọi này chỉ những nhân sự làm việc cho ngân hàng. Họ có thể làm ở những lĩnh vực khác nhau như dịch vụ khách hàng, thanh toán quốc tế, tín dụng… rất đa dạng cả về hình thức làm việc lẫn mức lương, cơ hội thăng tiến… 

Nhân viên ngân hàng là ai?

2. Công việc

Nhân viên ngân hàng sẽ làm gì? Như đã đề cập trên, nhân viên ngân hàng có nhiều nhiệm vụ và đặc thù công việc riêng. Sau đây là một số ví dụ về công việc của nhân viên ngân hàng:

• Giao dịch viên chuyên nghiệp là đội ngũ đảm nhiệm vai trò xây dựng hình ảnh ngân hàng đối với công chúng. Đối với hầu hết khách hàng, giao dịch viên chính là bộ mặt của ngân hàng, những cá nhân đại diện cho ngân hàng. Nhiều dịch vụ của ngân hàng được hoàn tất ở mỗi chi nhánh thông qua Giao dịch viên. Huấn luyện Giao dịch viên chuyên nghiệp là cách tốt nhất để cải thiện hoạt động kinh doanh ngân hàng. kiến thức cơ bản của một nhân viên ngân hàng vị trí Giao dịch viên bao gồm: Quy trình xử lý và thực hiện các giao dịch, kỹ năng giao tiếp với khách hàng, ứng xử với những tình huống đặc biệt.
• Nhân viên phân tích tín dụng doanh nghiệp, bạn sẽ phải làm những công việc như: Phân tích, lập tờ trình đề xuất tín dụng trong phạm vi được phân công, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt, đánh giá/phân tích lại các hồ sơ tín dụng có nguy cơ chuyển sang nợ xấu, đề xuất biện pháp kiểm soát tín dụng theo yêu cầu của trưởng bộ phận hoặc trưởng đơn vị, giải quyết các công việc có liên quan trong quá trình cho vay.
• Nhân viên thanh toán quốc tế là những người sẽ tiếp nhận đơn xin mở L/c của các doanh nghiệp, xem tình hình tài chính của DN , mở L/c cho DN, thông báo L/c cho DN, tiến hành thanh toán tiền cho khách hàng, thông báo tiền về cho DN…

3. Cơ hội việc làm

Thực ra vị trí nhân viên ngân hàng chủ yếu làm việc trong văn phòng tiện nghi và thoải mái. Tùy thuộc vào công việc chuyên môn, họ hoặc sẽ ở trong phòng xử lý giấy tờ, hoặc thường xuyên đi ra ngoài để giao dịch với khách hàng, các đối tác. Đây đặc biệt là nghề nghiệp nhiều cám dỗ, đòi hỏi sự trung thực và bản lĩnh vững vàng.
Cơ hội làm việc của nhân viên ngân hàng vị trí này khá rộng mở, những người muốn làm trong ngành này có thể tìm thấy vị trí của mình tại:

• Ngân hàng Nhà nước Việt Nam: Trụ sở chính tại Hà nội, cùng 64 chi nhánh ngân hàng tại các tỉnh thành trong cả nước và 5 doanh nghiệp trực thuộc.
• Quỹ Tín dụng Nhân Dân Trung ương với 24 chi nhánh ở các tỉnh, thành phố và 898 quỹ tín dụng nhân dân cơ sở. 5 ngân hàng thương mại quốc doanh với hàng trăm chi nhánh cấp 1, cấp 2 tại các tỉnh thành trong cả nước. Ngân hàng chính sách với 64 chi nhánh cấp tỉnh và 587 phòng giao dịch cấp huyện. 25 ngân hàng cổ phần đô thị. 12 ngân hàng cổ phần nông thôn. 27 chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam. 5 ngân hàng liên doanh với 16 chi nhánh trên cả nước. 5 công ty tài chính. 8 công ty cho thuê tài chính. 40 văn phòng đại diện ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam (theo số liệu thống kê năm 2005).

