Đa cấp dạo gần đây nổi lên với những tiếng xấu về lừa đảo hay chiếm đoạt tiền bạc của nạn nhân. Tuy nhiên, liệu đa cấp có thật sự chỉ có mặt xấu như vậy hay không và có cách nào để nhận biết những doanh nghiệp đa cấp đáng tin cậy?

Đã từ lâu, những người tham gia mạng lưới hoặc làm kinh doanh đa cấp đã bị gắn mác xấu vì những chiêu trò lừa lọc cùng những lợi nhuận ảo khổng lồ. Vậy kinh doanh đa cấp là gì? Liệu kinh doanh đa cấp nào cũng xấu hay không? Và có cách nào để nhận biết những nhà doanh nghiệp theo mô hình đa cấp đáng tin cậy?

I. Định nghĩa đúng về đa cấp 

1. Kinh doanh đa cấp là gì?

Ta sẽ bắt đầu bài viết hôm nay với câu hỏi, kinh doanh đa cấp là gì? Kinh doanh đa cấp (Multi-level marketing) , hay còn được gọi là kinh doanh mạng lưới (Network marketing) là những mô hình được những công ty đa cấp áp dụng để kinh doanh các dịch vụ, buôn bán sản phẩm thông qua hệ thống mạng lưới có nhiều cấp độ, nhánh khác nhau. Những người làm trong kinh doanh đa cấp sẽ ăn hoa hồng theo đúng quy mô của mạng lưới hay mô hình đa cấp mình tự xây dựng.

Các công ty đa cấp áp dụng mô hình này để mở rộng mạng lưới bán hàng

Các công ty đa cấp áp dụng mô hình này để mở rộng mạng lưới bán hàng

2. Lịch sử hình thành

Mô hình kinh doanh đa cấp được ra đời vào khoảng giữa của thế kỉ XIX và lên được thời kì vàng son vào những năm 1979-1990. Mô hình đa cấp được áp dụng nhiều và thậm chí được công nhận bởi khắp nơi trên thế giới khi thu hút được cả những tên tuổi máu mặt như Coca-Cola, Ford tham gia vào mô hình này.

Còn Việt Nam, mô hình kinh doanh đa cấp được du nhập và phát triển vào những năm 2000. Tiêu biểu của mô hình kinh doanh đa cấp này có thể kể đến việc Hiệp hội bán hàng đa cấp Việt Nam được thành lập vào năm 2009. Bà Trương Thị Nhi đã được bầu làm chủ tịch đầu tiên với nhiệm kỳ năm năm của mình ở Hiệp hội này.

Cũng theo như báo cáo của bộ Công Thương, Việt Nam ta tính tới nửa đầu năm 2011 đã có 63 doanh nghiệp hoạt động theo mô hình kinh doanh đa cấp này đã đăng ký tổ chức.

Số lượng những người bán hàng đa cấp và áp dụng mô hình này vào công ty của mình tại Việt Nam ngày càng tăng cao.

3. Thuật ngữ trong bán hàng đa cấp

Thuật ngữ trong bán hàng đa cấp khá nhiều và đa dạng, tuy nhiên hôm nay ta sẽ chỉ nhắc đến những thuật ngữ chính và được sử dụng nhiều:

Nhà phân phối: Đây là những người đứng đầu chuỗi trong mô hình kinh doanh đa cấp. Những người này sẽ trực tiếp cập nhật và phân phối các sản phẩm đến những cấp bên dưới họ. Điều khác biệt của những nhà phân phối trong mô hình kinh doanh đa cấp này khác với những mô hình khác là họ được ăn phần trăm hoa hồng khi đã lôi kéo được người khác tham gia vào trong mạng lưới của mình.

Người bảo trợ: Đây là những người chống lưng, trực tiếp giúp đỡ cho những người bán hàng muốn trở thành một phần trong chuối kinh doanh theo mô hình đa cấp của họ.

