Kế toán ngân hàng là gì? Quy trình để trở thành kế toán ngân hàng chuyên nghiệp

Với những ai làm trong ngành kế toán hoặc có sự quan tâm dành cho lĩnh vực này thì chắc hẳn sẽ biết tới Kế toán ngân hàng. Trong bài viết này, mời bạn cùng 123job khám phá nhiệm vụ cụ thể của kế toán ngân hàng và những kỹ năng cần thiết để thành công!

I. Kế toán ngân hàng là gì?

Kế toán ngân hàng là gì?

Kế toán ngân hàng là một phạm trù nhỏ hơn thuộc lĩnh vực kế toán, liên quan tới việc thu thập cũng như ghi chép, xử lý và phân tích các nghiệp vụ kinh tế hoặc tài chính, đồng thời cung cấp các thông tin cần thiết phục vụ cho công tác quản lý hoạt động tiền tệ ở các ngân hàng hoặc các tổ chức, cá nhân khác theo quy định của Pháp luật.

Về ngân hàng, hiện nay trên thế giới được phân chia thành 2 loại là ngân hàng nhà nước và ngân hàng thương mại. Tại Việt Nam, trong khi ngân hàng nhà nước là cơ quan trực thuộc chính phủ thực hiện các chức năng quản lý nhà nước liên quan tới phát hành tiền và lưu thông tiền tệ nhằm ổn định giá trị của đồng tiền, đảm bảo an toàn xã hội và thúc đẩy kinh tế phát triển thì ngân hàng thương mại lại là tổ chức kinh doanh tiền tệ với hoạt động chính là nhận tiền gửi từ khách hàng và sử dụng số tiền đó để cho vay cũng như thực hiện các nghiệp vụ chiết khấu và làm phương tiện thanh toán giữa các chủ thể trong nền kinh tế. 

II. Nhiệm vụ cụ thể của kế toán ngân hàng là gì?

Nhiệm vụ cụ thể của kế toán ngân hàng là gì?

Trước hết, để mô tả công việc kế toán ngân hàng, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về 4 nhiệm vụ chính mà một kế toán ngân hàng phải đảm nhiệm trong suốt quá trình làm việc.

• Ghi nhận và phản ánh một cách chính xác, kịp thời và đầy đủ mọi nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong ngân hàng, bao gồm các hoạt động huy động và sử dụng vốn kèm theo các dịch vụ ngân hàng khác theo đúng quy định trong pháp lệnh thống kê của Nhà nước và các thể lệ chế độ kế toán Ngân hàng quy định. 

• Phân loại các nghiệp vụ và tổng hợp số liệu đúng theo phương pháp kế toán phù hợp và những chỉ tiêu nhất định để cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác và thuận tiện nhất trong việc chỉ đạo và đề ra chiến lược mới cho hoạt động kinh doanh của ngân hàng cũng như thực thi các chính sách kinh tế vĩ mô của Nhà nước.

• Giám sát quá trình sử dụng vốn của ngân hàng, từ đó giúp nâng cao hiệu quả sử dụng các loại tài sản việc kiểm soát các nghiệp vụ nợ, có trong bảng tổng kết tài sản ở các chi nhánh cũng như toàn bộ hệ thống, tăng cường kỷ luật tài chính trong nội bộ ngân hàng và củng cố chế độ hạch toán của nền kinh tế.

• Có trách nhiệmtrong việc tổ chức công tác kế toán ngân hàng, tổ chức giao dịch và phục vụ khách hàng một cách văn minh, khoa học và lịch sự nhằm thực hiện tốt chiến lược khách hàng của ngân hàng. 

Dựa trên 4 nhiệm vụ chính kể trên của kế toán ngân hàng, sau đây chúng tôi sẽ giúp bạn cụ thể hóa thông qua danh sách công việc kế toán ngân hàng cần thực hiện. 

• Xác minh tính đúng đắn của các thông tin và nội dung ghi trên séc và viết phiếu thu cho những tờ séc hợp lệ.

• Lập bảng kê khai nộp séc, trình ký và đóng dấu chứng nhận để nộp ra ngân hàng.

• Kiểm tra tính hợp lý và hợp lệ của bản đề nghị thanh toán và lập lệnh chi tiền hoặc uỷ nhiệm chi hay công văn mua ngoại tệ (áp dụng đối với lệnh chi ngoại tệ)... để nộp ra ngân hàng.

• Kiểm tra và xác minh đơn xin bảo lãnh ngân hàng của các bộ phận khi có yêu cầu phải có bảo lãnh của ngân hàng. 

• Thiết lập và hoàn thiện hồ sơ bảo lãnh tại các ngân hàng và chuyển hồ sơ hoàn chỉnh cho kế toán trưởng và chủ tài khoản ký xác nhận rồi nộp hồ sơ cho ngân hàng phê duyệt.