Nơi làm việc của nhân viên ngân hàng

II. Các vị trí việc làm trong ngân hàng

1. Nhân viên quản lý rủi ro 

Nhân viên ngân hàng làm việc ở vị trí này được gọi là Risk Management Officer. Đây chắc hẳn là thuật ngữ khá xa lạ kể cả đối với những người đang chuẩn bị ứng tuyển ngành tài chính ngân hàng. Thế nhưng nhân viên quản trị rủi ro hoàn toàn là vị trí bạn nên cân nhắc, bởi trong thực tế, đây lại là vị trí rất quan trọng giúp dự báo và phân tích vấn đề rủi ro đồng thời lên kế hoạch để giảm thiểu rủi ro trong doanh nghiệp.
Cụ thể, nhân viên quản trị rủi ro sẽ có nhiệm vụ sau:

• Tham gia phân tích, xây dựng các chính sách, tiêu chuẩn cũng như công cụ đo lường và quản lý rủi ro phát sinh. 
• Đảm bảo các chính sách rủi ro luôn được thực thi đúng và hiệu quả trong các đơn vị tài chính ngân hàng. 
• Tiến hành làm việc với các bộ phận liên quan nhằm hỗ trợ tư vấn chiến lược quản trị, giảm thiểu rủi ro. 
• Ngoài ra khi xin việc ngành tài chính ngân hàng tại vị trí này, bạn cũng cần phải tiến hành lập kế hoạch cũng như giám sát các rủi ro.

Tất nhiên một vị trí quan trọng đòi hỏi những kỹ năng, kinh nghiệm và chuyên môn nhất định:

• Chuyên môn: Nhân viên ngân hàng làm việc trong vị trí này cần tốt nghiệp đại học chuyên ngành tài chính ngân hàng, chứng khoán hoặc hệ thống thông tin kinh tế. 
• Kĩ năng: 
  • Sử dụng thành thạo tin học văn phòng. 
  • Tiếng Anh nói và viết tốt. 
  • Tư duy logic và phân tích tốt. 
  • Khả năng giao tiếp và truyền đạt tốt. 
  • Khả năng phân tích, làm việc độc lập, lường trước các rủi ro. 
  • Tinh thần trách nhiệm cao.
• Kinh nghiệm: Công việc đòi hỏi sự nhạy bén, linh hoạt, kiến thức chuyên môn cũng như kinh nghiệm nhất định, cho nên khi xin việc ngành tài chính ngân hàng tại vị trí nhân viên quản lý rủi ro, nhà tuyển dụng nhân viên ngân hàng thường ưu tiên những người đã có kinh nghiệm. Tuy nhiên nếu bạn là ứng viên chưa có kinh nghiệm, chưa hẳn là sẽ không có cơ hội. Theo đó, để được nhận vào vị trí này, bạn phải đảm bảo có chuyên môn cao cũng như đã từng tham gia thực tập tại vị trí tương đương.

2. Nhân viên kinh doanh

Bộ phận kinh doanh được đánh giá là rất quan trọng trong mỗi đơn vị tài chính ngân hàng. Đó cũng là lý do vì sao nhân viên kinh doanh được coi là vị trí nhân viên ngân hàng có nhiều áp lực nhất. Nhưng ở vào vị trí này cũng là cơ hội để bạn thể hiện được bản thân và nhận được mức lương cao.
Hãy xem nhân viên kinh doanh phải làm những gì nhé:

• Tìm kiếm khách hàng mới và chăm sóc khách hàng cũ của ngân hàng. 
• Tiếp thị, giải đáp và tư vấn cho khách hàng thông qua nhiều kênh bán hàng khác nhau. 
• Phát hiện và ngăn chặn những hành vi gian lận từ hồ sơ tín dụng của khách hàng. 
• Huy động vốn và cho vay tới các khách hàng có nhu cầu.

