“People pleaser” là thuật ngữ chỉ người luôn cố gắng làm vừa lòng người khác. Luôn phập phồng lo sợ bị chê trách, e dè khi phải từ chối, thậm chí chọn im lặng thay vì bày tỏ quan điểm – đó là những biểu hiện thường thấy ở một people pleaser.
Kiểu người people pleaser thường sống khá mệt mỏi vì luôn mang trên mình áp lực vô hình. Vậy, điều gì khiến một người trở thành people pleaser? Và làm sao để thoát khỏi lối sống này? Hãy cùng 123job.vn tìm hiểu rõ hơn về người sống kiểu people pleaser qua bài viết sau.
1. People Pleaser Là Gì?
People Pleaser là người luôn cố gắng làm hài lòng người khác, ngay cả khi những điều đó khiến họ mệt mỏi, kiệt sức. Những người này thường sợ làm mất lòng, né tránh xung đột và sẵn sàng hy sinh nhu cầu cá nhân chỉ để chiều lòng người xung quanh.
Xem thêm: Cả nể là gì? Tại sao người cả nể thường thua thiệt trong mọi tình huống
2. Dấu hiệu của một people pleaser
2.1. Chẳng bao giờ từ chối yêu cầu của người khác
Thay vì đặt cảm xúc và mong muốn của bản thân lên hàng đầu, people pleaser lại luôn ưu tiên yêu cầu của người khác. Cũng bởi vậy mà chẳng bao giờ people pleaser nói không với đề nghị của người khác. Ngay cả khi đang bận rộn, cảm thấy tổn thương với yêu cầu của đối phương, cũng thật khó để people pleaser nói lên lời từ chối.
Xem thêm: Bật mí cho bạn nghệ thuật nói “ Không” - cách từ chối tinh tế trong cuộc sống
2.2. Luôn lo lắng về đánh giá của người khác lên bản thân
Đây cũng là điều mà people pleaser luôn canh cánh trong lòng, điều đó dẫn tới việc họ luôn gật đầu với mọi yêu cầu kể cả quá đáng đến thế nào. Họ sợ bị đánh giá, sợ bị nhìn nhận là người xấu tính và sợ bị nói xấu, xa lánh, cô lập.
People pleaser coi hỗ trợ người khác là cách giải quyết vấn đề. Nhiều khi những lời khen, sự gật đầu, chấp nhận của đối phương cũng khiến cho people pleaser cảm thấy bản thân được công nhận và có giá trị.
2.3. Thiếu không gian riêng cho mình
Chính vì luôn xoay quanh người khác mà people pleaser bỏ bê thời gian và không gian riêng tư của mình. Họ có thể gạt bỏ công việc, lịch trình của bản thân để ưu tiên giúp đỡ người khác. Ngay cả những kế hoạch có sẵn cũng bị chen ngang chỉ vì mưu cầu làm hài lòng người khác.
2.4. Thường xuyên che giấu cảm xúc thật của mình
People pleaser thường có lối sống khép kín và thường xuyên kìm nén cảm xúc, sự khó chịu của mình với những người xung quanh. Thêm nữa, people pleaser sẽ chẳng bao giờ dám mạnh mẽ bày tỏ sự không hài lòng của bản thân. Với người khác, khuôn mặt thân quen nhất của people pleaser luôn là gắng gượng vui vẻ, tươi tắn ngay cả khi có quá nhiều công việc, áp lực.
2.5. Cố gắng né tránh mọi mâu thuẫn
Với những mâu thuẫn không liên quan tới bản thân, people pleaser không dám thể hiện chính kiến của mình vì sợ làm mất lòng cả 2 bên. Dù có cố đứng ra xoa dịu tất cả mọi người, mâu thuẫn cũng chẳng đi tới hồi kết. Ngược lại, chính people pleaser sẽ bị cuốn vào một mớ rắc rối mới.
Riêng với những tranh luận liên quan trực tiếp tới mình, people pleaser lại sẵn sàng im lặng để mọi chuyện không căng thẳng hơn. Với những tranh chấp, people pleaser cũng giữ thái độ chuyện lớn hóa nhỏ, chuyện nhỏ hóa không nếu lỗi sai thuộc về người khác. Tiêu cực hơn, họ còn sẵn sàng nhận trách nhiệm về bản thân.
