Servant leadership là gì? Vai trò servant leadership trong doanh nghiệp

Trong phong cách lãnh đạo truyền thống sử dụng quyền lực ở các nấc thang cao nhất, thì “nhà lãnh đạo phục vụ” lại đặt người khác lên hàng đầu và chia sẻ quyền lực với họ. Hãy cùng tìm hiểu vai trò của Leadership là gì cùng 123Job ở bài viết sau.

Servant Leadership - Lãnh đạo kiểu phục vụ là một thuật ngữ mà khi nghe đến, nhiều người trong chúng ta tin rằng người lãnh đạo thực sự đảm nhận vai trò của người phục vụ. Vậy điều đó có thực sự xảy ra hay không? Hay Servant Leadership mang một ý nghĩa khác?
Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về Servant Leadership là gì, cũng như biết thêm triết lý lãnh đạo này đã giúp ích gì cho thành công doanh nghiệp.

I. Servant Leadership là gì? 

Khái niệm Servant Leadership là gì lần đầu tiên được phổ biến trong một bài tiểu luận xuất bản bởi Robert K. Greenleaf, giám đốc phát triển nguồn nhân lực của AT&T vào năm 1970. Trong bài tiểu luận của mình, “The Servant as Leader”,  Greenleaf giải thích cách thức và lý do tại sao ông nảy ra ý tưởng servant leadership - lãnh đạo phục vụ, cũng như xác định những đặc điểm của Servant Leadership là gì.

Theo như Greenleaf, tác phẩm “Journey to the East” – Hành trình về phương Đông – viết bởi Hermann Hesse là nguồn cảm hứng của ông trong việc phát triển danh xưng “người phục vụ - người lãnh đạo”. Leo, nhân vật chính của câu chuyện là một người hầu giống như tất cả những người khác. Tất cả mọi thứ đều đang tốt đẹp cho đến một ngày khi Leo biến mất. Đoàn người hầu nhận ra rằng mọi thứ không giống nhau nếu không có Leo, họ nhận ra rằng Leo còn hơn cả một người hầu - anh ta thực sự là thủ lĩnh của họ. Để thành công trong công việc, kỹ năng lãnh đọa và kỹ năng thuyết phục cần có ở một người Servant Leadership. 

Greenleaf đã nhận ra rằng một nhà lãnh đạo cũng có thể xuất phát từ một người đầy tớ. Do đó, ý tưởng của Greenleaf về một người lãnh đạo đầy tớ - câu trả lời cho Servant Leadershiplà gì:

“Một nhà lãnh đạo tài ba trước hết phải là một người phục vụ tận tâm, sở hữu ý thức phụng sự từ trong tâm khảm"

Servant Leadership muốn thành công phải có kỹ năng lãnh đạo

Thực chất, khi tìm hiểu ServantLeadership là gì, bạn sẽ thấy nó không phải là một phong cách lãnh đạo gì đó quá cao siêu. Thay vào đó, chúng là tập hợp của hệ thống hành vi dựa trên bốn thành tố sau:

• Cải thiện nhân sự: Khi tìm hiểu mô hình ServantLeadership là gì, bạn sẽ thấy nhà lãnh đạo luôn ưu tiên phát triển cá nhân và sự chuyên nghiệp của nhân viên, đảm bảo mọi người đều có nền tảng kiến ​​thức và kỹ năng chuyên môn đầy đủ. Vì Servant Leader (Nhà lãnh đạo theo phong cách Servant Leadership) hiểu người khác rất sâu sắc, kỹ năng lãnh đạo hành động của họ được thúc đẩy bởi một mong muốn chân chính là giúp đỡ người khác.
• Tạo sự tin tưởng cho nhân viên: Nhắc đến lợi ích Servant Leadership là gì, thì đó là sự tin tưởng. Họ luôn tạo được sự tin tưởng đối với nhân viên bằng sự trung thực trong lời nói và hành động của mình vì họ nhận ra tất cả điều đó ảnh hưởng đến những người xung quanh.
• Đề cao cộng đồng hơn bản thân: Một nhà lãnh đạo hiểu về Servant Leadership là gì luôn coi sự phát triển của mọi người là ưu tiên hàng đầu và họ luôn mong muốn giúp đỡ hơn là kiểm soát người khác. Họ có thể sẵn sàng chia sẻ quyền lực nếu điều đó khuyến khích sự phát triển và mang đến thành công cho những người xung quanh. Đây là một trong những phong cách lãnh đạo của nhà lãnh đạo phục vụ - luôn đặt lợi ích của người khác hơn là của mình.
• Lắng nghe và tôn trọng: Kỹ năng lắng nghe là thể hiện sự đồng cảm và thấu hiểu người khác. Servant Leadership luôn lắng nghe những vấn đề nhân viên họ đang gặp phải, thể hiện sự tôn trọng và tin tưởng đối với nhân viên của mình hơn hẳn những phong cách lãnh đạo khác.

