Gaslighting là gì? Cách để đối phó khi bị thao túng tâm lý

Gaslighting là gì? Những cách nào để có thể đối phó khi bản thân đang bị thao túng tâm lý? Hãy cùng theo dõi bài viết mà chúng tôi chia sẻ dưới đây để có thêm những thông tin bổ ích nhé!

Khi bạn bị chứng gaslighting, bạn có thể tin sẽ đi tưởng vào những điều dối trá, từ đó mất chính kiến của bản thân mình và bị những người khác thao túng tâm lý. Để có thể vượt qua được những tác động tiêu cực khi mà mình bị tổn thương, bạn hãy cùng chúng tôi tìm hiểu gaslighting là gì nhé.

Khi bạn liên tục phải nghe những lời nói dối hoặc những câu gaslighting về bạo hành lời nói gây tổn thương, bạn sẽ phải dần chấp nhận hay đi tin tưởng vào những điều tiêu cực này. Chính vì vậy bạn hãy nên đi tìm hiểu gaslighting là gì và những cách để có thể vượt qua được những ảnh hưởng không mong muốn gaslighting kể trên nhé.

I. Gaslighting là gì?  

Gaslighting chính là những cách dùng những thông tin sai trái và thiếu chính xác để có thể thao túng được người khác nhằm có thể có được sức mạnh và những sự kiểm soát. Người thao túng thường sẽ dùng lời nói để có thể khiến nạn nhân cảm thấy không còn sự tin tưởng vào chính bản thân mình. Khi những sự tự hoài nghi liên tục sẽ từ từ khiến cho các nạn nhân sẽ không còn tự tin và dễ có thể bị ảnh hưởng bởi những người xung quanh hơn. Đây chính là một quá trình xảy ra chậm đặc biệt là rất khó nhận biết. Lúc đầu bạn thậm chí sẽ có thể cảm thấy có tội lỗi khi bạn đi nghi ngờ người thao túng mình.

Gaslighting là gì? 

Bạn có thể quan sát được hiện tượng gaslighting ở trong gia đình mà những người chồng liên tục uống rượu say xỉn vào mỗi ngày. Ban đầu, những người vợ biết rằng chuyện nhậu nhẹt của chồng chính là điều sai và sẽ nhắc nhở người chồng nên hạn chế bia rượu. Tuy nhiên, người chồng sẽ liên tục nói với vợ của mình rằng anh cần uống bia với những đối tác để có thể phát triển được công việc và cô vợ ở nhà không hề hiểu gì về những khó khăn anh gặp khi đi làm. Thế nên người vợ sẽ bắt đầu đi tin việc uống bia rượu của chồng là một điều đúng đắn và bắt đầu cảm thấy thấy tội lỗi gaslighting khi đã cằn nhằn anh.

Ở trong công ty, bạn có thể sẽ không nhận ra gaslighting là gì đối với trong giao tiếp cấp trên vì họ sẽ dùng “sợi dây trói buộc vô hình” này để có thể khiến bạn phải nghe lời. Họ sẽ có thể dùng những lý do tốt đẹp có thể kể đến như “chúng ta cần phải cống hiến cho công ty” hoặc “bạn cần phải thể hiện bản lĩnh vượt trội của mình”. Nhiều nhà quản lý họ còn tự cho mình chính là một tấm gương mẫu mực khi nhà quản lý họ làm việc 24/7 để có thể đòi hỏi bạn phải trả lời email vào lúc khoảng 1:00 sáng!

Những cách thao túng vô hình gaslighting này khi thoạt đầu sẽ có thể khiến bạn tưởng như mình chính là người cần phải nỗ lực thay đổi để có thể thích nghi và phục tùng đối với đối phương. Phải đến khi chính bạn bị dồn ép đến chân tường hay sức khỏe của bạn suy sụp mới nhận ra bản thân mình đang giống như con thiêu thân.