Đây là vị trí đặc biệt thường không đòi hỏi kinh nghiệm sẵn có. Mặc dù vậy nhà tuyển dụng nhân viên ngân hàng vẫn ưu tiên những người có kỹ năng và chuyên môn cụ thể như sau:

• Chuyên môn: Tốt nghiệp ngành tài chính ngân hàng, kinh tế hoặc thương mại… 
• Kỹ năng: 
  • Khả năng giao tiếp, đàm phán vấn đề tốt. 
  • Khả năng nắm bắt thời cơ nhanh nhạy. 
  • Tư duy nhạy bén, thấu hiểu khách hàng. 
  • Đặc biệt là khả năng chịu áp lực công việc cao. 

3. Nhân viên vận hành

Nhiệm vụ của nhân viên ngân hàng vị trí này là:

• Tham gia duy trì, cải thiện việc cung cấp dịch vụ. 
• Hỗ trợ liên lạc với khách hàng. 
• Cung cấp các thông tin cần thiết tới các phòng, ban. 
• Thực hiện kiểm tra các giao dịch trong ngân hàng. 
• Thực hiện xây dựng, kiểm tra, kiểm soát các chính sách, văn bản nội bộ nhằm đảm bảo quy trình vận hành tốt.

Kỹ năng và kinh nghiệm cần có: 

• Chuyên môn: Ứng tuyển vị trí nhân viên ngân hàng này thường yêu cầu tốt nghiệp cao đẳng trở lên các chuyên ngành liên quan tới tài chính ngân hàng.
• Kỹ năng: 
  • Sử dụng tốt các phần mềm tin học văn phòng. 
  • Khả năng nghiên cứu tài liệu tiếng Anh tốt. 
  • Khả năng hiểu và phân tích vấn đề phát sinh. 
  • Tư duy làm việc nhanh nhạy, logic. 
  • Khả năng nắm bắt tổng quan các vị trí trong tổ chức 
  • Chịu được áp lực công việc cao. 
  • Có tinh thần trách nhiệm và tính kỷ luật cao. 
• Kinh nghiệm: Yêu cầu đã làm qua hoặc hiểu biết rõ các vị trí trong ngân hàng.

4. Nhân viên tín dụng

Ngày nay, một số ngân hàng coi bộ phận tín dụng là vị trí chủ yếu đem lại lợi nhuận. Khi ứng tuyển nhân viên ngân hàng vị trí nhân viên tín dụng, bạn sẽ phải thực hiện các nghiệp vụ tín dụng để trở thành cầu nối giữa ngân hàng và khách hàng vay vốn.
Theo đó, nhiệm vụ chính của bạn sẽ là:

• Tiếp thị và tìm kiếm khách hàng có nhu cầu vay vốn. 
• Tư vấn cho khách hàng hoàn tất các thủ tục vay vốn cần thiết. 
• Thẩm định khách hàng có nhu cầu vay vốn về uy tín, năng lực kinh doanh, tình hình tài chính… 
• Lập tờ trình thẩm định hoặc báo cáo theo quy định của ngân hàng. 
• Lập hợp đồng tín dụng, thế chấp cùng giấy tờ liên quan. 
• Tiến hành theo dõi và lập hồ sơ giải ngân. 
• Kiểm tra nguồn vốn vay theo quy định. 
• Thực hiện việc chuyển nhóm nợ cũng như thu hồi nợ xấu… 
• Thực hiện tất toán hợp đồng và giải quyết tài sản thế chấp theo quy định… 

Kỹ năng và kinh nghiệm cần có để phù hợp với vị trí nhân viên tín dụng:

• Chuyên môn: Vị trí nhân viên tín dụng yêu cầu từ cao đẳng trở lên về chuyên ngành liên quan tới tài chính ngân hàng.
• Kỹ năng: Để xin việc nhân viên ngân hàng vị trí này thì bạn cần phải đáp ứng
  • Khả năng tư duy logic vấn đề. 
  • Khả năng lắng nghe, giải quyết vấn đề. 
  • Làm việc có mục tiêu, kết quả rõ ràng. 
  • Sử dụng thành thạo tin học văn phòng. 
  • Khả năng chịu áp lực công việc tốt. 
  • Tinh thần trách nhiệm cao, sẵn sàng hỗ trợ khách hàng và các bộ phận khác khi có yêu cầu. 
• Kinh nghiệm: Vị trí nhân viên ngân hàng này thường ưu tiên những người đã thực tập hoặc làm việc liên quan đến bộ phận tín dụng.

