Tỷ số phần trăm là gì? Tại sao chúng ta lại sử dụng phần trăm?

Phần trăm không chỉ là con số, mà còn là câu chuyện về cuộc sống. Nó phản ánh những xu hướng, những thay đổi trong xã hội. Vậy phần trăm được tính như thế nào? Các bạn hãy cùng tìm hiểu chủ đề này với chúng mình thông qua bài viết ở đưới đây nhé!

1. Tỉ số phần trăm là gì?

Tỉ số phần trăm là một cách biểu diễn một số dưới dạng phân số có mẫu số là 100. Nói cách khác, nó cho biết một phần của một tổng thể chiếm bao nhiêu phần trăm so với tổng thể đó. Ký hiệu của tỉ số phần trăm là %.

Tỉ số phần trăm là gì?

2. Ý nghĩa của phần trăm 

Ý nghĩa của phần trăm là như thế nào? Trong lĩnh vực toán học, phần trăm được định nghĩa là tỷ lệ thể hiện dưới dạng phân số với mẫu số cố định là 100. Thông thường, phần trăm được diễn đạt dưới dạng số đã được làm tròn và theo sau là ký hiệu %. Chẳng hạn như 2%, 15%, 100%,... đều tương đương. 

Tổng quát, ký hiệu % được dùng để thể hiện tỷ lệ hay mức độ của một giá trị so với một giá trị khác. Ví dụ, để diễn tả số lượng 40 viên kẹo màu đỏ trong tổng số 100 viên kẹo, ta có thể nói rằng số kiểu màu đỏ chiếm tỷ lệ 40% trong tổng số kẹo.

Ý nghĩa thực tế của phần trăm :

• Trong kinh tế: Phần trăm được sử dụng để tính toán lãi suất, lợi nhuận, giảm giá, tăng trưởng kinh tế,...
• Trong thống kê: Phần trăm giúp ta phân tích dữ liệu, so sánh các nhóm dữ liệu khác nhau.
• Trong cuộc sống hàng ngày: Phần trăm giúp ta tính toán tiền tip, tiền hoa hồng, hoặc hiểu các thông tin trên nhãn hàng hóa.

3. Tại sao chúng ta lại sử dụng phần trăm?

• So sánh dễ dàng: Phần trăm giúp ta so sánh các giá trị khác nhau một cách trực quan và đơn giản, dù chúng có đơn vị đo khác nhau đi chăng nữa. Ví dụ, ta dễ so sánh 20% học sinh giỏi hơn là nói 1/5 số học sinh giỏi.
• Hiểu rõ hơn: Phần trăm giúp ta hình dung rõ hơn về  tỉ  lệ của một phần so với tổng thể. Ví dụ, khi nói “giá hàng giảm 20%”, ta ngay lập tức hiểu được mức độ giảm giá của sản phẩm đó. 
• Ứng dụng rộng rãi: Phần trăm được sử dụng trong rất nhiều lĩnh vực, từ kinh tế, thống kê, khoa học cho đến cuộc sống hàng ngày. Ví dụ: lãi suất ngân hàng, giảm giá, tỷ lệ thất nghiệp,...

Tại sao chúng ta lại sử dụng phần trăm?

4. Công thức tính phần trăm cơ bản 

Để tính phần trăm của một số a so với một số b, ta sử dụng công thức sau:

  (a/b)*100

Trong đó:

• a: Là số phần mà bạn muốn tính phần trăm.
• b: Là tổng số hoặc số nguyên gốc.

Ví dụ: Trong lớp có 20 bạn nam và 30 bạn nữ. Tính tỉ lệ phần trăm số học sinh nam so với cả lớp.

Giải: Tổng số học sinh: 20 + 30 = 50 ( Học sinh)
Tỉ lệ học sinh nam so với cả lớp là: (20/50)*100 = 40%

5. Ứng dụng tính phần trăm 

5.1. Tính phần trăm tăng trưởng

Tỉ lệ tăng trưởng là một khái niệm phổ biến trong lĩnh vực kinh tế. Khi xem xét tỉ lệ tăng trưởng, chúng ta có thể đánh giá tốc độ phát triển của doanh nghiệp hoặc nền kinh tế, xem nó có nhanh hay chậm; tăng hay giảm so với các kỳ trước. 

Chẳng hạn, một doanh nghiệp sản xuất giày có doanh thu năm nay đạt 50 tỷ VND, trong khi năm trước là 35 tỷ VND. Như vậy, tỉ lệ tăng trưởng của doanh nghiệp này được tính là: ((50-35)/35)*100 = 42.86%.

Ngoài ra, trong trường hợp này, tỉ lệ phần trăm cũng có khả năng mang giá trị âm. Điều này xảy ra khi doanh thu trong tháng này thấp hơn so với kỳ so sánh, và giá trị âm sẽ chỉ ra rằng mức tăng trưởng đã giảm hoặc thấp hơn so với trước đó.

5.2. Tính phần trăm hoàn thành công việc 

Để xác định mức độ hoàn thành công việc, người ta thường sử dụng phương pháp tính phần trăm. Bên cạnh đó, còn có việc cải tiến và áp dụng công thức để tính toán tỷ lệ hoàn thành công việc dự kiến, nhằm giúp lên kế hoạch, chuẩn bị nhân lực và nguyên vật liệu cho từng nhiệm vụ một cách hợp lý nhất.