Gaslighting chính là một hình thức lạm dụng tinh thần, cảm xúc. Hình thức thao túng gaslighting này còn có thể thúc đẩy sự lo lắng và trầm cảm ở nạn nhân, từ đó dẫn đến suy sụp tinh thần.

Xem thêm: OCD là gì? Những thông tin hữu ích bạn cần biết về căn bệnh tâm lý này

II. Cách nhận ra gaslighting

Khi nạn nhân bị gaslighting sẽ có thể cảm thấy mất niềm tin đối với chính mình và sẽ dẫn đến hoang mang, lo sợ. Vậy làm sao để bạn có thể biết mình có đang bị gaslighting để có thể phòng tránh? Bạn có thể tham khảo những ví dụ sau để có thể nhận biết được gaslighting một người nào đó đang muốn thao túng mình.

1. Họ nói dối trắng trợn

Những người muốn thao túng bạn sẽ có thể nói dối về những việc đang rất rõ ràng và bạn biết rõ rằng chính họ đang nói dối. Những chuyện này còn quá hiển nhiên tới nỗi chính bạn sẽ không tin được rằng ai đó sẽ có thể nói dối những một vấn đề như vậy. Chính vậy nên, bạn sẽ bắt đầu đặt những câu hỏi về mọi thứ và có thể trở nên không chắc chắn đối với những vấn đề đơn giản nhất.

2. Họ dựng ra những chuyện không có thật

Người muốn gaslighting sẽ có thể nói một câu nhằm tổn thương bạn rồi qua một thời gian sau thì sẽ hoàn toàn chối bỏ việc này. Thậm chí, bản thân họ còn có thể yêu cầu bạn đưa ra được những bằng chứng mà họ đã làm tổn thương bạn.

Gaslighting là gì? 

Bạn sẽ dần dần có những nghi ngờ về trí nhớ, nhận thức của bản thân mình. Bạn sẽ bắt đầu tự hỏi liệu người kia có nói đúng hay không và dần dần chấp nhận những gì họ nói.

3. Họ dùng những gì bạn trân trọng chống lại bạn

Người muốn gaslighting sẽ có thể dùng những thứ bạn yêu quý nhất để có thể chống lại bạn. Nếu bạn yêu thích công việc của mình, họ có thể sẽ nói công việc của bạn đang làm có nhiều vấn đề. Đối với những ai mà có con cái, những kẻ thích thao túng sẽ có thể đưa ra những lý do tại sao bạn lại không nên có con. Điều này sẽ có thể khiến bạn không tin tưởng vào đối với cả những thứ mình rất trân trọng và những thứ yêu quý nhất.

4. Họ khiến bạn không còn chính kiến

Một trong những phần đáng sợ trong thao túng chính là nạn nhân sẽ không thay đổi ngay mà sẽ biến thành một con người khác một cách từ từ. Nạn nhân sẽ có thể không còn những suy nghĩ và hành động, chính kiến của bản thân mình mà dần trở thành một người mà giống kẻ đi thao túng kia.

5. Họ liên tục dùng lời nói thao túng bạn

Những người muốn gaslighting đối với bạn sẽ luôn luôn dùng những câu nói sáo rỗng để bạn có thể tin họ. Đôi khi, bản thân họ cũng sẽ có những hành động mà mang tính bạo hành trong bên cạnh những lời nói thao túng.

6. Họ có những lúc ngọt ngào với bạn

Bên cạnh những lời nói mà gây tổn thương, đối với những người muốn gaslighting bạn cũng có thể sẽ có những lúc ngọt ngào. Họ nhẹ nhàng và khen ngợi, cổ vũ bạn để có thể khiến bạn nghĩ rằng chính họ không phải người xấu. Tuy nhiên, đằng sau những lời ngọt ngào, mục đích của họ ở sau cùng chính là là chiếm được sự tin tưởng, sự phục tùng của bạn.