Nhân viên tín dụng ngân hàng

5. Nhân viên kiểm toán nội bộ

Rất nhiều người quan tâm tới vị trí nhân viên ngân hàng này. Bởi kiểm toán nội bộ được đánh giá là vị trí quan trọng khi ứng tuyển ngành tài chính ngân hàng. Kiểm toán giúp tổ chức ngân hàng cải thiện những điểm yếu kém từ hệ thống quản lý.
Mô tả công việc:

• Tiến hành giám sát các mảng nghiệp vụ trong tổ chức theo quy định của Pháp luật. 
• Thực hiện đánh giá nội bộ, kiểm tra các phòng ban, thẩm tra theo yêu cầu của lãnh đạo. 
• Tổng hợp các báo cáo của Phòng/ Bộ phận dưới sự giám sát của lãnh đạo cấp quản lý trực tiếp. 
• Trực tiếp theo dõi và lập báo cáo khắc phục.

Kỹ năng và kinh nghiệm cần có: 

• Chuyên môn: Tốt nghiệp đại học ngành tài chính ngân hàng, kinh tế, thương mại, quản trị kinh doanh.
• Kỹ năng: Ứng tuyển nhân viên ngân hàng thì bạn phải đáp ứng những yêu cầu sau:
  • Khả năng phân tích tốt, đặc biệt trong lĩnh vực tài chính và rủi ro. 
  • Khả năng giao tiếp tốt. 
  • Trung thực và chuyên nghiệp là những điều kiện cần thiết khi tham gia xin việc ngành tài chính ngân hàng. 
  • Hiểu biết về ngân hàng bán buôn và bán lẻ. 
  • Khả năng đánh giá rủi ro tốt. 
• Kinh nghiệm: Để trở thành nhân viên kiểm toán nội bộ, nhà tuyển dụng nhân viên ngân hàng thường yêu cầu ứng viên có ít nhất 1 - 2 năm kinh nghiệm trong ngành.

6. Telesales tại ngân hàng

Telesales được coi là vị trí nhân viên ngân hàng với nhiều áp lực, không chỉ đòi hỏi chuyên môn cao mà còn phải có đủ kiên trì.
Mô tả công việc:

• Tìm kiếm và tư vấn cho khách hàng về các sản phẩm dịch vụ của ngân hàng như: thẻ tín dụng, dịch vụ vay, gửi vốn. 
• Giải đáp các thắc mắc của khách hàng. 
• Hoàn thành công việc theo tiến độ của quản lý yêu cầu. 
• Kết hợp với trưởng nhóm và đội thu hồ sơ chăm sóc khách hàng tiềm năng cũng như khách hàng hiện tại của công ty.

Kỹ năng và kinh nghiệm cần có: 

• Chuyên môn: Tốt nghiệp trung cấp trở lên chuyên ngành Tài chính – Ngân hàng, Kinh tế hoặc các lĩnh vực khác liên quan.
• Kỹ năng: Ứng tuyển nhân viên Telesales ngân hàng thì bạn phải đáp ứng những yêu cầu sau:
  • Năng động, nhiệt tình và có trách nhiệm trong công việc. 
  • Có chí tiến thủ cũng như chịu được áp lực công việc. 
  • Có kỹ năng giao tiếp, thuyết phục tốt. 
  • Sự kiên trì không bỏ cuộc là tố chất cần thiết của khi ứng tuyển ngành tài chính ngân hàng vị trí Telesales.
• Kinh nghiệm: Vị trí này thường ưu tiên những ứng viên đã có kinh nghiệm làm Telesales tại các đơn vị doanh nghiệp, bất động sản…

