Kỹ năng giải quyết vấn đề - Công cụ khởi nghiệp đối với mọi Startup

Kỹ năng giải quyết vấn đề có vai trò rất quan trọng trong đời sống của mỗi người. Trung bình mỗi ngày chúng ta phải đối mặt với ít nhất năm vấn đề, vậy làm sao để có phương pháp tư duy để có cách giải quyết hiệu quả nhất? Hãy khám phá nhé!

Giải quyết vấn đề là một kỹ năng rất cần thiết đối với startup trong quá trình xây dựng doanh nghiệp với rất nhiều vấn đề xoay quanh. Khi có một vấn đề nào đó xảy ra, đôi lúc bạn thường phân vân không biết giải quyết theo hướng nào. Dưới đây là các bước gợi ý cho startup cần thực hiện để rèn luyện kỹ năng này.

Kỹ năng giải quyết vấn đề là điều quan trọng đối với doanh nghiệp startup

I. Nhận ra vấn đề

Trước khi rèn luyện được kỹ năng giải quyết vấn đề chuyên nghiệp, bạn nên xem xét kỹ đó có thật sự là vấn đề đúng nghĩa hay không bằng cách tự hỏi: “Chuyện gì sẽ xảy ra nếu…?” hoặc “Giả sử như việc này không thực hiện được thì…?”. Bạn không nên lãng phí thời gian và sức lực của bản thân vào giải quyết nếu nó có khả năng tự biến mất hoặc không quan trọng. Để nhận ra vấn đề, bạn phải có một kỹ năng lập kế hoạch tốt để cho ra bản kế hoạch kinh doanh hoàn chỉnh và luôn bám sát theo nó. Hãy nhờ một người bạn tin tưởng làm cố vấn giúp bạn nhận ra vấn đề, bởi vì không phải lúc nào bạn cũng nhìn thấy từ góc nhìn chủ quan của bản thân.

II. Xác định chủ sở hữu của vấn đề

Không phải tất cả các vấn đề bạn đều có thể giải quyết được. Nếu bạn không có quyền hạn hay năng lực để giải quyết nó, cách tốt nhất là bạn nên chuyển công việc đó sang đồng nghiệp, bạn bè… những người đã có kỹ năng giải quyết vấn đề tốt.

Có một câu nói nửa đùa nửa thật nhưng cũng đáng để bạn lưu ý: “Nhiệt tình cộng với thiếu hiểu biết đôi khi thành phá hoại”. Do đó, việc xác định rõ chủ sở hữu của vấn đề là việc làm vô cùng quan trọng, nó sẽ không đồng nghĩa với việc bạn đùn đầy trách nhiệm. 

III. Nhìn nhận và phân tích để hiểu vấn đề

Nếu chưa hiểu rõ nguồn gốc của vấn đề, bạn sẽ dễ dàng mắc sai lầm, dẫn đến cách giải quyết sai lệch, hay vấn đề cứ lặp đi lặp lại. Nếu nói theo ngôn ngữ của y khoa, việc “bắt không đúng bệnh” thì chỉ trị được triệu chứng, chứ không trị tận gốc được bệnh tình, dẫn đến “tiền mất, tật mang”. Bạn nên học tập thêm cả kỹ năng quản lý thời gian để lấy những thông tin cần thiết liên quan đến vấn đề cần giải quyết.

Ở đây ta cần xác định được những thông tin của kỹ năng giải quyết vấn đề bằng cách đặt ra những câu hỏi như:

• Tính chất của công việc như thế nào (khẩn cấp, quan trọng)?
• Yêu cầu chỉ thị của cấp trên cho công việc đó là gì?
• Nguồn lực để thực hiện công việc đó là?
• Công việc đó có thuộc quyền giải quyết của mình hay không?
• Bản chất của công việc là gì?
• Những đòi hỏi của công việc?
• Mức độ khó – dễ của công việc?

IV. Đề ra mục tiêu

Kỹ năng giải quyết vấn đề và ra quyết định

Đặt ra một mục tiêu sẽ giúp ta đi đúng hướng trong mọi việc trong kỹ năng giải quyết vấn đề. 

