Tìm hiểu về prototype và tầm quan trọng của prototype trong Javascript

Với những newbie đã và đang làm việc cùng Javascript, Prototype là gì thuộc những kiến thức cơ bản nhất định phải tìm hiểu và nắm vững. Thuật ngữ này được nhắc đến tương đối nhiều trong lĩnh vực công nghệ thông tin, đặc biệt là prototype trong Javascript.

Nhằm hỗ trợ về thông tin, kiến thức cho những newbie mới vào nghề, 123job.vn sẽ trả lời các vấn đề liên quan đến Prototype là gì, cách thức hoạt động và tầm quan trọng của nó đối với Javascript ở trong bài viết dưới đây.

I .Khái niệm prototype là gì?

Về bản chất, Prototype trong Javascript là một dạng cơ chế quan trọng để thực hiện mô hình OOP của Javascript. Trong cơ chế này, các object của javascript đang kế thừa lại những tính năng của một object khác nhau. 

Khái niệm Prototype là gì?

Mọi object có trong javascript đều đi kèm với một prototype javascript, các object này được kế thừa lại những thuộc tính và phương thức từ prototype đi kèm. Nói cách khác, nó chính là một object có trong javascript và được coi là đối tượng prototype. Bạn đừng nhầm lẫn nó đối với thuộc tính có trong function.

II. Prototype dùng để làm gì?

Mô hình prototype trong javascript nên được sử dụng khi hệ thống cần có nhiều tương tác với người dùng cuối. Thông thường, các hệ thống trực tuyến, giao diện website có lượng tương tác rất cao với người dùng cuối, phù hợp nhất với mô hình Prototype trong Javascript. Bản prototype phải đảm bảo được rằng người dùng cuối liên tục tương tác với hệ thống và cung cấp mọi phản hồi cần cải tiến về bản prototype javascript đó để tạo ra một hệ thống có thể sử dụng được.

III. Cách thức hoạt động của prototype ở trong javascript

Xoay quanh các kiến thức về Prototype, thì chúng ta cũng không thể bỏ qua những cách thức hoạt động của nó. Trong bài viết này, 123job sẽ nhấn mạnh về khả năng thêm thuộc tính và những cách tìm kiếm nó trong javascript.

1. Khả năng thêm thuộc tính prototype trong Javascript

Đầu tiên, lập trình viên phải khởi tạo các object bằng cách sử dụng hàm construction. Khi hàm đã được khởi tạo thành công thì javascript engines sẽ tiến hành thêm những thuộc tính cho hàm. Các thuộc tính này sẽ luôn luôn trỏ thẳng đến prototype object của hàm. Hiểu một cách đơn giản hơn, hàm gửi yêu cầu đến cho constructor. Sau đó bạn nhận được yêu cầu, bắt đầu xử lý và trả về một số instance tương ứng.

2. Cách Javascript engines tìm kiếm prototype property

Bên cạnh các khả năng thêm thuộc tính thì cách javascript engines tìm kiếm prototype property cũng là một số thông tin cần biết. Khi bạn đang cố truy cập vào thuộc tính của đối tượng nào đó, javascript engines sẽ phải tìm thuộc tính mà các bạn cần trên đối tượng. Trong trường hợp thuộc tính này tồn tại thì kết quả lưu lại sẽ được xuất ra ngay lập tức. 

Ngược lại, khi thuộc tính không xuất hiện trên các đối tượng, javascript engines sẽ tiếm hành và tìm kiếm, kiểm tra những thuộc tính trong prototype object, tức là đối tượng nguyên mẫu hay đối tượng mà nó được kế thừa. Khi tìm được thuộc tính yêu cầu, các hệ thống sẽ hiển thị kết quả, còn nếu không thể tìm kiếm được, người sử dụng sẽ nhận về thông báo ‘undefined’.

IV. Tạo ra prototype trong javascript như thế nào?

Đoạn ví dụ trên vừa tạo ra một function khởi tạo là hàm Person(_age, _name). Thuộc tính prototype trong Javascript của hàm này lại chứa thuộc tính height. Cho nên một object mà đã được tạo ra từ function khởi tạo này ta sẽ có được 3 thuộc tính: age, name, và height. Ta có thể truy cập prototype object của đối tượng mà ta vừa tạo (instance vừa tạo) để xem object này là một object chứa 1 hàm khởi tạo đồng thời là 1 thuộc tính height.

V. Tại sao prototype lại quan trọng trong Javascript

Sở hữu những thuộc tính, đặc tính tuyệt vời, Prototype trong javascript được đánh giá là một trong những yếu tố quan trọng nhất trong Javascript. Nhắc đến tầm quan trọng của nó, các bạn không thể bỏ qua cơ chế kế thừa và các khả năng truy cập đến các đối tượng. Đây cũng chính là nguyên nhân chính khiến cho nó không thể thiếu trong Javascript.

1. Cơ chế kế thừa

Chúng mình sẽ đề cập đến cơ chế kế thừa - một trong những thuộc tính trong javascript quan trọng trước. Như tên gọi của mình, prototype trong Javascript mang lại khả năng kế thừa trong Javascript. Javascript trong những phiên bản từ ES5 sẽ đổ về không sở hữu khái niệm class, vậy nên kế thừa hay mở rộng ứng dụng theo cách các ngôn ngữ OOP vẫn làm là điều không thể. 