Tính đến nay, từ khi mọi người biết Servant Leadership là gì, phong cách này đã được sử dụng trong hơn bốn thập kỷ và đang tạo nên sự thay đổi to lớn cho nhiều doanh nghiệp và tổ chức trên thế giới. Thay vì theo phong cách truyền thống, phong cách lãnh đạo seervant leadership  đang xây dựng nên những doanh nghiệp thành công và văn hóa doanh nghiệp hiện đại bằng việc chú trọng cải thiện con người và cộng đồng của họ.

II. Lợi ích Servant Leadership mang lại cho doanh nghiệp 

Khi biết rõ Servant Leadership là gì, bạn sẽ thấy những ảnh hưởng tích cực của phong cách lãnh đạo này với các doanh nghiệp. Những lợi ích này đã được chứng minh trong nhiều nghiên cứu của các học giả nổi tiếng. Tiêu biểu nhất trong số đó là bài tiểu luận “Greenleaf ‘s Best Test of Servant Leadership: A Multilevel Analysis” của giáo sư Robert W. Hayden. Theo như bài nghiên cứu, ông đã nói về mô hình Servant Leadership là gì và chỉ ra được 5 lợi ích to lớn mà Servant Leadership mang lại so với các phong cách quản trị khác, đó là:

• Tạo dựng lòng trung thành từ nhân viên: Khi hiểu được Servant Leadership là gì, bạn sẽ thấy nó không giống như phong cách quản trị truyền thống. Nhà lãnh đạo phục vụ khuyến khích nhân viên của mình tham gia vào tất cả các khía cạnh của quá trình ra quyết định. Khi nhân viên được xây dựng và đóng góp cho một mục tiêu chung thì họ sẽ thấy được trách nhiệm và vai trò của bản thân, từ đó ý thức trung thành mạnh mẽ được xây dựng theo thời gian.
• Khuyến khích nhân viên đóng góp cho doanh nghiệp: Nhà lãnh đạo thấu hiểu Servant Leadership là gì sẽ cho phép nhân viên thoải mái thể hiện bản thân và những mối quan tâm của họ, mọi nhân viên sẽ cảm thấy được trao quyền để thực hiện công việc của họ với sự độc lập, linh hoạt và cảm thấy được kích thích tinh thần làm việc tốt hơn. Ngoài ra, nhà lãnh đạo phục vụ luôn hỗ trợ cho nhân viên của mình, giúp họ phát huy được năng lực tối đa và tiếp cận những công việc mà khác với nhiệm vụ thông thường của mình.
• Hạn chế việc lạm dụng quyền kiểm soát: Với nhà lãnh đạo hiểu phong cách Servant Leadership là gì, thì thay vì họ chuyên quyền độc đoán trong mọi vấn đề thì họ sẽ chia sẻ thông tin và cân nhắc những phương án giải quyết của nhân viên. Ngoài ra các quyết định, ý tưởng của nhân viên sẽ tạo ra sự đa dạng trong nơi làm việc, giúp công ty tiếp cận mọi thứ thông qua lăng kính của những quan điểm khác nhau.
• Cải thiện hiệu quả làm việc của tổ chức: Khi đề cập đến lợi ích Servant Leadership là gì chắc chắn không thể thiếu việc năng suất trong tổ chức sẽ được cải thiện. Lãnh đạo phục vụ đi ngược lại quản lý truyền thống, luôn hỗ trợ nhân viên tự do và linh hoạt để tự học, khám phá và giải quyết các thách thức. Khi nhân viên phát triển ý thức cao hơn về sự hài lòng trong công việc, họ sẽ biết cách quản lý thời gian hiệu quả và làm việc hiệu tích cực hơn, mang lại sự chuyên nghiệp hơn dành cho tổ chức của họ.
• Thích ứng nhanh với sự thay đổi của môi trường trong các doanh nghiệp lớn: Cách tiếp cận của Servant Leadership là gì? Nó có thể có hiệu quả trong những môi trường làm việc khác nhau không? Câu trả lời là có. Nhà lãnh đạo phục vụ mang đến văn hóa phục vụ, đặt nhu cầu của nhân viên trước nhu cầu của chính họ và coi đó là ưu tiên hàng đầu. Trong một nhóm có văn hóa phục vụ, mọi thành viên đều coi việc giúp đỡ người khác là ưu tiên hàng đầu. Triết lý lãnh đạo này vừa cho phép cá nhân hóa hình thức quản lý mỗi nhân viên nhưng cũng duy trì sự gắn kết trong tổ chức.

