Cổ tức là gì? Những hiểu biết đúng đắn về khái niệm cổ tức

Cổ tức là một vấn đề quan trọng cần phải hiểu rõ khi đầu tư cổ phiếu. Nó không đơn giản là số tiền công ty chi trả cho cổ đông mà còn là dấu hiệu để nhận định và đánh giá một công ty. Vì vậy bạn hiểu cổ tức là gì? Các hình thức chi trả cổ tức là gì?

Tất các các công ty và doanh nghiệp đăng ký kinh doanh đều nhằm mục đích là tạo ra lợi nhuận cho toàn công ty. Và lợi nhuận này được sử dụng vào các mục đích của công ty và phần còn lại sẽ chia đều cho các cổ đông trong công ty gọi là trả cổ tức cho cổ đông. Tại sao nhiều người chưa hiểu rõ về khái niệm cổ tức là gì và thậm chí có những ngộ nhận sai về cổ tức. Bài viết dưới đây của 123job sẽ giúp bạn hiểu hơn về cổ tức.

I. Cổ tức là gì?

Cổ tức là gì? - là khoản chia sẻ lợi nhuận của công ty cổ phần cho các nhà đầu tư. Đa số thì các nhà đầu tư cá nhân không phải là cổ đông chiến lược kinh doanh do vậy việc nhận cổ tức không chỉ mang lại ý nghĩa về mặt tài chính đơn thuần mà còn chính là sự cam kết của công ty đối với quyền lợi của bất cứ cổ đông nào.

Khi mà công ty hoạt động để tạo ra lợi nhuận thì một phần lợi nhuận sau thuế sẽ được dùng để tái đầu tư vào việc liên quan đến kinh doanh và tạo lập các quỹ dự phòng, phần còn lại sẽ được chi trả cho các cổ đông được gọi là cổ tức. Giá trị của cổ tức là gì? Giá trị của cổ tức sẽ được xác định theo từng năm tại Đại hội cổ đông hàng năm của công ty rồi tính theo mệnh giá của cổ phiếu chứ không phải tính theo giá cả thị trường của cổ phiếu đó vào ngày chốt danh sách cổ đông của công ty.

Tóm lại, khái niệm cổ tức là gì? Chúng ta chỉ cần hiểu đơn giản cổ tức chính là một phần lời sau thuế sẽ được chia cho các cổ đông của một công ty cổ phần.

Mục đích chính của việc chi trả cổ tức là gì? Trong doanh nghiệp việc chi trả cổ tức là mong muốn được nhận ”san sẻ sự giàu có” của mình cho các cổ đông sau một khoảng thời gian hoạt động nhất định và thường là hàng năm hoặc hàng quý. Khi công việc kinh doanh của công ty tạo ra nhiều lợi nhuận trong đó một phần lợi nhuận được tái đầu tư vào việc liên quan đến kinh doanh và lập các quỹ dự phòng gọi là lợi nhuận giữ lại, phần lợi nhuận còn lại được chi trả cho các cổ động gọi là cổ tức.

Cổ tức là gì? - cách chia cổ tức như thế nào?

Một số công ty sẽ trả cổ tức cho cổ đông bằng cổ phiếu thay vì trả bằng tiền mặt, trong trường hợp này thì các cổ đông nhận được các cổ phiếu phát hành bổ sung. Giá trị của cổ tức là gì thì sẽ được xác định theo từng năm tại đại hội cổ đông hàng năm của công ty, và sẽ được thông báo tới các cổ đông hoặc là bằng số tiền mặt mà họ sẽ nhận được tính theo số cổ phiếu mà họ đang sở hữu hay số phần trăm trong lợi nhuận mà công ty đem lại. Cổ tức là gì cũng như nhau cho mọi cổ phiếu có cùng một loại, hay cổ phiếu ưu đãi hoặc cổ phiếu phổ thông (cổ phiếu thường).

II. Mục đích của cổ tức 

Mục đích cơ bản của cổ tức là gì? Mục đích chính mà bất kỳ công việc kinh doanh nào cũng quan tâm đó là tạo ra nhiều lợi nhuận cho các chủ sở hữu của nó, và cổ tức là cách thức vô cùng quan trọng để việc kinh doanh thực hiện được nhiệm vụ này. Khi công việc kinh doanh của công ty tạo ra nhiều lợi nhuận thì một phần lợi nhuận sẽ được tái đầu tư vào việc kinh doanh và lập các quỹ dự phòng, gọi là lợi nhuận giữ lại, phần lợi nhuận còn lại sẽ được chi trả cho các cổ đông thì gọi là cổ tức. Việc chi trả cổ tức làm giảm lượng tiền lưu thông đối với công việc kinh doanh tuy nhiên việc chia lợi nhuận cho các chủ sở hữu, sau tất cả mọi điều chính là mục đích chính của kế hoạch kinh doanh.