7. Họ khiến bạn cảm thấy mập mờ

Mọi người ẽ thường khao khát sự ổn định và rõ ràng. Những người thích thao túng sẽ lợi dụng tâm lý này, từ đó tạo ra sự mập mờ và hỗn loạn ở xung quanh nạn nhân. Khi này, những nạn nhân sẽ không còn những cách nào khác ngoài việc đi dựa vào người thao túng mình để có thể có sự ổn định nhất thời.

8. Họ đổ tội cho bạn

Những người mà muốn thao túng sẽ có thể khiến bạn cảm thấy chính bản thân mình là người gian dối và đi lừa lọc dù chính họ mới chính là người có lỗi. Bạn sẽ cảm thấy bản thân mình luôn là người có lỗi, liên tục phải nhận những phần sai về mình.

9. Họ khiến bạn nghĩ mình không tỉnh táo

Người muốn gaslighting biết bản thân bạn đang cảm thấy rất hoang mang và nghi ngờ bản thân. Cho nên sẽ lợi dụng những điều này để khiến bạn có những suy nghĩ mình không tỉnh táo. Điều này sẽ có thể khiến những người xung quanh, thâm chí là cả chính bạn cho rằng những vấn đề mà bạn đang gặp là điều không có thật. Chính lúc này, bạn sẽ rất khó tìm kiếm sự giúp đỡ hơn.

10. Họ cho rằng mọi người khác đều nói dối

Kẻ lạm dụng cũng có thể sẽ nói với bạn một điều rằng mọi người đều đang nói dối trá và đang muốn hãm hại bạn. Từ đó, bản thân bạn sẽ không còn có lòng tin vào bất kỳ ai mà sẽ chỉ còn biết trông cậy vào những người thao túng bạn. Tâm lý này sẽ khiến họ càng dễ dàng có thể gaslighting bạn hơn.

Xem thêm: Tâm lý học tội phạm là gì? 6 bước đọc vị tâm lý tội phạm của FBI

III. Cách đối phó với gaslighting

1. Chấp nhận rằng ai đó đã làm tổn thương bạn

Thật khó để có thể chấp nhận được chuyện người bạn yêu thương đang dần làm tổn thương mình. Bước đầu tiên, và cũng chính là bước quan trọng nhất để có thể đối phó với những kỹ thuật thao túng chỉ đơn giản chính là chấp nhận rằng nó đang xảy ra. Nếu bạn phát hiện ra mình liên tục cảm thấy có tội lỗi xung quanh những người này, thao túng tâm lý rằng bạn sẽ không bao giờ có thể làm được những điều gì đúng đắn cho họ, bạn có thể đang chính là nạn nhân.

2. Đánh giá tình hình từ góc nhìn khách quan

Một cách tốt để có thể nhận ra mình có đang bị thao túng hay không chính là đứng trước gương, sẽ kể lại những câu chuyện và những lo lắng của bạn, rồi sẽ lắng nghe những lời tư duy trực giác có thể mách bảo.

Gaslighting là gì? 

Bạn không cần biện minh và không tự ti, bạn chỉ cần nêu ra được những sự thật hoàn toàn khách quan và những cách nhìn nhận xung quanh người kia. Điều này sẽ có thể cho phép bạn loại bỏ được cảm giác tội lỗi ra khỏi tình huống trước đó và từ đó nhìn nhận nó từ một quan điểm tương đối khách quan mà không thiên vị.

3. Ghi lại những gì đã xảy ra ( Ở những nơi an toàn)

Cách tốt nhất để có thể phân biệt đâu mới là sự thật (những điều bạn biết đã xảy ra) và đâu chính là dối trá (những gì người thao túng nói chính là đã xảy ra), đó chính là ghi lại được các sự kiện thực sự ở trong một không gian an toàn. Hãy nghĩ về nhân vật Umbridge trong Harry Potter. Chính cô đang cố gắng thuyết phục thao túng tâm lý mọi người nghĩ rằng Harry điên rồ, không đáng tin bằng cách nói với họ rằng tất cả những gì cậu ấy nói chính là dối trá.

