Khôn lỏi là gì? Làm thế nào để bảo vệ quyền lợi bản thân trước hành vi khôn lỏi

Hành vi khôn lỏi hay khôn vặt luôn dễ thấy dù ở môi trường học tập, công sở, hay kinh doanh. Những mánh khóe, hành vi xấu tính này có thể khiến bạn cực kỳ khó chịu. Nghiêm trọng hơn, hành vi khôn lỏi còn mang tới phiền phức, ảnh hưởng quyền lợi chính bạn.

Vậy khôn lỏi là gì, thế nào là người khôn lỏi? Khôn lỏi và khôn ngoan có gì khác nhau? Làm thế nào để nhận biết những người khôn lỏi? Nên ứng xử ra sao với một đồng nghiệp có tính khôn lỏi? Hãy cùm tham khảo qua bài viết sau đây của 123job.vn bạn nhé!

1. Khôn lỏi là gì? Thế nào là người khôn lỏi

Khôn lỏi hay khôn vặt là hành vi, tính cách của những cá nhân luôn đặt lợi ích của mình lên trên hết. Họ sẵn sàng dùng mọi cách để đạt được mục đích riêng, bất chấp cách đó có gây ảnh hưởng xấu đến người khác. Chính tư duy không quan tâm tới lợi ích của người khác này đã bóp nghẹt mọi mối quan hệ xung quanh người khôn lỏi. Việc bất chấp khiến người khôn lỏi dù giỏi giang đến đâu cũng không được coi trọng. 

Hành vi khôn lỏi không chỉ có trong cuộc sống thường nhật. Nó phổ biến trong mọi mặt đời sống, từ học tập, công việc, tới hoạt động kinh doanh. Nhìn chung, hành vi khôn vặt trong đời sống hay khôn vặt trong kinh doanh đều biểu hiện cho một tính xấu cần loại bỏ. Hành vi này có thể giúp người ta đạt được lợi ích cho mình, nhưng chỉ là tức thời, ngắn hạn. Cuối cùng, khôn lỏi luôn để lại ấn tượng xấu, hệ quả lâu dài. Trong kinh doanh, khôn lỏi chẳng khác nào ăn xổi ở thì. 

2. Khôn lỏi có ảnh hưởng tiêu cực gì?

Tiêu cực của hành vi khôn lỏi trước hết là ảnh hưởng lên chính người khôn lỏi đó, tiếp đến là đồng nghiệp, mọi người xung quanh. Những tiêu cực đó thường bao gồm: 

Đối với người khôn lỏi: Những mánh khóe có thể mang lại lợi ích cá nhân. Nhưng đó là những giá trị tức thời, ngắn hạn và không bao giờ bền vững. Người khôn lỏi chắc chắn sẽ đối diện những hệ quả sau đây: 

• Chính bản thân người khôn lỏi cũng mất đi khả năng phát triển lành mạnh, trung thực và tích cực nhất. 
• Mất lòng tin: Dù chỉ một lần bị chơi xấu hay bị lợi dụng, người có hành vi khôn lỏi cũng đánh mất đi uy tín của mình trong mắt người khác. Lòng tin lung lay rồi mất hẳn, mọi cơ hội hợp tác sau đó đều sẽ biến mất. 
• Danh tiếng xấu: Những ấn tượng xấu về một người bất chấp đạo đức, quy tắc, không quan tâm tới lợi ích của khác khác… sẽ luôn in sâu vào tâm trí mọi người xung quanh và thậm chí lan xa hơn. Điều này ảnh hưởng trực tiếp tới cơ hội phát triển trong lâu dài. 
• Mọi mối quan hệ đều thiếu tính ổn định: Một mối quan hệ bền vững cần được xây dựng dựa trên sự chân thành. Lợi dụng hay gian dối đều là những nhân tố làm mối quan hệ thêm rạn nứt và sụp đổ hoàn toàn. 