Lãnh đạo phục vụ đi ngược lại phong cách lãnh đạo truyền thống, luôn hỗ trợ nhân viên của mình và giúp họ phát huy năng lực tối đa

III. Leadership – không phải là điều mà ai cũng có thể làm được!

Đúng vậy, thậm chí người còn cho rằng Leadership là một tố chất, không phải ai cũng sở hữu được nó. Tuy nhiên, khi hiểu rõ về bản chất Leadership thì các bạn sẽ thấy rằng, nó khó nhưng không phải là không thể. Các bạn với hoài bão trở thành một nhà điều hành tài ba, sở hữu khả năng lãnh đạo “chất như nước cất” thì nên biết rằng:

2.1. Leadership đỉnh cao là khi bạn tự lãnh đạo được chính mình

Bạn đã từng phải đấu tranh tư tưởng mỗi khi nghe chuông báo thức là hôm nay sẽ đi làm hay ở nhà ngủ nướng chưa? Đó chỉ mới là điều đơn giản nhất trong việc bạn phải lãnh đạo được chính bản thân mình. Và trong phạm vi cá nhân thì lãnh đạo bản thân chính là điều khó khăn nhất và là bước đầu tiên trong chuỗi Leadership. Và đôi khi điều đó cũng thật khó khi chúng ta còn quá nuông chiều bản thân mình.

Chỉ khi chúng ta đã đủ tự tin cho chính bản thân mình vào khuôn phép, và đảm bảo rằng những khuôn phép đó sẽ mang lại quả với chính bản thân mình. Nhưng hãy nhớ rằng, chỉ khi bạn có Leadership với chính bản thân mình thì mới dễ dàng trong việc điều hành bộ máy hoạt động. Và trong công việc cũng vậy, khi các bạn đưa ra một quy trình bán hàng thì cần phải chắc chắn rằng bạn, một nhà quản lý sẽ phải là người sẽ bán được hàng đầu tiên sau khi áp dụng quy trình như đã đưa ra. Như vậy“Leadership là gì?” của bạn sẽ được khẳng định!
Leadership đỉnh cao là khi bạn tự lãnh đạo được chính mình

2.2. Làm Leader chưa chắc đã có tính lãnh đạo và không phải cứ Leader mới có tính lãnh đạo

Leadership đúng là thường được sử dụng để nói về khả năng lãnh đạo của một nhà điều hành, quản lý. Tuy nhiên thực tế thì Leadership là yếu tố mà ai cũng có thể có, bất cứ là một vị trí công việc nào cũng vậy. Bởi Leadership là khả năng một ai đó có thể tập hợp được những kỹ năng quản lý, khả năng làm việc độc lập, chủ động trong công việc và có tính tác động lên hiệu quả công việc của người khác. Vậy nên các bạn đôi khi cũng không nên quá máy móc rằng “À chỉ một nhà điều hành với có khả năng lãnh đạo”, không phải vậy dù một bác bảo vệ, hay một cô lao công cũng vậy. Họ đều có Leadership dành cho chính mình, bởi họ là chính Leader của chính những nhiệm vụ mà mình cần thực hiện.