4. Chia sẻ với bạn bè

Nếu bạn nghĩ rằng có ai đó thân thiết đang cố gắng để có thể thao túng để đối xử tệ bạc, từ đó thể hiện kĩ năng thuyết phục bạn tự đổ lỗi cho mình, thao túng tâm lý tốt nhất bạn nên đi tìm kiếm được sự giúp đỡ từ ai đó. Nói với bạn bè hay nói với người thân yêu hoặc thậm chí nếu bạn lo lắng cho sự an toàn của bản thân mình, hãy đi nói với cảnh sát. Họ chính là người đã được đào tạo về các dấu hiệu gaslighting và sẽ có thể giúp bạn trong những trường hợp tồi tệ.

5. Tự hỏi bản thân xem người kia có lỗi không

Cách dễ nhất để có thể biết bạn có phải đang chính là nạn nhân hay không chinh là tự hỏi liệu những người kia có đang tôn trọng bạn khi luôn luôn nói về những điều sai trái, xấu xí, và tội lỗi, thao túng tâm lý ngu xuẩn của chính bạn. Hoặc đơn giản chính là khi nhầm lẫn đối với những nhận định đó, họ có bao giờ có nhận lỗi hay không?

6. Cảnh giác với kỹ thuật thao túng thông thường

Một trong những cách để có thể ngăn chặn được bản thân khỏi gaslighting chính là nhận biết các dấu hiệu. Nếu bạn đang đối đầu với họ và họ vẫn luôn phản ứng về việc họ bị buộc tội theo kiểu nói những câu: “Tôi không thể tin rằng chính bạn sẽ tấn công tôi như thế này đằng sau tất cả những gì mà tôi đã làm cho bạn”, thao túng tâm lý bạn đang chính là nạn nhân. Nếu phản ứng của họ về những việc bị bắt quả tang ở trong hành động sai lầm nào đó chính là: “Tôi không biết được những gì bạn nghĩ rằng bạn đã thấy …”, và tất nhiên bạn đang là nạn nhân.

7. Viết ra bạn là ai

Không một ai có thể thao túng được bạn khi mà chính bạn biết rõ mình là ai. Viết ra những điều mà bạn có thể hiểu biết về bản thân: Bạn chính là gì và bạn không là gì; bản thân bạn có những thói quen suy nghĩ như thế nào, bản thân bạn thường phản ứng như thế nào trước những sự kiện nhất định… Không hẳn chính là những gì mà mọi người đã nói đối với bạn, trên đời này, sẽ không thể có ai hiểu được thấu bản thân bằng chính bản thân mình. Không ai mà có thể thuyết phục được rằng bạn thật ngu ngốc nếu có thể bạn biết rõ rằng mình không hề. Nếu bạn mà hiểu rõ và yêu thương chính mình, những người thao túng sẽ khó có thể mà biến bạn thành một người khác.

8. Hiểu rằng đó không phải lỗi của bạn nếu bị thao túng

Nếu bạn bị thao túng, đó không phải chính là lỗi của bạn. Không phải vì bản thân bạn yếu đuối hay vì bạn chính là một mục tiêu dễ dàng. Chính những người đang lợi dụng thao túng tâm lý bạn mới chính là người hành xử không đứng đắn. Họ mới chính là những người đã đi phản bội lòng tin của bạn. Họ chính là những người thao túng và lạm dụng bạn. Bạn đừng giữ bất kỳ cảm giác và tội lỗi nào xung quanh những trải nghiệm khó chịu đối với những người này.

Xem thêm: Bệnh OCD là gì? Những lầm tưởng thường gặp về người bệnh OCD

IV. Kết luận

Khi đã biết gaslighting là gì, bạn sẽ dễ dàng kiếm được sự giúp đỡ từ những người mình tin tưởng để có thể bước qua sự hoang mang và lo lắng. Bên cạnh đó, bạn còn có thể tự nâng cao được nhận thức của bản thân để có thể xây dựng thương hiệu cá nhân, sự tự tin cho mình và từ đó vượt qua được hiệu ứng thao túng tâm lý gaslighting.