III. Các hình thức chi trả cổ tức

Cách hình thức để chi trả cổ tức là gì? Để thanh toán cổ tức cho các cổ đông thì doanh nghiệp cần phải phân chia cổ tức là gì để hình thành các kiểu khác nhau. Điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các cá nhân có thể dễ dàng lựa chọn. Mỗi người sẽ dựa vào yêu cầu cũng như nhu cầu của mình để nhận cổ tức theo các hình thức khác nhau. Cụ thể là:

1.Trả cổ tức bằng tiền mặt

Cổ tức tiền mặt là một dạng cổ tức mà công ty chia lợi nhuận cho nhà đầu tư dưới dạng tiền mặt (hay chuyển khoản).

Đối với nhiều cổ đông cá nhân thì việc chọn trả cổ tức bằng tiền mặt có lợi hơn nếu như cổ đông đó cần tiền cho các mục đích để phục vụ và tiêu dùng cá nhân. Mức cổ tức tiền mặt được trả có thể được tính trên cơ sở mỗi cổ phần hoặc theo tỷ lệ phần trăm so với mệnh giá cổ phiếu. Tuy nhiên nhược điểm chính của việc nhận cổ tức theo dạng này đó là cổ đông sẽ phải chịu thuế 2 lần: Lần 1 là thuế thu nhập của doanh nghiệp, lần 2 là thuế thu nhập của cá nhân. Bởi vậy giá trị được nhận cuối cùng sẽ ít hơn mức cổ tức đã được công bố.

Đối với nhà đầu tư thì việc chi trả cổ tức là gì? Đó là nhà đầu tư nhận cổ tức bằng tiền mặt sẽ mang lại một nguồn doanh thu nhất định do phương thức đầu tư của những đối tượng này thường mang có tính dài hạn.

Đối với công ty và đặc biệt là công ty đang gặp khó khăn về tài chính hay đang trong giai đoạn phát triển công ty, cần vốn để tái đầu tư thì hình thức trả cổ tức bằng tiền mặt chính là làm giảm lượng tiền của doanh nghiệp, khiến doanh nghiệp thiếu hụt vốn để mở rộng kinh doanh sản xuất .

Ưu điểm của việc phải trả cổ tức bằng tiền mặt: Việc nắm giữ tiền mặt chia cổ tức là gì? Đó chính là một phương án ưa thích của đa số cổ đông khi họ chắc chắn sẽ đạt được lợi nhuận từ việc đầu tư vào cổ phiếu. Nhà đầu tư có quyền sử dụng số tiền này để đầu tư thêm vào cổ phiếu của công ty hoặc bất kỳ cổ phiếu nào khác bản thân thấy tốt hơn. Việc chia cổ tức là gì cũng nhằm mục đích chứng minh công ty có một nền tài chính vững chắc, hoạt động kinh doanh ổn định và cách điều hành quản lý công ty của ban lãnh đạo hợp lý. Tạo ra niềm tin cho các cổ đông và độ hấp dẫn của cổ phiếu đối với các nhà đầu tư.

Nhược điểm của việc phải trả cổ tức bằng tiền mặt: Nhà đầu tư phải chịu thuế 2 lần, lần thứ 1 khi công ty có lợi nhuận sau thuế là suất thuế thu nhập doanh nghiệp (25%) và thuế đánh vào cổ tức cho thu nhập cá nhân (5%).

Các hình thức để chi trả cổ tức là gì?

Ví dụ: cổ tức nhận được là 2000 đồng/cổ phiếu. Nhưng nhà đầu tư phải đóng thuế 5% tức là chỉ nhận được  2000 đồng – 2000 đồng x 5% = 1900 đồng l cổ phiếu.Ngoài ra, giá của cổ phiếu sẽ bị giảm một lượng đúng bằng với cổ tức đã được chia.

2.Trả cổ tức bằng cổ phiếu

Hình thức chi trả cổ tức là gì? Khi chi trả bằng cổ phiếu này đã được áp dụng khi doanh nghiệp đang cần vốn và muốn giữ lại lợi nhuận của cổ đông cho mục đích đầu tư của doanh nghiệp. Đây cũng có thể được xem như là một cam kết tái đầu tư của cổ đông để sau này cổ đông sẽ thu được nhiều lợi nhuận hơn nữa khi có lợi nhuận trong tương lai.