2.3. Hoạt động cá nhân, tập thể hàng ngày cũng cần Leadership – khả năng lãnh đạo

Là một Leader, có vai trò quan trọng trong việc điều hành bộ máy hoạt động của doanh nghiệp, thì để hoàn thành được những trọng trách đó thì không chỉ là người có tài lãnh đạo mà còn xác định được những ưu nhược điểm của đội ngũ nhân viên. Khi đó chức năng phân công công việc cũng sẽ được đảm bảo hơn nhiều. Dựa vào những hoạt động thường ngày thì một nhà điều hành cần nhìn ra được những điều đó ở nhân viên của mình, đó cũng chính là Leadership đỉnh cao. Có thể nhận diện được khả năng làm việc của một nhân viên nào đó, hoặc giới hạn có thể chịu đựng của một người đang chán nản với công việc để đưa ra được hướng xử lý hợp lý nhất. Điều này đã phần nào mang lại sự hiệu quả cho quá trình vận hành bộ máy và còn khẳng định được khả năng lãnh đạo của mình trong mắt đội ngũ nhân viên.

Hoặc bạn cũng có thể so sánh về cách lựa chọn cũng như phân công nhiệm vụ cho nhân viên của các tập đoàn lớn Mỹ, họ luôn vận dụng Leadership của mình và khiến cho chúng ta cảm thất thán phục. Bởi mỗi khi tuyển một chuyên viên cấp cao là họ thường chọn những người tiềm năng, và phù hợp chứ không phải là người đang có khả năng. Vì khi có tiềm năng thì họ dễ dàng hướng dẫn cũng như đào tạo để trở thành một nhà quản lý tài ba và gắn bó lâu dài. Trong khi nhiều doanh nghiệp Việt Nam lại chỉ “chăm chăm” vào ứng viên tài năng nhất mà bỏ qua yếu tố phù hợp và tiềm năng.

Việc làm quản lý điều hành

2.4. Leadership hoàn hảo hơn khi bị áp từ trên xuống dưới và cả ngược từ dưới lên trên

Tôi biết, các bạn thường có suy nghĩ rằng các nhà điều hành sẽ chỉ áp Leadership từ trên xuống dưới, nhưng về bản chất thì nó còn được hình thành và cải thiện hơn rất nhiều trong mỗi nhà điều hành đó là được áp từ dưới lên.

Leadership hoàn hảo hơn khi phải chịu nhiều áp lực

Một Leader cấp cao đã từng đưa ra một chia sẻ rằng “Nếu không bị ép, thì chưa chắc tôi đã làm”, giống với chất giọng của một người vô trách nhiệm đúng không? tuy nhiên không phải vậy, chỉ là nó thể hiện một điều rằng, bất cứ ai cũng vậy kể cả một nhà lãnh đạo. Họ cũng là người phải chịu nhiều áp lực, không chỉ là từ phía ban lãnh đạo cấp cao hơn, đối tác, khách hàng mà thậm chí còn là đội ngũ nhân viên mà mình quản lý.

Do vậy, một Leader có khả năng lãnh đạo tài ba cũng là nhờ vào yếu tố đó, khi bị tạo sức ép từ nhiều phía thì mới có thể tạo ra /được những kết quả tốt nhất và khi đó hoạt động của bộ máy mới đạt được những* mục tiêu đã đề ra. Các bạn cũng đã biết rằng không có bất cứ một bộ máy tổ chức nào cũng có thể hoàn hảo ngay từ đầu, nó là cả một quá trình được tạo nên từ Leadership cùng với nguồn lực (Tài lực, vật lực, nhân lực). Còn về yếu tố Leadership thì không hẳn là tố chất, mà nó có thể được rèn luyện, học tập mà cũng không nhất thiết phải từ trường lớp hay thầy cô mà có thể nó sẽ được hình thành trong quá trình bạn theo đuổi ước vọng trở thành một Leader hoàn hảo. Như vậy, Leadership là gì với các bạn? Với tôi thì nó chính là tính cách, là được tạo ra từ khuôn phép mà chính mình đặt ra với bản thân trong cuộc sống, là một “thế lực” vô hình đã đánh bại được “sự lười nhác” trong chính bản thân của mình.

IV. Làm thế nào để trở thành một Servant Leadership chuyên nghiệp

Để hiểu Servant Leadership là gì và trở thành một nhà lãnh đạo mang phong cách này là điều không hề dễ dàng. Nó không tự nhiên đến với mọi nhà lãnh đạo. Nếu muốn trở thành một người lãnh đạo phục vụ hiệu quả, bạn cần phát triển và thực hành các kỹ năng sau.