Để có thể kế thừa, các lập trình viên cần sử dụng đến nó. Thuộc tính này cho phép kế thừa dựa trên các cơ chế prototype-based. Theo đó, để có thể kế thừa trong Javascript, những chuyên viên IT cần tiến hành khởi tạo ra một số hàm, bạn chỉ cần thêm các thuộc tính và phương thức vào trong thuộc tính. Lúc này, instance được tạo ra từ hàm khởi tạo trên sẽ bao gồm những thuộc tính, phương thức đã được định nghĩa sẵn.

2. Khả năng truy cập thuộc tính của đối tượng được nhắc tới

Prototype trong Javascript còn giữ vai trò quan trọng trong quá trình truy cập đến thuộc tính, phương thức của các đối tượng. Prototype object được biết đến như là một  “object cha” - địa chỉ chứa đựng các thuộc tính, phương thức đã được kế thừa. 

Cũng bởi vậy mà khi lập trình viên khi gọi ra một thuộc tính bất kỳ nào đó của đối tượng, Javascript cũng sẽ ưu tiên tìm kiếm trong những thuộc tính riêng biệt của đối tượng trước. Trong trường hợp không tìm thấy, nó cũng chuyển sang tìm kiếm tại prototype của đối tượng, cứ vậy lặp lại đối với các đối tượng ,… 

Chu trình lặp lại như vậy sẽ được đặt tên là chuỗi prototype của Javascript. Chu trình này và những thuộc tính prototype có trong function sẽ góp phần tạo ra cơ chế kế thừa prototype-based của Javascript. Nó còn giữ vai trò rất quan trọng, mang tính quyết định trong Javascript. Object này hỗ trợ rất nhiều cho lập trình viên khi làm việc với ngôn ngữ Javascript, nhất là các phiên bản cũ. Hiểu về Prototype là gì sẽ giúp cho các bạn rất nhiều trong quá trình lập trình, tạo lập và phát triển những sản phẩm công nghệ cao.

VI. Tại sao nên sử dụng prototype trong Javascript?

Sau khi bạn đã hiểu kỹ javascript prototype là gì rồi, ta sẽ chuyển sang phần tìm hiểu tiếp theo là cách ứng dụng nó. Giống như hầu hết các mẫu tạo lập, Prototype trong Javascript cho phép ẩn đi quá trình tạo đối tượng từ client. Do vậy, thay cho việc tạo ra một số đối tượng không được thiết lập sau đó trả về, nó sẽ sao chép những giá trị có sẵn từ một đối tượng kiểu mẫu rồi mới tiến hành đến việc tạo lập đối tượng mới được dựa trên những dạng phương thức mà ta vừa học được đó.

Tại sao bạn nên dùng Prototype trong Javascript

Để thực hiện quá trình sao chép như đã kể trên, ta sẽ cần dùng đến iCloneable interface. Phần mềm này luôn có sẵn trên các đối tượng kiểu mẫu được dùng để sao chép các phương thức. iCloneable interface sẽ dùng khả năng Clone của mình để sao chép và trả về một đối tượng đó chính là bản sao của đối tượng gốc kiểu mẫu.

Bên cạnh đó, bạn đừng quên chú ý đến deep copy và shallow copy khi bạn thực hiện các chức năng Clone. Shallow copy thì sẽ có ưu điểm đầu tiên là dễ dùng. Tuy nhiên điểm hạn chế lớn nhất đó là nó chỉ copy được các thuộc tính từ đối tượng kiểu mẫu. Còn deep copy tuy phức tạp hơn một chút nhưng sẽ giúp ta sao chép được mọi thuộc tính khác nhau từ các đối tượng đưa nó ra. Các mẫu thiết kế từ Prototype trong Javascript sẽ hay được sử dụng trong lĩnh vực đồ họa máy  tính, CAD, GIS hay trò chơi hơn là lĩnh vực xây dựng và ứng dụng về nghiệp vụ.

VII. Các lưu ý khi sử dụng prototype

Để sử dụng trong Javascript đúng mục đích và đạt hiệu quả cao thì bạn cần chú ý những điều sau: 
Trong Javascript một hàm được gọi là một object và hàm sẽ có thuộc tính về prototype, bản thân về thuộc tính prototype này lại mang giá trị của một object. Nếu như bạn dùng hàm để tạo ra một mẫu nhằm mục đích khởi tạo đối tượng, thì việc thêm những thuộc tính hay phương thức vào thuộc tính của hàm khởi tạo để tiến hành và kế thừa hoàn toàn áp dụng được. Những đối tượng con được tạo ra bởi các hàm khởi tạo đều sẽ mang đến giá trị có trong thuộc tính prototype của hàm này. Những object trong Javascript sẽ được gọi cùng với khái niệm prototype attribute. Đây chính là đặc tính có giá trị trỏ tới prototype object mà nó được kế thừa về thuộc tính. Khi đó, ta có thể dùng thuộc tính _proto_ rồi truy cập tới prototype object. 

VIII. Kết luận

Bài viết trên là những kiến thức trọng tâm liên quan đến Prototype trong Javascript mà 123job.vn đã tổng hợp được. Hy vọng, đối với những thông tin trên bạn đã trả lời được các câu hỏi về Prototype là gì? Cũng như hiểu rõ tầm quan trọng vượt bậc của Prototype đối với Javascript.