Câu hỏi được đặt ra ở đây sẽ là: “Tôi đang cố gắng đạt được điều gì?”. Từ đó, bạn sẽ chọn được phương pháp giải quyết vấn đề hiệu quả nhất, việc tiếp theo bạn cần làm là đề ra mục tiêu thật chính xác. Khi làm bất kỳ việc gì bạn đều cần phải có mục tiêu. Mục tiêu sẽ giúp bạn định hình được đích đến và giúp bạn tìm được con đường ngắn nhất để đi được đến đích cuối cùng đó.

V. Đánh giá giải pháp

Ngay cả sau khi đã có được kỹ năng giải quyết vấn đề tốt thì bạn cũng đừng nên bỏ qua bước đánh giá giải pháp thực hiện. Bạn cần dành thời gian tổng kết lại những hiệu quả đạt được và kèm theo những ảnh hưởng ngoài dự kiến (nếu có). Những tổng kết này sẽ giúp ích cho bạn rất nhiều trong việc nâng cao kinh nghiệm và cải thiện kỹ năng giải quyết vấn đề trong những lần tiếp theo. 

VI. Chọn lựa và xác định giải pháp

Yếu tố sáng tạo nhiều lúc sẽ giúp bạn nhanh chóng thành thạo kỹ năng giải quyết vấn đề, tìm ra được những giải pháp hữu hiệu đôi khi hơn cả mong đợi của bản thân. Bạn cần lưu ý rằng một giải pháp tối ưu phải đáp ứng được đầy đủ ba yếu tố là có tác dụng khắc phục được vấn đề dài lâu, tính khả thi và có tính hiệu quả hơn.

Ở giai đoạn này, để xem xét mức độ hiệu quả của kỹ năng giải quyết vấn đề, bạn sẽ cần thử nghiệm tính khả thi của từng giải pháp nhưng chỉ là thử ở trong đầu với các câu hỏi được hiểu như sau:

• Các giải pháp sẽ được thực hiện bằng cách nào? Chúng sẽ thỏa mãn các mục tiêu của tôi đến mức độ nào?
• Phí tổn (về tài chính, thời gian và công sức…) cho việc áp dụng mỗi giải pháp này là bao nhiêu tiền? Giải pháp nào sẽ tốt hơn và giải pháp nào sẽ tốt nhất?

VII. Thực hiện

Khi bạn đã tin rằng mình hiểu được vấn đề và biết cách giải quyết vấn đề, bạn có thể bắt tay vào để hành động. Mọi thứ đã được chuẩn bị hoàn tất, nhiệm vụ của bạn bây giờ là bắt tay vào thực hiện hay đúng hơn là bắt đầu tiến hành giải quyết vấn đề. 

Thực hiện là khâu vô cùng quan trọng, những vấn đề có thể phát sinh thêm sẽ xuất hiện ở giai đoạn này. Vì vậy, thay vì bị động thực hiện theo những kế hoạch đã vạch sẵn, bạn hãy luôn chủ động để đối phó với các vấn đề phát sinh, để chắc chắn rằng vấn đề của bạn sẽ được giải quyết tốt nhất và mang lại kết quả như mong  muốn.  

VIII. Đánh giá kết quả

Làm sao để phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề?

Sau khi đã đưa vào thực hiện một giải pháp, bạn cần kiểm tra xem kỹ năng giải quyết vấn đề đó có tốt không và có thể dẫn tới những ảnh hưởng không mong đợi nào không? Những bài học rút ra được ở phần đánh giá này sẽ giúp bạn giảm được rất nhiều “calo chất xám” và nguồn lực ở những vấn đề khác lần sau.

Có thể bạn sẽ cảm thấy hơi rườm rà, cầu kỳ nếu thực hiện theo các bước trên. “Vạn sự khởi đầu nan”, lần đầu áp dụng một kỹ năng mới bao giờ cũng sẽ phải đòi hỏi sự kiên nhẫn và quyết tâm lớn từ bạn. Nếu bạn thường xuyên thực hiện, thì dần dần kỹ năng giải quyết vấn đề sẽ trở thành một phản xạ vô điều kiện.

Các bước của kỹ năng giải quyết vấn đề trên đây đã được xây dựng trên một nguyên tắc mà người ta tạm gọi đó là KOALA.

K: Sự hiểu biết – Kiến thức (Knowledge)

O: Mục tiêu (Objectives)

A: Phương án (Alternatives)

L: Đánh giá và lựa chọn (Look ahead)

A: Hành động (Action).

IX. Kết luận