Những hình thức thưởng ngoài lương cho người lao động mới nhất

Một trong những điều quan tâm hàng đầu của người lao động đó chính là mức lương. Cùng 123job tìm hiểu những hình thức thưởng ngoài lương cho người lao động mới nhất để nắm bắt được quyền lợi của mình trong môi trường làm việc

Như thông tin trước đó, Quốc hội khóa XIV đã chính thức thông qua Bộ luật Lao động 2019 thay thế cho Bộ luật Lao động 2012 hiện nay. Trong đó có rất nhiều quy định mới liên quan đến tiền lương thưởng của người lao động được đề cập đến trong Bộ luật mới này. 

I. 5 quy định của nhà nước về lương và thưởng cho người lao động

1. Người khác được nhận hộ lương nếu người lao động ủy quyền

Theo quy định tại Điều 94 về nguyên tắc trả lương đã bổ sung: “Trường hợp người lao động không thể nhận lương trực tiếp thì người sử dụng lao động có thể trả lương cho người được người lao động ủy quyền hợp pháp”.

Hiện có hai hình thức lương mà người lao động có thể nhận là lương Gross hoặc lương Net và người lao động có thể dễ dàng tính lương Gross sang Net hoặc chuyển lương Net sang Gross thông qua công cụ tính lương để đảm bảo quyển lợi của mình.

Theo bộ luật lao động 2012, để nhận lương người lao động chỉ có thể nhận qua hai phương thức: trực tiếp hay chuyển khoản. Để có thể nhận lương trong các trường hợp ốm đau, tai nạn hay trong thai sản… mà không thể thông qua hai phương thức trên sẽ nảy sinh nhiều khó khăn cho người lao động. Vì vậy quy định mới tại điều 94 việc cho phép người lao động ủy quyền cho người khác nhận lương tháo gỡ khó khăn cho người lao động trong việc nhận lương hoặc muốn chuyển một phần lương cho người khác mà không phải thông qua trung gian nữa.

2. Không được ép người lao động dùng lương mua hàng hóa, dịch vụ của công ty

Tại Điều 94 của Bộ luật Lao động 2019 quy định rõ: 

• Người sử dụng lao động không được hạn chế hoặc can thiệp vào quyền tự quyết chi tiêu lương của người lao động.
• Không được ép buộc người lao động chi tiêu lương vào việc mua hàng hóa, sử dụng dịch vụ của người sử dụng lao động hoặc của đơn vị khác mà người sử dụng lao động chỉ định.

3. Khi trả lương phải gửi bảng kê cho người lao động.

Bộ Luật Lao động mới yêu cầu mỗi lần trả lương, người sử dụng lao động phải thông báo bảng kê trả lương người lao động, trong đó ghi rõ các khoản lương và hệ số lương: 

• Tiền lương
• Tiền lương khi làm thêm giờ
• Tiền lương khi làm việc vào ban đêm
• Nội dung và số tiền bị khấu trừ (nếu có)

Để đảm bảo tính minh bạch khi trả lương cho người lao động, nhưng đồng thời thêm một phần việc cho bộ phận Nhân sự - Kế toán của doanh nghiệp khi đến mỗi kỳ trả lương. Đối với trường hợp người lao động là người nước ngoài tại Việt Nam bộ luật này bổ sung quy định có thể trả lương bằng ngoại tệ.

Các hình thức trả lương cho lao động ngày nay được thực hiện bằng nhiều hình thức

4. Trả lương qua ngân hàng, công ty phải trả phí mở tài khoản.

Nếu như trước đây, Bộ luật Lao động 2012 quy định khi trả lương qua tài khoản, người sử dụng lao động và người lao động thỏa thuận về các loại phí liên quan đến việc mở và duy trì tài khoản (khoản 2 Điều 94). Thì nay, tại khoản 2 Điều 96, Bộ luật mới bắt buộc người sử dụng lao động phải trả các phí liên quan đến mở và chuyển lương.

5. Có thể thưởng cho người lao động bằng hiện vật hoặc hình thức khác.

Tại điều 104, Bộ luật mới quy định về "thưởng" thay vì "tiền thưởng" như Bộ luật cũ. Cụ thể, thưởng có thể là tiền hoặc tài sản hoặc bằng các hình thức khác mà người sử dụng lao động thưởng cho người lao động căn cứ vào kết quả sản xuất kinh doanh hay mức độ hoàn thành công việc của người lao động. Như vậy, Bộ luật mới đã mở rộng khái niệm "thưởng" không chỉ bằng tiền mà bằng cả tài sản, hiện vật hay các hình thức khác như chuyến du lịch, phiếu mua hàng… Điều này tạo nên sự thiết thực cho cả doanh nghiệp và người lao động.

II. Các hình thức thưởng ngoài lương hợp lý cho người lao động.

1. Thưởng tiền mặt

Trong các hình thức thưởng ngoài lương cho người lao động thì thưởng bằng tiền mặt luôn là hình thức mang tính thực tế cao có thể áp dụng với mọi đối tượng người lao động, là thước đo chính xác cho những đóng góp của từng người.