• Theo dõi và giám sát tình hình thực hiện các hoạt động bảo lãnh tại các ngân hàng.

• Thiết lập hồ sơ vay vốn ngân hàng và trả nợ vay ngân hàng theo đúng quy định của ngân hàng và mục đích sử dụng vốn của từng lần vay rồi chuyển hồ sơ cho kế toán trưởng và chủ tài khoản ký xác nhận.

• Chuyển giao hồ sơ vay vốn cho ngân hàng và theo dõi tình hình nhận nợ cũng như giám sát quá trình trả nợ vay cho ngân hàng.

• Chuẩn bị các hồ sơ mở L/C và theo dõi tình hình mở thanh toán, ký hậu vận đối với đơn gốc cũng như các hoạt động bảo lãnh các L/C.

• Nhận chứng từ của các ngân hàng và sắp xếp, phân loại theo nội dung cụ thể.

• Kiểm tra thường xuyên các chứng từ báo nợ, báo có hoặc báo vay, báo trả vay của các ngân hàng rồi tiến hành định khoản và nhập dữ liệu vào máy đối với các chứng từ liên quan tới tiền gửi, ký cược, ký quỹ và tiền vay ngân hàng. 

• In bảng kê và ký người lập bảng kê, đồng thời chuyển cho người kiểm soát nắm giữ.

• Sau khi toàn bộ hồ sơ được kiểm tra thì tiến hành đóng file lưu trữ.

• Kiểm tra số dư của các tài khoản ngân hàng và thực hiện các bút toán kết chuyển chênh lệch tỷ giá giữa các tài khoản ngân hàng (nếu có).

• In toàn bộ phiếu kế toán, ký xác nhận người lập và chuyển hồ sơ cho kế toán trưởng ký và đưa vào lưu trữ.

• Kiểm tra số dư tiền gửi của các ngân hàng để đánh giá sự tăng giảm của các khoản tiền gửi rồi lập báo cáo gửi lên trưởng phòng để kiểm soát và thực hiện kế hoạch lưu chuyển dòng tiền.

• Nộp tiền ra ngân hàng để phục vụ cho các hoạt động kinh doanh của công ty.

• Theo dõi để thực hiện các nhiệm vụ được yêu cầu và giải đáp thắc mắc từ phía ngân hàng.

III. Những kỹ năng cần có của một nhân viên kế toán ngân hàng

Những kỹ năng cần có của một nhân viên kế toán ngân hàng

Bên cạnh việc tìm hiểu chủ đề kế toán ngân hàng là gì, một vấn đề nữa cũng được rất nhiều người cùng quan tâm đó chính là những kỹ năng cần có của một nhân viên kế toán ngân hàng. 

1. Kỹ năng quan sát, phân tích và tổng hợp

Đặc thù của ngành kế toán là liên quan tới các con số, chứng từ sổ sách và tổng hợp dữ liệu để báo cáo; tất nhiên là công việc kế toán ngân hàng cũng không phải là ngoại lệ. Do đó, để thành công trong lĩnh vực này thì bạn cần phải có khả năng quan sát tình hình thực tế để đưa ra những nhận định đối với những sự việc phát sinh, để từ đó có thể tiến hành phân tích và tổng hợp chúng một cách kịp thời và chính xác nhất. 

2. Kỹ năng tin học văn phòng

Kỹ năng tin học văn phòng là điều kiện không thể thiếu trong thời đại công nghệ 4.0 như hiện nay, không chỉ với công việc kế toán ngân hàng nói riêng mà cả mọi ngành nghề khác. Ngoài những phần mềm văn phòng cơ bản thì bạn còn cần sử dụng thành thạo các công cụ hay phần mềm kế toán có liên quan để hỗ trợ đắc lực trong việc tổng hợp và phân tích dữ liệu hay lập báo cáo nhằm hoàn thành các nhiệm vụ kế toán ngân hàng được giao. 

3. Cẩn thận và trung thực

Đối tượng làm việc của một nhân viên kế toán ngân hàng sẽ là những con số, hóa đơn chứng từ và sổ sách kế toán phức tạp nên để không mắc phải sai lầm đáng tiếc và gây thiệt hại cho công ty, bạn cần có đức tính cẩn thận và trung thực. Cẩn thận khi làm việc với những con số, cẩn thận trong việc sắp xếp tài liệu và chứng từ sổ sách và trung thực trong việc tổng hợp và báo cáo với cấp trên là điều không thể thiếu làm nên thành công cho nhân viên kế toán ngân hàng. Bất cứ một sai lầm nào cũng sẽ khiến bạn phải trả giá bằng thời gian, công sức và thậm chí là bồi thường thiệt hại do chính mình gây ra, chắc chắn con số này là không hề nhỏ nên hãy cẩn thận trong mọi hành động của mình. 