7. Chuyên viên thanh toán quốc tế

Những năm gần đây, dưới sự hội nhập kinh tế quốc tế, vị trí này được săn đón rất nhiều với những mức lương nhân viên ngân hàng khá cao. Chuyên viên thanh toán quốc tế chịu trách nhiệm trong việc thực hiện các giao dịch hay thanh toán quốc tế.
Mô tả công việc:

• Kiểm tra các chứng từ, phục vụ cho việc thanh toán, giao dịch quốc tế như chuyển phát, chuyển tiền…cùng các giao dịch khác liên quan đến thanh toán quốc tế. 
• Kiểm tra tính pháp lý của giấy tờ và hồ sơ theo đúng quy định. 
• Tiếp nhận và giải quyết các thắc mắc, khiếu nại của khách hàng khi giao dịch quốc tế. 
• Lưu giữ sổ sách, hồ sơ, tài liệu theo quy định của ngân hàng. 
• Hướng dẫn khách hàng trong giao dịch, hoàn thiện hồ sơ cần thiết trong quá trình giao dịch.

Kỹ năng và kinh nghiệm cần có: 

• Chuyên môn: Tốt nghiệp ngành ngân hàng, tài chính, kinh tế và quản trị kinh doanh.
• Kỹ năng: Ứng tuyển nhân viên ngân hàng vị trí chuyên viên thanh toán quốc tế thì bạn phải đáp ứng những yêu cầu sau:
  • Sử dụng thành thạo tiếng Anh đặc biệt là tiếng Anh chuyên ngành. 
  • Khả năng phân tích vấn đề tốt. 
  • Giao tiếp với khách hàng, kĩ năng giải quyết vấn đề tốt 
  • Chịu được áp lực công việc cao. 
  • Khả năng sử dụng thành tạo phần mềm tin học văn bản. 
  • Có thái độ tích cực, tư duy và tinh thần trách nhiệm cao. 
• Kinh nghiệm: Đối với vị trí này các ngân hàng thường yêu cầu ứng viên đã có kinh nghiệm trong lĩnh vực thanh toán, thương mại quốc tế…và các chuyên ngành liên quan ít nhất 1 – 2 năm.

8. Chuyên viên phân tích tài chính

Đây là vị trí nhân viên ngân hàng có nhiệm vụ tổng hợp và phân tích các thông tin, xu hướng và đưa ra các dự báo trong tương lai nhằm phục vụ cho ban giám đốc.
Mô tả công việc:

• Theo dõi, phân tích tình hình hoạt động của các doanh nghiệp được phụ trách. 
• Lập báo cáo phân tích ngành tài chính ngân hàng. 
• Phân tích kết quả kinh doanh, sản xuất. 
• Phân tích rủi ro đầu tư có thể gặp phải. 
• Huy động nguồn vốn, dự án vay, điều tiết nguồn vốn. 
• Báo cáo tình hình tài chính cho cấp quản lý. 
• Tư vấn cho ban giám đốc về tài chính, cấu trúc thuế, chiến lược đầu tư. 
• Thiết lập hệ thống kiểm soát tài sản trong công ty.

Kỹ năng và kinh nghiệm cần có: 

• Chuyên môn: Nhân viên ngân hàng phải tốt nghiệp đại học các chuyên ngành liên quan đến tài chính, ngân hàng.
• Kỹ năng:
  • Có tư duy toán học, tính toán tố
  • Khả năng phân tích vấn đề tố
  • Đọc hiểu tài liệu chuyên ngành bằng tiếng - Lập kế hoạch phân tích thành thạo
  • Kỹ năng sử dụng các công cụ phân tích như: phần mềm máy tí - Khả năng chịu áp lực công việc cao. 
• Kinh nghiệm: Ứng tuyển ngành tài chính ngân hàng vị trí này thường yêu cầu ứng viên đã có kinh nghiệm trong lĩnh vực phân tích tài chính.