2.6. Ràng buộc bản thân vào những khuôn khổ đạo đức, tiêu chuẩn xã hội
People pleaser luôn e dè với ánh nhìn của người đời, có lẽ bởi vậy nên họ luôn cố gắng và ép bản thân hành động theo những khuôn khổ luân lí xã hội. Rằng chỉ khi giúp người ta mới được xem là người tốt, rằng nhẫn nhịn là đức tính cần có ở người phụ nữ để gia đình luôn êm đẹp, hay phàn nàn, than trách là biểu hiện của ích kỷ, không biết cảm thông…
3. Nguyên nhân nào khiến một người trở thành people pleaser
Môi trường gia đình
Nhiều nhà tâm lý học đã kết luận rằng những đứa trẻ được nuôi dưỡng bởi cha mẹ ái kỷ sẽ dần trở thành people pleaser. Bởi chúng được giáo dục và bắt buộc phải vâng lời trong mọi tình huống và phải có trách nhiệm đỡ đần bậc sinh thành. Chính những điều đó đã tạo nên sang chấn tâm lý đeo bám đứa trẻ tới khi trưởng thành, khiến chúng có xu hướng chịu khuất phục trước người khác.
Mở rộng hơn, nếu lớn lên trong gia đình nghiêm khắc và bị kiểm soát chặt chẽ, đứa trẻ khi lớn lên có khả năng cao trở thành một people pleaser. Bởi ngay từ nhỏ chúng đã được rèn rũa ý thức làm theo lời cha mẹ, thường xuyên phải đoán ý người lớn qua sắc mặt. Hệ quả là đến tuổi trưởng thành, chúng vẫn giữ nếp sống như vậy, thậm chí còn ảnh hưởng tới thế hệ nối tiếp.
Nỗi sợ bị từ chối hoặc bỏ rơi
Trải nghiệm bị từ chối tìng cảm hoặc bị người thân bỏ rơi có thể đeo bám một người mãi mãi. Đặc biệt khi, người đó tự diễn giải lý do mình bị bỏ rơi là do bản thân không đáp ứng đủ mong cầu của người khác.
Nỗi sợ ấy có thể in hằn trong tim, khắc sâu trong tâm trí và ảnh hưởng trực tiếp tới lối tư duy và cách con người ta hành động. Nó có thể khiến họ thay đổi, không dám bày tỏ suy nghĩ của mình vì sợ bị xa lánh, hoặc trở thành một người luôn cố gắng làm vừa lòng người khác vì ám ảnh cảm giác cô đơn.
Thiếu tự tin vào bản thân
People pleaser cần sự công nhận từ người khác để cảm thấy bản thân mình có giá trị. Vì vậy, họ luôn cố gắng chấp nhận mọi đề nghị của những người xung quanh. Nguyên nhân xuất phát từ việc chính họ không tin vào giá trị của bản thân.
Đối với people pleaser, giúp đỡ người khác là cơ hội để chứng minh bản thân có giá trị. Bởi họ có thể nhận được lời khen, đồng tình từ người khác ngay sau đó. Nhưng chính sự phụ thuộc này lại khiến people pleasure trở thành những người thiệt thòi lúc nào không hay.
Định kiến xã hội, khuôn mẫu “người tốt”
Những hình mẫu mà xã hội áp đặt lên con người chi phối mạnh mẽ lối tư duy và hành động của chúng ta. Từ trước đến nay, hình ảnh người tốt vẫn luôn gắn liền với sự cho đi, sự hy sinh vì người khác không màng danh lợi. Ngược lại, hình ảnh kêu than, từ chối người thân thường được gắn với tội trạng ích kỷ, nhỏ nhen.
Nhiều người bị ảnh hưởng triệt để bởi những áp đặt trên, một phần bởi họ đã quá quen với nếp sống cũ, một phần bởi bản thân chưa được trang bị đủ để vượt qua ánh nhìn của xã hội. Cũng vì vậy, people pleaser chẳng thể nhận ra rằng nói lời từ chối là một việc làm hết sức bình thường. Ngược lại, họ luôn mang trong mình cảm giác tội lỗi chỉ vì không thể hỗ trợ ai đó, để rồi bản thân bị áp lực, mệt mỏi.
4. Sẽ tiêu cực thế nào khi bạn trở thành một people pleaser
Trở thành phiên bản luôn cố gắng chiều theo mong muốn của người khác không phải là lựa chọn mang lại nhiều giá trị tích cực. Ngược lại, nó là cách nhanh nhất để một người rơi vào trạng thái tiêu cực:
- Kiệt sức, căng thẳng: Cố gắng hoàn thành mọi đề nghị của người khác mặc kệ bản thân đang mệt mỏi chỉ khiến people pleaser nhanh chóng bị quá tải. Đó là chưa kể, bản thân họ còn phải gồng mình để đáp ứng đúng kỳ vọng của mọi người xung quanh.
