Những lời đề nghị, yêu cầu từ mọi người có thể xuất hiện bất kỳ lúc nào và ở bất kỳ hình thức nào. Nếu chỉ chăm chăm ôm đồm mọi thứ, bạn sẽ chỉ rút cạn thời gian và sức lực của bản thân. Việc có một kỹ năng giao tiếp để có cách từ chối là điều cần thiết

Thật ra cách từ chối vốn không khó, việc chúng ta e ngại chính là cảm xúc của người đưa ra yêu cầu và cả chính chúng ra sau đó. Bài viết này sẽ liệt kê một số phương pháp và kỹ năng giao tiếp giúp bạn nói “không” một cách hiệu quả, vừa giúp bạn không cảm thấy quá áy náy hoặc e ngại.

I. Tác hại của việc chấp nhận các yêu cầu

Trong thực tế, việc đồng ý lúc nào cũng dễ nói ra hơn lời từ chối. Cảm xúc ảnh hưởng khá nhiều đến những lần quyết định của bạn. Bạn muốn giữ gìn mối quan hệ có, giảm thiểu tối đa khả năng xảy ra xung đột? Bạn lo sợ một cách từ chối có thể gây ra khúc mắc không đáng có trong mối quan hệ này? Bạn cho rằng làm hài lòng tất cả mọi người trong mọi trường hợp là điều mà bạn nên làm? Nhưng những việc đó vốn không thể và cũng không thực sự cần thiết. Khi bạn muốn làm hài lòng tất cả mọi người, bạn sẽ không làm hài lòng được ai cả, bao gồm cả chính bản thân bạn.

Từ chối khéo léo để không làm mất thiện cảm với người khác

Từ chối khéo léo để không làm mất thiện cảm với người khác

Bạn ôm đồm tất cả mọi việc, nhưng khả năng cao là cuối cùng chẳng có việc nào suôn sẻ. Khoảng thời gian của bạn sẽ nhanh chóng cạn kiệt, thậm chí còn chiếm lấn cả cuộc sống cá nhân của bạn. Trong nhiều trường hợp, lời từ chối đúng lúc rất cần thiết và còn dễ chấp nhận hơn là cuối cùng bạn phải đưa ra lời xin lỗi vì không thể hoàn thành những vấn đề bạn nhận.

Xem thêm: 10 lợi ích tuyệt vời từ việc áp dụng những cách sống tối giản trong cuộc sống

II. Nguyên nhân khiến chúng ta khó nói “không”

1. Bạn không thể vượt qua được cảm giác tội lỗi

Về cơ bản, bạn là người nhận được lời đề nghị và nắm quyền chủ động quyết định, nhưng khi từ chối người khác bạn lại cảm thấy như mình mới là người có lỗi, thậm chí cảm thấy mình hơi “nợ” họ. Với các mối quan hệ thân thiết và cần giữ gìn như gia đình, người yêu, bạn bè thân thiết cảm giác tội lỗi này càng lớn hơn. 

Nếu bạn đã từng suy nghĩ như vậy, hẳn bạn đã quên đi 1 kiểu: bạn chỉ đang nói không với yêu cầu chứ không phải người đứa ra yêu cầu, vì vậy bạn không cần cảm thấy quá nặng nề trong trường hợp đó.

2. Bạn sợ cảm giác làm người khác thất vọng

Bạn sẽ không muốn làm mọi người thất vọng với lời từ chối của bạn, hay hơn cả là về bạn. Nhưng bạn cần hiểu rằng, nếu đồng ý với một yêu cầu khi biết chắc rằng mình không thể hoàn thành, khả năng cao kết quả sẽ khiến đối phương càng thấy thất vọng và mất niềm tin ở bạn nhiều hơn. 

3. Bạn sợ bỏ lỡ cơ hội

Khi nhận quá nhiều việc cùng một lúc, phản ứng tự nhiên của chúng ta sẽ là tìm một lý do để hợp lý hóa cho điều đó. Bạn vừa làm báo cáo giúp đồng nghiệp, vừa nhận thêm một dự án sếp vừa mang về nhưng trong nhóm của bạn chẳng có ai đủ thời gian và tâm huyết để tham gia,... và bạn tự nhủ mình sẽ biết cách đương đầu với áp lực, học thêm kiến thức mới, tăng sự chuyên nghiệp của bản thân. Nói cách khác bạn đang tìm lý do để an ủi chính mình.