9. Chuyên viên tư vấn đầu tư

Ứng tuyển việc làm nhân viên ngân hàng vị trí chuyên viên tư vấn đầu tư là công việc phổ biến và được đánh giá cao về chuyên môn và năng lực.
Mô tả công việc:

• Tham gia tư vấn, cung cấp các giải pháp tài chính phù hợp với nhu cầu của khách hàng. 
• Tham mưu cho lãnh đạo về các vấn đề liên quan đến đầu tư. 
• Thực hiện làm báo cáo theo yêu cầu của ban giám đốc. 
• Là người liên lạc với các chi nhánh để hỗ trợ các chứng từ liên quan đến hợp đồng đầu tư cho khách hàng…

Kỹ năng và kinh nghiệm cần có: 

• Chuyên môn: Yêu cầu nhân viên ngân hàng vị trí này đã tốt nghiệp các trường đại học chuyên ngành ngân hàng, tài chính, kế toán, quản trị kinh doanh. Có kiến thức chuyên vững vào về đầu tư đặc biệt trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng.
• Kỹ năng:
  • Khả năng lên kế hoạch tốt bao gồm cả ngắn hạn và dài hạn. 
  • Kỹ năng thuyết trình, đàm phán tốt. 
  • Khả năng nắm bắt cơ hội đầu tư, tìm kiếm lợi nhuận. 
  • Có khả năng đọc hiểu, phân tích báo cáo tài chính và tư duy logic. 
  • Khả năng đọc hiểu - viết tiếng Anh tốt. 
  • Có ý thức kỷ luật, tinh thần trách nhiệm cao. 
• Kinh nghiệm: Đây là công việc yêu cầu phải có kiến thức chuyên sâu về chuyên ngành Kế toán – tài chính đặc biệt trong lĩnh vực đầu tư.

Chuyên viên tư vấn đầu tư

10. Giao dịch viên ngân hàng

Giao dịch viên ngân hàng là một trong những vị trí nhân viên ngân hàng “hot” khi xin việc. Đây là vị trí thường xuyên tiếp xúc trực tiếp với khách hàng giúp đáp ứng yêu cầu, giải đáp thắc mắc liên quan tới sản phẩm dịch vụ.
Mô tả công việc:

• Thực hiện các giao dịch liên quan đến khách hàng, hỗ trợ các bộ phận như: tín dụng, quản lý quỹ nghiệp vụ, quản lý tiền mặt ATM/ CMD. 
• Tiếp nhận và giải quyết hồ sơ trong ngân hàng. 
• Đảm bảo chất lượng khi giao dịch với khách hàng. 
• Tuân thủ các quy định của ngân hàng.

Kỹ năng và kinh nghiệm cần có: 

• Chuyên môn: Vị trí này thường yêu cầu tốt nghiệp các trường đại học có liên quan đến ngành tài chính ngân hàng.
• Kỹ năng:
  • Khả năng chịu áp lực công việc. 
  • Khả năng đàm phán thương lượng tốt. 
  • Kỹ năng nói và viết tiếng Anh tốt. 
  • Sử dụng thành thạo phần mềm tin học văn phòng. 
  • Đặc biệt vị trí này thường yêu cầu về ngoại hình như chiều cao 1m58 trở lên, ưa nhìn. 
• Kinh nghiệm: Giao dịch viên ngân hàng thường không yêu cầu kinh nghiệm tuy nhiên bạn vẫn phải có những kỹ năng cần thiết để đáp ứng tốt vị trí này.

Trên đây là các thông tin cơ bản về nhân viên ngân hàng. Nếu bạn vẫn đang băn khoăn và muốn tìm hiểu rõ hơn vị trí đặc biệt này về mức lương, cách trở nên chuyên nghiệp,... hãy đến với Cơ hội và thách thức của nghề nhân viên ngân hàng (Phần 2)"nhé!