Tầng, tuyến trên, tuyến dưới và tuyến ngang: Những tên gọi của các tầng lớp và sắp xếp trong bộ máy kinh doanh mô cấp. Tầng lớp này càng dày thì càng có nhiều thu nhập và lợi nhuận cao

II. Các lợi ích của hình thức kinh doanh đa cấp.

Không phải tư nhiên mà hình thức kinh doanh đa cấp này lại được phát triển và áp dụng bởi nhiều nơi. Mô hình đa cấp là một mô hình mà tất cả mọi người trong chuỗi đều sẽ nhận được hoa hồng dựa theo đúng lượng công sức và khả năng mình bỏ ra. Nói đơn giản thì là làm bao nhiêu ăn bất nhiêu. Dưới đây sẽ là một số lợi ích mà những nhà quản trị kinh doanh có thể có được nếu áp dụng mô hình đa cấp đúng cách.

Các công ty đa cấp mang lại một nguồn lợi to lớn khi áp dụng mô hình này.

Các công ty đa cấp mang lại một nguồn lợi to lớn khi áp dụng mô hình này.

  • Đây là dạng mô hình cả nhân viên thuộc hệ thống lẫn công ty đều có lợi khi nhân viên ăn hoa hồng bán hàng còn công ty sẽ bán được hàng hóa, sản phẩm của mình.

  • Lượng hàng hóa đến nhanh và trực tiếp đến cho người dùng, không phải qua những phương tiện trung gian nên sản phẩm có chất lượng tốt, giá thành hợp lý, đồng thời tiết kiệm được chi phí vận chuyển cho công ty.

  • Mô hình kinh doanh đa cấp không chỉ giúp kinh tế xã hội phát triển, tăng trưởng kinh doanh, mà còn có thể giải quyết được nhu cầu công việc cho rất nhiều người trong xã hội với địa điểm và thu nhập phù hợp.

III. Những “vũ khí” giúp bạn không sập bẫy công ty đa cấp.

Tuy mang lại nhiều lợi ích to lớn như vậy, nhưng hiện nay nhiều công ty áp dụng mô hình này một cách biến chất, lừa những bà con cả tin vào những lợi ích như số tiền đầu tư thì ít nhưng lợi nhuận vô cùng lớn. Tuy nhiên, đã làm sai thì kiểu gì cũng có đuôi cáo, sau đây là một vài điểm nhận biết để bạn nhận ra đa cấp độc hại và đang hăm he lừa lọc bạn.

  • Những người chào mời thường là những con người lịch sự cùng những lời lẽ có cánh, những lời mang tính thuyết phục đồng thời có triết lí sống. Bên cạnh đó, họ còn hứa hẹn đến những số tiền bạn “sẽ có” nếu bạn gia nhập vào mạng lưới của họ.
  • Họ sẽ bắt bạn đặt cọc một khoảng tiền trước để mua hàng của họ về bán, cùng những lời đường mật dụ dỗ về lợi nhuận khổng lồ của nó. Nếu bạn không có tiền, họ sẽ hướng dẫn bạn thực hiện những thủ tục vay mượn để có thể có tiền mua sản phẩm của họ hoặc tham gia vào mạng lưới của họ.
  • Họ sẽ không ăn hoa hồng bởi lượng hàng hóa được bán ra, mà lại ăn hoa hồng dựa vào việc bạn lôi kéo được bao nhiêu người, thu được bao nhiêu tiền đóng phí tham gia vào chuỗi đa cấp của bạn.
  • Thường những công ty đa cấp này không có  trụ sở, hoặc nếu có thì cũng rất sơ xài và không chuyên nghiệp. Mọi giao dịch sẽ thường xảy ra tại nhà của bạn hoặc tại một trụ sở rất đông người nhưng lại tạm bợ và không chuyên nghiệp.
  • Và hãy nhớ là, chẳng có cái gì là tự nhiên cả. Ví dụ bạn không thể nào chỉ bỏ ra cỡ 5 triệu để mua một gói hàng mỹ phẩm và có thể tự nhiên thu lại được cả trăm triệu mỗi tháng. Hãy bình tĩnh và suy xét trước những lồi mời chào có cánh này.