Đối với mọi người xung quanh:

• Gây phiền hà, thậm chí là ảnh hưởng tới quyền lợi của cá nhân khác: Hành vi khôn lỏi thường đi đôi với gian dối, lợi dụng người khác. Những gian dối đó ảnh hưởng trực tiếp tới người khác, nhẹ là sự phiền phức (công việc thêm bề bộn, bị trách mắng…), nghiêm trọng hơn là ảnh hưởng lên quyền lực (tiền của, cơ hội phát triển sự nghiệp…).
• Xung đột và mâu thuẫn: Những mánh khóe khôn lỏi động chạm tới lợi ích của cá nhân khác, khi ấy mâu thuẫn, xung đột lợi ích xảy ra. 
• Tạo nên một môi trường tiêu cực: Khi hành vi khôn lỏi được chứa chấp, không bị loại trừ bởi quy định, hành động của tổ chức, khi ấy những giá trị đạo đức, quy tắc xã hội bị tổn hại, tạo nên một môi trường tiêu cực. 

3. Cách nhận biết người khôn lỏi nơi công sở

Để tránh dính phải những phiền hà, xung đột với những đồng nghiệp khôn lỏi này, trước hết bạn cần nhận biết đâu là người có tính khôn lỏi. Dưới đây là một số đặc điểm giúp nhận biết người khôn lỏi nơi công sở: 

Tự cao về bản thân

Người khôn lỏi hay nhầm tưởng những hành vi khôn vặt, những mánh khóe của mình là thông minh hơn người. Vì vậy, đôi khi họ hay tự đắc về trình độ, khả năng của bản thân. Chính suy nghĩ ấy “mình giỏi giang hơn người” tạo nên tâm lý “mình xứng đáng nhận nhiều hơn tất cả mọi người” dù đóng góp của họ chẳng được bao nhiêu. 

Ích kỷ, không ngần ngại bất chấp những quy tắc, quy chuẩn đạo đức

Đặc trưng của người khôn lỏi là ích kỉ, cụ thể là họ bất chấp mọi thứ để đạt mục đích của mình, dù cho có động chạm quyền lợi của người khác. Họ thản nhiên sử dụng mánh khóe, thủ đoạn mà không quan tâm về những điều tiêu cực có thể xảy đến với mọi người xung quanh. 

Đùn đẩy công việc cho người khác (bổ sung)

Với tâm lý ích kỉ lại hay tự cao về bản thân, người khôn lỏi hay tìm cách đùn đẩy công việc cho người khác. Thậm chí, ngay cả khi đẩy việc cho người khác, họ cũng cho rằng công việc đó vốn không dành cho họ, chuyên môn của họ chỉ thích hợp với những công việc quan trọng hơn. Hay những tình huống xấu tính như “Tôi đang cho bạn cơ hội được làm việc này”, “nếu bạn không làm, tôi cũng làm và còn làm tốt hơn”. 

Hay nịnh nọt 

Nịnh nọt, mồm miệng đỡ chân tay là cách người khôn lỏi hay làm để đi tắt đón đầu. Việc sử dụng lời ngon tiếng ngọt khá có tác dụng. Bởi ai cũng muốn nghe những lời xuôi tai, khen ngợi mình. Những lời xu nịnh ấy giúp người khôn lỏi dễ dàng lấy lòng mọi người và cầu lợi ích về mình. 

Tham lam

Người khôn lỏi không tham việc, họ tham lam muốn biến mọi thứ thành của mình. Người khôn lỏi hay nhận hết công sức về mình và bỏ qua mọi đóng góp của tập thể. Mà để làm vậy, nịnh nọt, sử dụng lời ngon tiếng ngọt là những mánh khóe được sử dụng thường xuyên. 