1. Biết lắng nghe và cảm thông

Yếu tố đầu tiên tạo nên servant leadership là gì? Đó chính là biết lắng nghe và cảm thông. Các nhà lãnh đạo phục vụ cần phải biết lắng nghe nhân viên cấp dưới của mình và chủ động thu hút sự tham gia và đóng góp của mọi người. Theo thời gian, họ làm quen với thế giới quan của từng nhân viên của mình và điều chỉnh phương pháp lãnh đạo phù hợp.

2. Tự nhận thức

Một nhà lãnh đạo điển hình thường không biết gì về những gì đang diễn ra xung quanh họ, nhưng người lãnh đạo phục vụ thì không như vậy. Ngoài việc họ phải thấu hiểu cảm xúc và hành vi của chính bản thân thì khi hiểu một Servant Leadership là gì, nhà lãnh đạo sẽ luôn quan tâm sâu sắc đến sự phát triển cá nhân của nhân viên trong nhóm.

3. Có kỹ năng thuyết phục

Làm thế nào chúng ta có thể quên Steve Jobs trong khi nói về kỹ năng thuyết phục? Ông được coi là bậc thầy về thuyết phục vì khả năng thuyết phục nhân viên của mình đáp ứng các mục tiêu thời hạn dường như không thể. Khi đã biết Servant Leadership là gì, thì thay vì đe dọa làm theo mệnh lệnh, một người có kỹ năng lãnh đạo, kỹ năng thuyết phục tốt sẽ thuyết phục và thúc đẩy nhân viên hoàn thành nhiệm vụ công việc được giao.

4. Tầm nhìn rộng

Tầm nhìn rộng là khi bạn có thể dự đoán những gì có thể xảy ra trong tương lai bằng cách học hỏi từ những kinh nghiệm trong quá khứ, xác định những gì đang xảy ra hiện tại và hiểu hậu quả của các quyết định của bạn. Một nhà servant leadership giỏi thì luôn phải có tầm nhìn rộng, kỹ năng thuyết phục để xây dựng mục tiêu và định hướng cho nhân viên của mình hiểu rõ vai trò của họ.

Các nhà lãnh đạo phục vụ cần phải biết lắng nghe nhân viên cấp dưới của mình và chủ động thu hút sự đóng góp của mọi người

5. Khả năng phán đoán

Có nhiều thứ mà nhà lãnh đạo không thể nắm chắc hết được, do đó họ cũng cần khả năng phán đoán thế giới chung quanh và tin vào trực giác của mình. Do đó dù không thể có đầy đủ thông tin chứng minh thì bằng kỹ năng phán đoán và tinh thần lạc quan tin tưởng thì vẫn có thể giải quyết được nhiều vấn đề.

6. Có kỹ năng quản lý và đào tạo

Kỹ năng quản lý kém là một trong những lý do chính khiến nhân viên rời khỏi công ty. Để khuyến khích họ ở lại, bạn phải quản lý công việc hiệu quả, tạo ra một môi trường làm việc lành mạnh, nơi mà họ sẽ có cơ hội phát triển.

Tập trung vào con người là yếu tố quan trọng mang lại sự thành công cho doanh nghiệp, đặc biệt với một nhà lãnh đạo phục vụ thì luôn ưu tiên sự phát triển của mọi người. Để cải thiện nhân viên của bạn, hãy đánh giá chính xác mong muốn phát triển của từng nhân viên và đưa ra lộ trình đào tạo kỹ năng quản lý và kỹ năng thuyết phục phù hợp để nâng cao hiệu suất làm việc của họ. 

7. Ý thức xây dựng cộng đồng

Đặc điểm cuối cùng của Servant Leadership là gì? Đó là họ luôn ý thức việc xây dựng cộng đồng trong đội nhóm của mình. Với ý thức đó, họ luôn giữ mối liên kết giữa toàn đội và tạo cơ hội mọi người thấu hiểu lẫn nhau.

V. Kết luận

Nếu bạn muốn thúc đẩy sự thành công và xây dựng văn hóa tích cực cho doanh nghiệp thì phong cách lãnh đạo servant leadership là một cách tuyệt vời để làm điều đó. Hy vọng qua bài viết trên đây, 123job đã giúp bạn hiểu thêm về mô hình Servant Leadership là gì, sự cần thiết của kỹ năng lãnh đạo từ đó áp dụng cho doanh nghiệp của mình. Chúc bạn thành công!