IV. Như thế nào là doanh nghiệp bán hàng đa cấp đáng tin cậy?

Vì những tiếng xấu của những doanh nghiệp bán hàng đa cấp đã bị biến chất hiện nay, mà nhiều người đã vô tình gán cái danh xấu xa cho mô hình đa cấp mang lại lợi nhuận cùng tiềm năng vô cùng lớn này. Để có thể phân biệt được đâu là một nhà bán hàng đa cấp đáng tin cậy có thể nhắc đến những điều cơ bản sau:

1. Có sản phẩm tốt:

 Những nhà kinh doanh này rất chú trọng phát triển và cải tiến sản phẩm. Bên cạnh việc xây dựng được niềm tin cho người mua hàng, khi đem vào và áp dụng cho một mạng lưới, những người ở trong mạng lưới này có thể tự tin đem những sản phẩm này giới thiệu cho những người khác nữa và tiếp tục mở rộng mạng lưới. Những sản phẩm đầy đủ chất lượng như thế thường rất đáng sử dụng và đáng tin.

2. Đào tạo nhà phân phối tốt:

 Nhà phân phối sẽ là những người giới thiệu sản phẩm và xây dựng hình ảnh của công ty đến cho đối tượng khách hàng. Vì hiểu được điều này nên thường những nhà quản trị doanh nghiệp sẽ đào tạo cho họ một phong thái làm việc chuyên nghiệp cùng một  kiến thức rõ ràng và tỉ mỉ về sản phẩm của công ty họ.

3. Chủ yếu là bán hàng, không phải tuyển dụng nhân viên:

Do nhu cầu thiết yếu của mô hình kinh doanh đa cấp, những công ty có thể hay tuyển dụng nhân viên cho các mạng lưới của mình. Tuy nhiên, việc bán hàng và cung cấp những dịch vụ vẫn được ưu tiên hàng đầu. Tiền thưởng hoa hồng của họ sẽ phụ thuộc vào số lượng hàng bán ra và ăn hoa hồng tùy theo cấp độ trong chuỗi. Doanh nghiệp sẽ sử dụng những nguồn lợi này để có thể tiếp tục duy trì hoạt động của công ty.

V. Nhà phân phối cần làm gì trước khi quyết định theo đuổi kế hoạch bán hàng đa cấp

1. Xem xét các sản phẩm.

Bạn nên chắc chắc rằng sản phẩm của mình là hàng tốt và đã được xác thực chất lượng. Thường những công ty hay những nhà phân phối sản phẩm đang tuyển dụng bạn bán hàng cho họ đều sẽ có những giá cả rất cạnh tranh và những deal hợp lý đôi bên cùng có lợi. Nhưng đôi khi nếu giá cả quá rẻ hoặc bạn có nghi ngờ điều gì trong sản phẩm thì bạn nên xem xét trước và thỏa thuận với công ty chủ quản và người chịu trách nhiệm sản phẩm cho bạn.

Bạn nên xem xét kĩ lưỡng trước khi quyết định tham gia vào bất cứ công ty đa cấp nào

Bạn nên xem xét kĩ lưỡng trước khi quyết định tham gia vào bất cứ công ty đa cấp nào

Đặc biệt là trong mặt hàng mỹ phẩm hay những thực phẩm chức năng, bạn nên có hỏi thăm qua bác sĩ và xác nhận rằng những sản phẩm này là an toàn và thực sự có một số hiệu quả nhất định trước khi bán hàng. Điều này giúp bảo đảm uy tín cho cửa hàng của bạn cũng như sự an toàn cho những người mua hàng của bạn.

2. Tìm hiểu thêm về công ty

Hãy tìm hiểu kỹ hơn về những công ty hay những nhà phân phối đang muốn bạn trở thành một đầu mốc trong mô hình kinh doanh của họ. Nên chắc chắc rằng bạn đang làm cho một công ty uy tín, được đánh giá và bảo đảm chất lượng. Một số khía cạnh bạn nên xem xét như:

  • Thời gian hoạt động công ty.