4. Kỹ năng giao tiếp

Cũng bởi đặc thù công việc kế toán ngân hàng là thường xuyên tiếp xúc với giấy tờ và các con số nên nhiều người làm việc trong lĩnh vực này có quan niệm xem nhẹ vai trò của kỹ năng giao tiếp mà chỉ tập trung phát triển kiến thức và năng lực nghề nghiệp. Trên thực tế, trong suốt quá trình làm việc của mình, bạn còn phải làm việc với khách hàng, tiếp xúc và cùng hợp tác hoàn thành nhiệm vụ với đồng nghiệp cũng như báo cáo với cấp trên. Do đó, việc nâng cao kỹ năng giao tiếp của bản thân là một điều rất cần thiết và giúp bạn dễ dàng thăng tiến hơn trong sự nghiệp.

5. Chịu được áp lực công việc

Công việc kế toán ngân hàng đặc biệt bận rộn vào những ngày cuối tháng, cuối quý và cuối năm với lượng công việc rất lớn và nhiều giấy tờ sổ sách cần được xử lý. Do vậy bạn cần có khả năng chịu được áp lực công việc cao trong những thời điểm nhạy cảm này bởi nghiệp vụ kế toán ngân hàng không cho phép bạn mắc bất cứ sai lầm nào. Riêng với hoạt động của ngân hàng, chỉ cần một sai sót nhỏ cũng có thể dẫn tới thiệt hại lên đến hàng tỷ đồng. Do vậy bạn cần rèn luyện khả năng chịu áp lực và phân bổ thời gian làm việc hiệu quả để đảm bảo sức khỏe và tinh thần trong những ngày bận rộn. 

6. Kỹ năng sắp xếp công việc và quản lý thời gian

Một giải pháp nữa cho vấn đề áp lực công việc kế toán ngân hàng đó là kỹ năng sắp xếp công việc và quản lý thời gian hiệu quả. Cùng một công việc, có những người vẫn làm việc nhẹ nhàng trong thời gian cho phép mà vẫn có thể nghỉ ngơi trong khi một số người lại vật lộn với đống giấy tờ và báo cáo trong căng thẳng và áp lực mà hiệu quả đạt được lại không mấy tích cực. Điểm khác biệt ở đây đó chính là khả năng sắp xếp và phân bổ công việc một cách hợp lý, khoa học và quản lý thời gian hiệu quả. Đây cũng được coi là bí quyết làm nên thành công đối với một nhân viên kế toán ngân hàng. 

IV. Những nguyên tắc kế toán cơ bản áp dụng phổ biến trong ngân hàng.

Những nguyên tắc kế toán cơ bản áp dụng phổ biến trong ngân hàng

1. Cơ sở dồn tích

Nguyên tắc cơ sở dồn tích cho biết mọi nghiệp vụ kinh tế và tài chính của ngân hàng có liên quan tới tài sản và nợ phải trả cũng như nguồn vốn chủ sở hữu hay cả doanh thu và chi phí phải được ghi chép trong sổ kế toán vào thời điểm phát sinh mà không căn cứ vào thời điểm thực tế thu hoặc chi tiền. Các báo cáo tài chính lập trên cơ sở dồn tích để phản ánh tình hình tài chính của ngân hàng trong quá khứ hay cả hiện tại và tương lai.

2. Hoạt động liên tục

Mọi báo cáo tài chính phải được lập trên cơ sở giả định là ngân hàng đang hoạt động liên tục và sẽ tiếp tục hoạt động kinh doanh bình thường trong tương lai gần, cũng có nghĩa là ngân hàng không có ý định hoặc không buộc phải ngừng hoạt động hay thu hẹp đáng kể quy mô hoạt động của mình. Trong trường hợp thực tế khác với giả định hoạt động liên tục thì các báo cáo tài chính phải được lập trên một cơ sở khác và giải thích cơ sở đã sử dụng trong việc lập báo cáo.

3. Nguyên tắc giá gốc

Mọi tài sản đều phải được ghi nhận theo nguyên tắc giá gốc. Giá gốc của tài sản được tính toán theo số tiền hoặc khoản tương đương tiền đã, phải trả hoặc tính theo giá trị hợp lý của tài sản đó vào thời điểm tài sản được ghi nhận trong sổ kế toán. Giá gốc hay giá lịch sử của tài sản không được thay đổi trừ khi có quy định khác trong chuẩn mực kế toán ngân hàng.

4. Nguyên tắc phù hợp

Trong các nhiệm vụ kế toán ngân hàng, việc ghi nhận doanh thu và chi phí phải phù hợp với nhau. Khi ghi nhận một khoản doanh thu nào đó của ngân hàng, kế toán phải ghi nhận một khoản chi phí tương ứng có liên quan tới việc tạo ra khoản doanh thu đó. Chi phí tương ứng ở đây có thể là chi phí của kỳ tạo ra doanh thu, cũng có thể là chi phí của các kỳ trước đó hoặc chi phí phải trả liên quan tới doanh thu của kỳ đó. 