- Mất dần sự tự tin và lòng tự trọng: Khi mãi không thể tự nhận thức được giá trị của chính mình mà phải dựa vào sự công nhận, đánh giá của người khác. Vậy khi đối phương chê trách, thao túng, có phải people pleaser sẽ trở nên lệ thuộc tuyệt đối vào người khác?
- Bản thân bị thiệt thòi, bị lợi dụng: Bạn giúp đỡ vì ý tốt, nhưng chưa chắc đối phương đã có chung suy nghĩ hoặc mảy may biết ơn. Ngược lại, nhiều người khôn lỏi lợi dụng điểm yếu của people pleaser mà ỷ lại, đổ dồn trách nhiệm cho people pleaser.
- Đánh mất bản thân: Bắt đầu từ việc đánh mất lập trường, ý nghĩ tự chủ khi bản thân đã quá quen với việc nghĩ theo và làm như người khác. Dần dà, people pleaser trở lên lạc lối và mất đi tiếng nói của chính mình.
- Đánh mất niềm tin của mọi người: Không có chính kiến, thiếu tính phản biện không phải cách hay để lấy lòng tin của mọi người. Mà ngược lại, liên tục chiều lòng người khác khiến mối quan hệ mất cân bằng và thiếu tính chân thành khi một bên không chủ động chia sẻ suy nghĩ thật của mình.
5. Làm thế nào để thoát khỏi tư duy people pleaser?
Bồi đắp tư duy độc lập
Thế giới quan không vững mạnh thì dễ bị ảnh hưởng và lung lay bởi người khác. Bước đầu tiên trong hành trình thoát khỏi tư duy people pleaser là xây dựng tư duy độc lập. Bạn có thể bắt đầu bằng cách:
- Quay lại và tìm hiểu cảm xúc, suy nghĩ của mình. Đâu là điểm mạnh, điểm yếu của bản thân? Nhận ra đâu là những điều quan trọng với cuộc sống của mình.
- Tìm hiểu nhiều hơn thế nào là people pleaser. Cách suy nghĩ của con người bị ảnh hưởng bởi người khác và bởi xã hội như thế nào?
- Tiếp cận nhiều nguồn thông tin, tri thức khác nhau để mở rộng góc nhìn, tạo lập cách nghĩ đa dạng hơn. Hãy học cách đặt câu hỏi cho mọi vấn đề mình gặp phải?
- Sẵn sàng nêu lên quan điểm của bản thân mà không e dè xung đột. Đưa suy nghĩ thành tiếng nói và hành động là cách khác để lối tư duy độc lập của bản thân được phát triển không ngừng.
Đặt ra giới hạn cho bản thân
Xác định những giới hạn mà bản thân cảm thấy thoải mái và được tôn trọng. Tạo lập ranh giới rõ ràng sẽ giúp bạn dễ dàng nói không với những đề nghị, hành động quá đà. Điều này giúp bạn bảo vệ năng lượng và cảm xúc của bản thân. Bạn có thể cân nhắc tới những giới hạn:
- Những lỗi sai mà bạn có thể chấp nhận và bỏ qua, đâu là những điều bạn không thể tha thứ.
- Điều nào trong phạm vi bạn có thể giúp đỡ, điều nào không.
- Thời điểm nào là dành cho bản thân, khi nào dành cho công việc.
- Đâu là những trường hợp ngoại lệ.
Cân bằng các mối quan hệ
Hãy bắt đầu sàng lọc và phân cấp những mối quan hệ mà mình có hiện tại. Quan tâm và dành nhiều thời gian hơn cho người mà bạn cảm thấy tin tưởng và luôn mang lại năng lượng tích cực cho bản thân. Ngược lại, hãy ngừng hoặc hạn chế thời gian của mình cho những ai chỉ mang tới những tiêu cực.
Bạn cũng đừng quên rằng mọi mối quan hệ bền vững đều được xây dựng từ sự bình đẳng. Bình đẳng trong việc giúp đỡ, hỗ trợ đối phương, cũng như chia sẻ quan điểm, mong muốn của bản thân. Tôn trọng những nền tảng cơ bản này giúp đôi bên chân trọng nhau hơn.
Kết luận
Trên đây là toàn bộ bài viết của 123job.vn về people pleaser là gì? Hy vọng bạn đọc hiểu hơn dấu hiệu, nguyên nhân và những tiêu cực mà bạn phải đối diện khi trở thành một people pleaser. Đấu tranh để thoát khỏi áp lực vô hình trên là điều cần thiết trong quá trình phát triển bản thân. Hãy rèn luyện tư duy độc lập và để cho tiếng nói trong mình được cất lời!