  • Danh tiếng và những đánh giá của khách hàng đối với công ty.

  • Tin tức và những thông tin sản phẩm.

  • Liệu công ty đã từng bị kiện hay tẩy chay chưa?

3. Đánh giá kế hoạch

Đừng quyết định ngay. Hãy để cái đầu của bạn nguội lại trước những lời chào mời từ đối tác và giữ một cái đầu lạnh để có thể đánh giá đúng và chính xác những gì bạn có thể có nếu chấp nhận tham gia và mô hình kinhh doanh đa cấp. này, đồng thời hãy yêu cầu họ cho bạn xem những bản kế hoạch đẩy đủ và chi tiết về kế hoạch bán hàng, cũng như kiểm chứng giá trị và chất lượng sản phẩm.

Một số điều bạn nên lưu ý trong các bản hợp đồng kể trên là:

  • Cơ cấu bồi thường
  • Chi phí cơ hội
  • Những điều khoản tương tác và giúp đỡ với lợi nhuận bạn làm ra
  • Tên và thông tin một người sẽ phụ trách bạn mọi lúc.

Trong mọi trường hợp, bạn nên có một tờ giấy đã được xác thực có hiệu lực, để tránh được các trường hợp lật mặt hoặc lừa đảo. Thực tế, bạn nên xem xét có phải mình đang rơi vào một mô hình đa cấp biến chất hay không khi để ý rằng liệu phần thưởng của việc giới thiệu ai đó vào chuỗi lại cao hơn lợi nhuận bán ra hay không.

Hãy nhớ rằng, bạn là người sẽ chịu hoàn toàn trách nhiệm việc bán hàng và phân phối sản phẩm nếu thật sự chấp nhận hợp đồng. Bạn nên chắc chắn rằng cả bản thân lẫn công ty đều làm việc minh bạch, để có thể hợp tác lâu dài và nâng cao lợi ích của cả hai bên.

4. Tìm hiểu chính sách hoàn tiền.

Hãy tìm hiểu chính sách này một cách rõ ràng. Những chính sách này sẽ bao gồm rõ những hình phạt và hoạt động bồi thường về những hạn chế và vi phạm. Bạn nên hiểu rõ và bảo đảm được quyền lợi của mình trong việc kinh doanh, đồngt hời giảm thiểu được những mất mát và lỗ lặt nếu bạn không bán được hàng.

Bạn nên hiểu rằng nhiều nhà phân phối sẽ yêu cầu bạn đóng tiền phí đào tạo hoặc các tài liệu bổ sung kỹ năng. Vậy nên việc tìm hiểu rõ chính sachhs hoàn tiền sẽ giúp bạn không mất tiền oan.

5. Tham khảo ý kiến cố vấn hoặc đọc các tài liệu

Nếu vẫn không chắc chắn và còn nghi ngờ, bạn có thể đến và trao đổi với những người thân hoặc người quen hiểu biết rõ về lĩnh vực này như một người luật sư hay một nhà kinh doanh nhỏ. Hãy ngồi lại và xem xét những điều khoản này liệu có hợp lý và hợp pháp hay không, đồng thời liệu có thể giúp bạn kiếm ra lợi nhuận hay không. Đây là điều cũng rất cần thiết và củng cố kiến thức của bạn về mô hình đa cấp.

VI. Kết luận

Đa cấp là một mô hình tốt và có lợi nhuận rất to lớn. Tuy nhiên khi về đến Việt nam thì mô hình này đã bị biến chất và gán cho những đặc tính vô cùng xấu xa. Tuy nhiên, đối với một số công ty, họ vẫn đang áp dụng và làm điều này rất tốt. Hãy giữ một cái đầu lạnh, và bình tĩnh nếu muốn tham gia kiếm lợi từ mô hình này.