5. Nguyên tắc nhất quán

Nguyên tắc nhất quán cho biết các chính sách và phương pháp kế toán ngân hàng được sử dụng phải được áp dụng một cách thống nhất ít nhất trong một kỳ kế toán năm. Trường hợp có sự thay đổi chính sách và phương pháp kế toán đã chọn thì phải giải trình lý do và ảnh hưởng của sự thay đổi đó trong thuyết minh báo cáo tài chính của ngân hàng.

6. Nguyên tắc thận trọng

Thận trọng là quá trình xem xét, cân nhắc và phán đoán cần thiết để lập các ước tính kế toán trong các điều kiện không chắc chắn. Nguyên tắc thận trọng đòi hỏi các nhân viên kế toán ngân hàng phải lập các khoản dự phòng nhưng không được quá lớn, không đánh giá cao hơn giá trị thực của các tài sản và khoản thu nhập và không đánh giá thấp hơn giá trị của các khoản nợ phải trả hay chi phí phải trả.

Bên cạnh đó, các khoản doanh thu và thu nhập chỉ được phép ghi nhận khi có bằng chứng chắc chắn về khả năng thu được lợi ích về mặt kinh tế cho ngân hàng, ngoài ra các khoản chi phí phải được ghi nhận khi có bằng chứng cụ thể về khả năng phát sinh chi phí trong tương lai.

7. Nguyên tắc trọng yếu

Thông tin được coi là trọng yếu đối với các nghiệp vụ kế toán ngân hàng trong trường hợp nếu thiếu thông tin hoặc thiếu chính xác của thông tin đó có thể làm sai lệch đáng kể báo cáo tài chính hoặc làm ảnh hưởng đến quyết định kinh tế của người sử dụng báo cáo tài chính. Tính trọng yếu ngoài ra còn phụ thuộc vào độ lớn và tính chất của thông tin hoặc các sai sót được đánh giá trong từng hoàn cảnh cụ thể. Tính trọng yếu của thông tin cũng phải được xem xét trên cả các phương diện định lượng và định tính. 

V. Cơ hội nghề nghiệp của kế toán ngân hàng

Cơ hội nghề nghiệp của kế toán ngân hàng

Trong hệ thống các ngân hàng thương mại hiện nay tại Việt Nam có rất nhiều vị trí có liên quan tới kế toán như giao dịch viên, kế toán viên hay kế toán thanh toán và kế toán tổng hợp, kiểm soát viên và nhân viên lưu trữ chứng từ… Những vị trí này có nhu cầu tuyển dụng rất cao và không đòi hỏi quá nhiều kinh nghiệm hay kỹ năng chuyên môn nên là vị trí cực kỳ thuận lợi cho các sinh viên vừa tốt nghiệp muốn làm quen với các nghiệp vụ kế toán ngân hàng. 

Tùy vào đặc thù công việc mà mỗi vị trí kế toán ngân hàng được đảm nhiệm sẽ có mức lương và hỗ trợ tương ứng. Bên cạnh đó, những kỹ năng được trau dồi và phần thể hiện trong suốt quá trình làm việc cũng quyết định không nhỏ tới mức lương của bạn và quá trình thăng tiến trong sự nghiệp sau này. 

VI. Mức lương của kế toán ngân hàng

Hiện nay, mức lương trung bình của sinh viên mới ra trường và làm công việc kế toán ngân hàng dao động trong khoảng từ 3,5 đến 4,5 triệu đồng. Mỗi một ngân hàng sẽ áp dụng một chính sách phúc lợi và chương trình đào tạo khác nhau. Bạn nên căn cứ vào những yếu tố kể trên và môi trường làm việc cũng như quy mô của ngân hàng để lựa chọn một điểm đến phù hợp. 

Đối với những nhân viên kế toán ngân hàng có thời gian làm việc từ 2 - 3 năm trở lên thì mức lương sẽ tăng lên trong khoảng từ 6 - 8 triệu đồng. Và mức lương này sẽ được tăng dần theo số năm làm việc cũng như các cống hiến và thành tích đạt được trong suốt quá trình làm việc của bạn ở ngân hàng. 

Trên đây là toàn bộ thông tin về kế toán ngân hàng cùng những nhiệm vụ, kỹ năng để thành công trong lĩnh vực này. Hy vọng rằng bài viết đã mang tới những thông tin giúp ích cho bạn trong việc định hướng nghề nghiệp cho bản thân. Rất cảm ơn bạn đã dành thời gian theo dõi bài viết và hẹn gặp lại bạn ở những tin tức tiếp theo của chúng tôi.