Đối với nhà đầu tư cá nhân thì việc nhận cổ tức là gì? Nhà đầu tư sẽ nhận trả cổ tức bằng cổ phiếu sẽ không bị đánh thuế 2 lần so với việc nhận cổ tức bằng tiền mặt. Lợi thế của cổ tức là gì? Đó là cổ phần ở đây thực chất chỉ đơn giản là mang đến cho cổ đông thêm nhiều sự lựa chọn hơn. Các cổ đông có thể giữ lại cổ phần và kỳ vọng vào công ty sử dụng tiền đó để tạo ra một tỷ suất sinh lợi tốt hơn hay cổ đông có thể bán một số cổ phần mới này để tạo ra nhiều cổ tức tiền mặt cho riêng mình.

Tuy nhiên nhà đầu tư có thể phải chờ đợi 2 đến 3 tháng để cổ phiếu mới có thể phát hành về tài khoản thì khi đó mới bán được cổ phiếu hay trong trường hợp hay gặp rủi ro khác là doanh nghiệp đầu tư những dự án không hiệu quả khiến giá cổ phiếu giảm mạnh.

Đối với công ty cổ phần thì việc chi trả cổ tức là gì? Việc chi trả cổ tức bằng cổ phiếu là một sự gia tăng cổ phần của doanh nghiệp với một lượng các cổ phần mới sẽ được chia cho các cổ đông. Hay nói cách khác dễ hiểu hơn đó là công ty có thể giữ lại tiền để khắc phục khó khăn, tái đầu tư cũng như mở rộng sản xuất kinh doanh nhằm mang lại lợi nhuận lâu dài hơn cho các cổ đông.

Việc phát hành cổ tức bằng cổ phiếu sẽ  không làm thay đổi đến vốn chủ sở hữu và tỷ lệ nắm giữ của mỗi cổ đông trong doanh nghiệp cũng không đổi (do cùng nhận một tỷ lệ tương ứng cho phần tăng thêm).

Ví dụ như: Bạn mua và nắm giữ cổ phiếu VND (Công ty cổ phần Chứng khoán VNDIRECT) thì qua ngày đăng ký cuối cùng 28/02/2018 thì sẽ được trả cổ tức bằng cổ phiếu thưởng theo tỷ lệ 100:10. Cổ đông nắm giữ 100 cổ phiếu VND cũ được sẽ được nhận thêm 10 cổ phiếu mới của lợi nhuận công ty.

Các nguồn để công ty cổ phần có thể chi trả cổ tức là gì? 

• Lợi nhuận sau thuế khi chưa phân phối.
• Các quỹ dự phòng cho doanh nghiệp như quỹ đầu tư và phát triển.
• Thặng dư vốn cổ phần.

Ưu điểm của việc chia cổ tức bằng cổ phiếu: Nhà đầu tư sẽ tránh được thuế đánh vào cổ tức bằng tiền mặt nếu bạn trả cổ tức bằng cổ phiếu. Đối với công ty cũng có thể tránh được việc chi trả cổ tức bằng tiền mặt khi đang cần dùng số tiền đó để đầu tư hoặc mở rộng các hoạt động sản xuất kinh doanh. Bên cạnh đó thì việc chi trả cổ tức bằng cổ phiếu còn giúp tăng thanh khoản giao dịch khi xuất hiện lượng cổ phiếu phát hành thêm ra ngoài thị trường.

Nhược điểm việc chia cổ tức bằng cổ phiếu: Cũng giống như việc chia cổ tức là gì để cổ tức bằng tiền mặt và mua lại bằng cổ phiếu thì giá cổ phiếu có thể giảm để khiến nhà đầu tư mất đi cơ hội nếu nhận tiền mặt cổ tức thay vì nhận cổ tức bằng cổ phiếu.

Cổ tức thường được chi trả bằng tiền mặt hoặc chi trả bằng cổ phiếu

Trả cổ tức bằng cách mua lại cổ phiếu

Cách để mua lại cổ phiếu là gì? Khi công ty mua lại cổ phiếu với giá cao hơn so với giá khi nghiên cứu thị trường. Hình thức chi trả này ít được công ty sử dụng, thường sẽ diễn ra lúc giá cổ phiếu sụt giảm. Điều này sẽ giúp nhà đầu tư có lợi khi bán cổ phiếu để nhận lợi nhuận của công ty. Dưới đây là ưu nhược điểm khi trả cổ tức bằng cách mua lại cổ phiếu:

• Ưu điểm khi mua lại cổ tức là gì? Cách mua lại cổ phiếu thì sẽ vấn đề hỗ trợ tăng giá cổ phiếu trong thời gian ngắn hạn của công ty. Việc mua lại cổ phiếu ở giá cao hơn thị giá như một tín hiệu phát ra từ công ty muốn ám chỉ cho thị trường chính là giá cổ phiếu đang bị giao dịch thấp hơn giá trị thực mà công ty đang mong đợi. Số lượng cổ phiếu mua lại sẽ làm cho giảm số cổ phiếu lưu hành trên thị trường và thường làm tăng giá cổ phiếu.
• Nhược điểm khi mua lại cổ tức là gì? Nhà đầu tư phải chịu thuế đầu tư vốn khi bán lại cổ phiếu cho doanh nghiệp đó. Thuế suất đánh vào các khoản lợi nhuận chênh lệch đầu tư vốn hiện nay ở Việt Nam là 20%. Giá cổ phiếu chỉ tăng trong thời gian ngắn hạn, nếu công ty không chứng minh được năng lực tài chính vững vàng và lợi nhuận không sinh ra thì thị trường sẽ hành động ngay lập tức để phản ánh đúng giá trị cổ phiếu đang được giao dịch.

3. Trả cổ tức bằng các tài sản khác 

Dù cách chi trả cổ tức là gì thì theo điều lệ của công ty cổ phần: Hình thức chi trả bằng tài sản khác, ít phổ biến hơn hai hình thức trên, tuy nhiên tùy theo điều lệ của mỗi công ty mà có thêm hình thức để chi trả cổ tức này. Cổ đông sẽ được nhận các thành phẩm cũng như hàng hóa hay bất động sản.

IV. Làm thế nào để nhận được cổ tức

Cách nhận được cổ tức là gì? Các cổ đông phải làm thế nào để nhận cổ tức về tài khoản của mình? Thời gian nhận sẽ là bao lâu sau khi đầu tư vào doanh nghiệp. Đây chính là các câu hỏi mà bất cứ nhà đầu tư nào cũng quan tâm khi mua cổ phiếu của các doanh nghiệp.

Để được nhận cổ tức thì các nhà đầu tư phải nắm được cổ phiếu trước ngày giao dịch không hưởng quyền. Nếu cổ phiếu của bạn được niêm yết cổ tức thì sẽ được trả trực tiếp vào tài khoản chứng khoán của bạn. Nếu cổ phiếu bạn đang giữ chưa được niêm yết cổ tức thì sẽ không có tiền. Vì vậy lúc này bạn cần liên hệ với các doanh nghiệp để được giải thích và nhận phần cổ tức xứng đáng.

V. Nên trả cổ tức bằng tiền hay cổ phiếu thì tốt hơn

Hiểu được cổ tức là gì, ta có thể hiểu momg muốn của các nhà đầu tư đó là việc bỏ tiền ra và muốn nhận lãi về thì họ mong muốn nhận tiền mặt hơn. Bao giờ “tiền tươi thóc thật” cũng sẽ tốt hơn và chắc chắn hơn. Chưa kể sẽ còn là minh chứng cho việc công ty đang hoạt động kinh doanh có lợi nhuận và đang trên đà phát triển. Một dấu hiệu tốt, một chất xúc tác để các nhà đầu tư tiếp tục duy trì đầu tư vào doanh nghiệp.

Tuy nhiên đôi khi tốt quá chưa hẳn hay. Bạn cần phải hiểu rõ bản chất chia cổ tức là gì khi muốn đầu tư vào cổ phiếu. Trên thực tế các doanh nghiệp làm ăn lãi thì vẫn lãi nhưng khoản lãi này chưa thấm vào đâu khi trả cổ tức cho cổ đông. Do vậy họ sẽ phải làm hài lòng cổ đông của mình bằng cách vay nợ. Và vay nợ thì chưa bao giờ là dấu hiệu của doanh nghiệp làm ăn tốt cả.

VI. Kết luận

Dù với hình thức chi trả để chia cổ tức là gì thì cổ tức bạn nhận được sẽ dựa trên số cổ phiếu bạn đang nắm giữ và vẫn hoàn toàn thuộc về bạn. Bạn có thể sử dụng chúng để làm bất cứ thứ gì bạn thích: Tái đầu tư từ việc nhận cổ tức bằng tiền mặt vào công ty thông qua các dự án, trả nợ, tiêu dùng, mua sắm hay mua cổ phiếu của một công ty nào đó mà bạn cho là rất có triển vọng.

Cùng với những chia sẻ trên, hy vọng bạn đã có câu trả lời cho câu hỏi chia cổ tức là gì và chi trả cổ tức bằng hình thức nào thì sẽ có lợi hơn cho các nhà đầu tư.