Chẳng hạn, một thợ may được giao nhiệm vụ may 40 cái áo trong một tháng và cô đã hoàn thành 15 cái. Như vậy, tỷ lệ hoàn thành công việc của cô được tính như sau: (15/40)*100 = 37,5%.

5.3. Tính phần trăm tăng giá hoặc tính phần trăm giảm giá

Công thức tính phần trăm tăng giá

Phần trăm tăng giá = [(Giá mới sau tăng – Giá cũ)/Giá cũ]*100

Ví dụ: Bạn mua 01 đôi giày với giá 500.000 đồng, đến tháng sau đôi giày tăng lên 600.000 đồng. Vậy đôi giày đã tăng [(600000 - 500000)/500000]*100) = 20%.

Công thức tính phần trăm giảm giá

Phần trăm giảm giá = [(Giá gốc ban đầu  – Giá mới đã giảm)/Giá gốc]*100

Ví dụ: Bạn mua 01 cái áo giá 500.000 đồng, đến năm sau, cái áo giảm giá xuống còn 250.000 đồng. Vậy áo đã giảm giá [(500000 – 250000)/500000]*100 = 50%.

5.4. Tính lãi suất gửi ngân hàng 

Hiện nay, khi tiền gửi tại ngân hàng, chúng ta thường được thông báo về lãi suất hàng năm dưới dàng % lãi suất/ năm hoặc theo tháng, quý,... Việc áp dụng công thức phần trăm để tính lãi suất sẽ giúp chúng ta lựa chọn ngân hàng phù hợp với mức lãi suất tốt nhất cho khoản tiền gửi. 

Công thức tính lãi suất khi gửi tiền ngân hàng:

Số tiền lãi = Số tiền ban đầu * Lãi suất gửi

Chẳng hạn, khi bạn Ngân gửi 100.000.000 VND tại ngân hàng A với lãi suất 5%/năm, ta có thể suy ra rằng lãi suất hàng tháng sẽ là 5%/12 tháng. Tiền lãi mà Ngân nhận được mỗi tháng là: 100.000.000 * 5% / 12 = 416.666,7 VND.

Tuy nhiên, đây chỉ là công thức đơn giản nhất để tính lãi suất gửi ngân hàng. Số tiền lãi thực nhận sẽ phụ thuộc vào mức lãi suất của từng ngân hàng cũng như hình thức lĩnh tiền (có thể gộp tiền lãi hàng tháng vào vốn gốc để tính lãi, hoặc lĩnh lãi cuối kỳ, theo tháng, theo quý,...), do đó có thể có những cách tính khác nhau. Tuy nhiên, tất cả vẫn sẽ dựa trên công thức chung ban đầu.

5.5. Tính lãi suất vay ngân hàng 

Tương tự như khi vay vốn từ ngân hàng, việc tính toán lãi suất làm cho chúng ta có thể xác định ngân hàng nào là sự lựa hợp lý.

Công thức để tính lãi suất vay là:

Số tiền lãi = Số tiền gốc * Lãi suất

Chẳng hạn, nếu bạn vay từ ngân hàng 50.000.000 VND với mức lãi suất 9% mỗi năm. Từ đó, ta có thể tính ra rằng lãi suất vay hàng tháng là 9%/12 tháng. Vì vậy, số tiền lãi hàng tháng mà bạn cần trả cho ngân hàng sẽ là: 50.000.000 * 9% / 12 = 375.000 VND.

Ứng dụng tính phần trăm

6. Tính phần trăm trên Excel, Google Sheet 

Tính phần trăm trên Excel và Google Sheets là một trong những tính năng cơ bản nhưng vô cùng hữu ích trong việc xử lý dữ liệu. Dù là bạn đang làm việc với bảng tính cá nhân hay dữ liệu doanh nghiệp, việc nắm vững cách tính phần trăm sẽ giúp bạn rút ngắn thời gian và tăng độ chính xác cho công việc.

Ví dụ một số công thức cơ bản:

Tính phần trăm của một số:

Công thức:

Phần trăm của một số = (số cần tính phần trăm/tổng số)*100%

Ví dụ: Giả sử cột A chứa số lượng sản phẩm bán được và cột B chứa tổng số sản phẩm. Để tính tỉ lệ sản phẩm bán được so với tổng số, tại ô C2, bạn nhập công thức: =A2/B2 sau đó định dạng ô thành dạng phần trăm.

Tính phần trăm tăng giảm

Công thức: = (giá trị mới - giá trị cũ) / giá trị cũ * 100%

Ví dụ: Để tính phần trăm tăng giảm doanh thu từ tháng trước đến tháng này, bạn nhập công thức: =(doanh thu tháng này - doanh thu tháng trước)/doanh thu tháng trước*100%

Định dạng ô hiển thị phần trăm

• Excel: Chọn ô cần định dạng, sau đó vào tab Home -> nhóm Number -> chọn biểu tượng %.
• Google Sheets: Tương tự, chọn ô cần định dạng, sau đó vào menu Format -> Number -> Percent.

Trên đây là bài viết về cách tính phần trăm là gì, ý nghĩa của phần trăm như thế nào, công thức tính phần trăm, ứng dụng tính phần trăm ra sao và cách tính phần trăm trên ứng dụng Excel và Google Sheet. Mong rằng bài viết này sẽ có ích với bạn và hãy tiếp tục theo dõi chúng tôi để đọc thêm được nhiều blog thú vị khác nữa nhé.