2. Chế độ phúc lợi thời gian nghỉ phép

Thức tế cho thấy để tăng cường độ lao động thì doanh nghiệp cần quan tâm đến tinh thần của người lao động, có một tinh thần khỏe mạnh thì công việc sẽ được hoàn thành tốt hơn, đặc biệt sau những giờ làm việc căng thẳng vì vậy việc để nhân viên có những ngày nghỉ hay kỳ nghỉ là điều hết sức hợp lý. Đây chính là phương pháp tạo động lực làm việc cho nhân viên. 

3. Tặng quà đặc biệt 

Một món quà đặc biệt cùng với tiền lương sẽ là động lực để người lao động làm việc chăm chỉ. Khi người công nhân bỏ ra sức lao động và được đền đáp đúng mức họ sẽ cảm thấy giá trị của bản thân được công nhận, công việc trở lên có sức hút hơn, và hiệu suất công việc cũng tăng. 

Điều này cũng như chất xúc tác để cạnh tranh giữa các nhân viên với nhau họ sẽ không ngừng cố gắng nỗ lực để nhận được phần quà xứng đáng với bản thân nếu đó là cạnh tranh lành mạnh còn không những món quà này cũng có thể dẫn đến sự triệt tiêu lẫn nhau để có được phần thưởng.

Một món quà đặc biệt sẽ cùng với tiền lương là động lực để người lao động làm việc chăm chỉ

4. Thăng tiến chức vụ 

Đối với những nhân viên có gắn bó lâu dài với công ty hay có những thành tích xuất sắc trong công việc, có những tác động tích cực vào quá trình phát triển của công ty thì nên cân nhắc sắp xếp cho họ lên vị trí cao hơn và tất nhiên một vị trí cao hơn đi đôi với việc trách nhiệm với công việc của họ cũng sẽ lớn hơn, đó vừa là cơ hội để công ty có được đội ngũ nhân viên mạnh nhiệt huyết vừa là môi trường làm việc mới mẻ để nhân viên phát triển bản thân tốt hơn.

5. Hỗ trợ đào tạo giúp nhân viên 

Để nhân viên thấy bản thân được trọng dụng, được công ty tin tưởng, muốn bồi đắp để trở thành một phần thiết yếu của công ty và bản thân nhân viên cần nỗ lực cố gắng hơn nữa vì công ty thì những chương trình giáo dục bổ sung hay những chứng nhận bổ trợ hữu ích cho công việc được hỗ trợ toàn phần hay một phần cũng là một nguồn cổ vũ lớn đến tinh thần làm việc của nhân viên giúp họ tự tin hơn trong công việc. Điều đó cũng góp phần khuyến khích tinh thần học hỏi của nhân viên.

III. Quy chế và hình thức thưởng do người sử dụng lao động quyết định

“Thưởng là số tiền hoặc tài sản hoặc bằng hình thức khác mà người sử dụng lao động thưởng cho người lao động căn cứ vào kết quả sản xuất, kinh doanh, mức độ hoàn thành công việc của người lao động”- Bộ luật Lao động 2019. Quy định trên thay thế cho quy định cũ có phần cứng nhắc là chỉ thưởng bằng tiền.

Bộ luật Lao động 2019 có hiệu lực ngày 1/1/2021, người sử dụng lao động có thể dựa trên tình hình thực tế của công ty mình để đưa ra hình thức thưởng hợp lý. Có thể áp dụng những hình thức khen thưởng như là tour du lịch, bốc thăm trúng thưởng, voucher giảm giá, gói chăm sóc sức khỏe, hàng hóa, dịch vụ… Tuy nhiên, hình thức khen thưởng là không ép buộc.

• Quy chế thưởng do người sử dụng lao động quyết định 

Theo khoản 2 điều 104 Bộ luật Lao động 2019 quy định: “ Quy chế thưởng do người sử dụng lao động quyết định và công bố công khai tại nơi làm việc sau khi tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở.”

Theo như quy định này thì doanh nghiệp giảm bớt được áp lực về thưởng cho người lao động trong các trường hợp doanh nghiệp rơi vào tình trạng khó khăn và việc thưởng trở thành gánh nặng, nhưng chính quy định này cũng là đòn bẩy trong công việc của người lao động càng cố gắng nỗ lực thì công ty càng phát triển giá trị thưởng có thể cũng tăng theo.

Và khi quy chế thưởng được công bố công khai thì người lao động cũng có thể đóng góp ý kiến để hình thức thưởng phù hợp hơn cũng như kiến nghị nếu hình thức thưởng không đúng mực.

IV. Kết luận

Trong một doanh nghiệp, vấn đề lương thưởng mà luôn rõ ràng, minh bạch, đúng theo quy định phù hợp với lợi ích của người lao động, lương thưởng hấp dẫn sẽ gây dựng được niềm tin đối với người lao động giúp họ yên tâm hoàn thành tốt công việc và có động lực để cố gắng.