4. Nên ứng xử ra sao với đồng nghiệp hay khôn lỏi?

Ngay cả trong môi trường công sở, không hiếm những đồng nghiệp có tính khôn lỏi. Vậy, bạn cần làm gì khi trong tình huống ấy để bản thân không gặp bị ảnh hưởng trong công việc: 

• Phân chia nhiệm vụ rõ ràng: Để tránh tình huống nhờ vả, đùn đẩy công việc, hãy chủ động phân chia nhiệm vụ rõ nhóm ràng ngay từ đầu. Nếu được, bạn cùng nhóm hãy ghi rõ trách nhiệm của từng người trong bản kế hoạch chung. Trong trường hợp bạn không thể tự quyết định nhiệm vụ của mình, hãy chủ động đề xuất với trưởng nhóm thay vì để các thành viên tự quyết. Trưởng nhóm sẽ có cái nhìn tổng quát và phân chia công bằng hơn. 
• Giữ thái độ bình tĩnh: Dù có khó chịu với những lời xu nịnh, mánh khóe, thói ích kỷ từ người khôn lỏi, bạn cũng đừng để bản thân mất bình tĩnh. Giận quá mất khôn, khi để cảm xúc lấn át lý trí, bạn không thể giải quyết vấn đề một cách vẹn toàn mà còn gây ấn tượng xấu cho đồng nghiệp và cấp trên. 
• Học cách từ chối: Từ chối một cách lịch sự là điều ai cũng cần phải học trong cuộc sống. Từ chối giúp những lời đề nghị giúp đỡ không phù hợp là cách đơn giản nhất giúp bạn né tránh những phiền phức mà vẫn đảm bảo hiệu quả làm việc nhóm. Lời từ chối cũng là một dấu hiệu gửi tới những người khôn lỏi, cho thấy bạn không phải người dễ bị lợi dụng. 
• Trao đổi trực tiếp với đối phương hoặc HR: Dù đã dùng nhiều cách khác nhau nhưng bạn vẫn thường xuyên được đối phương nhờ vả, hãy trao đổi trực tiếp với họ. Hãy dùng lời lẽ nhẹ nhàng, nhưng xác đáng, chỉ ra ranh giới giữa nhiệm vụ của mỗi người, yêu cầu bản thân họ có trách nhiệm hơn. Nếu giao tiếp lịch sự không cải thiện thái độ của đồng nghiệp, thậm chí bạn còn bị chơi xấu, hãm hại, hãy thu thập những bằng chứng cần có và báo cáo chính xác tình huống và đề xuất của mình với cấp trên. 
• Đặt ra giới hạn của bản thân, tự biết cách bảo vệ quyền lợi của mình: Đôi khi chúng ta có hành động cả nể. Sự cả nể này thực chất không giúp đội nhóm hay sự nghiệp của bạn đi lên. Nó đơn giản là kẽ hở cho người khôn lỏi lợi dụng. Vì vậy, hãy tự ý thức quyền và trách nhiệm của mình, đặt ra giới hạn của bản thân để bảo vệ chính mình là điều quan trọng trong môi trường công sở. 
• Không tham gia vào những cạnh tranh, câu chuyện không lành mạnh: Tránh tham gia vào những cạnh tranh công việc không lành mạnh là điều cần thiết khi phải đối phó với đồng nghiệp khôn lỏi. Thay vì tập trung nói xấu, cạnh tranh, phán xét, hãy tập trung làm tốt công việc của mình. Trong tình huống không thể tự mình đối phó với những hành vi khôn lỏi, hãy báo cáo lại với cấp trên hay phòng nhân sự để được hỗ trợ. 

5. Khôn lỏi và khôn khéo, khôn ngoan khác nhau như thế nào?

Kết luận

Trên đây là nội dung về khái niệm khôn lỏi là gì và những hành vi khôn lỏi nơi công sở. Hy vọng bài viết đã giúp bạn đọc phân biệt rõ ràng đâu là hành vi khôn lỏi, đâu là hành vi khôn ngoan cũng như có thể dễ dàng nhận diện và đối phó với những đồng nghiệp có thói khôn lỏi, hay ỷ lại và lợi dụng người khác. Đừng quên theo dõi 123job.vn mỗi ngày để nhận thêm nhiều kinh nghiệm hữu ích khác.