Thực tế thì bạn chỉ muốn giữ mối quan hệ hòa hợp với đồng nghiệp. Bạn muốn thể hiện năng lực với cấp trên, sợ rằng nếu để lỡ cơ hội này để thể hiện khả năng của bản thân, bạn sẽ lỡ mất cơ hội thăng tiến. Hậu quả khi nhận quá nhiều việc nằm ngoài tầm với, bạn sẽ không thể tập trung sâu sát vào bất cứ việc gì. Đó là lúc bạn thật sự đánh mất cơ hội cải thiện chuyên môn lẫn kỹ năng giao tiếp ứng xử. 

4. Bạn lo sợ rằng những xung đột có thể xảy ra

Suy cho cùng, các mối quan hệ bạn đang có đều được tạo dựng từ nền tảng cảm xúc của các cá nhân khi tiếp xúc với nhau. Vì thế, bạn lo sợ nếu không thể đưa ra lời từ chối hợp lý và khéo léo thì sẽ đánh mất các mối quan hệ. Truy ngược lại, khi bạn vừa từ chối một lời yêu cầu mà đối phương đã lập tức quay lưng với bạn thì liệu rằng kỹ năng giao tiếp mối quan hệ đó có xứng đáng để bạn lưu giữ không?

Xem thêm: Áp lực cuộc sống đó là gì? Cách để có thể vượt qua được khó khăn trong cuộc sống

III. Học cách nói “không” hiệu quả

Nếu đã suy nghĩ kỹ và cảm thấy mình nên cách từ chối lời đề nghị từ đối phương, nhưng vẫn chưa biết cách từ chối sao để không gây mất lòng thì đây là một vài cách bạn có thể cân nhắc. 

1. Tập quen với cách từ chối những việc không quan trọng

Thực tế, việc đưa ra quyết định vẫn luôn tồn tại hàng ngày, không chỉ những việc quan trọng mới cần cân nhắc đến chuyện cách từ chối. Marcia Linehan, người tạo ra Liệu pháp Hành vi biện chứng (DBT), đề nghị thực hành nói “không” từ những tình huống nhỏ nhặt và không quan trọng trước. 

Bạn có thể xem xét lại lời mời tham gia một bữa tiệc khiến bạn không thoải mái, hoặc cách từ chối đi xem bộ phim bạn không thích. Việc thực hành từ những điều nhỏ nhặt trong cuộc sống sẽ khiến bạn dễ cách từ chối hơn trong những tình huống thật sự quan trọng. 

2. Đừng vội nói “không” ngay lập tức

William Ury, tác giả cuốn sách “Lời từ chối hoàn hảo” chia sẻ: “Khi cách từ chối vội vàng, giận dữ và đôi khi thái quá, chúng ta sẽ dễ dàng mất đi những lợi ích có thể có”. Thay vì cách từ chối thẳng thừng ngay câu đầu tiên, bạn có thể bày tỏ sự quan tâm hoặc đồng cảm với đối phương trước, chẳng hạn như “Ý kiến đấy thú vị thật, nhưng…” hay “Tôi rất muốn đến buổi tiệc ấy, nhưng…”.

3. Tập quen với nỗi sợ của chính bản thân bạn

Hãy tập quen dần với suy nghĩ rằng bạn không có trách nhiệm phải giúp đỡ và làm hài lòng tất cả mọi người xung quanh mình. FOMO - nỗi sợ bị lạc lõng và cô đơn giữa một tập thể có thể đeo bám bạn theo nhiều cách khác nhau. Bạn cố gắng làm hài lòng mọi người để chính bản thân không bị tẩy chay nơi công sở, không bị người khác nhìn với ánh mắt tiêu cực,... Nhưng không phải tất cả những người bị bạn cách từ chối đều có cách suy nghĩ và hành xử như vậy, đôi khi đó chỉ là suy nghĩ của riêng bạn mà thôi. 

4. Luyện tập cách từ chối

Bạn có thể bắt đầu bằng việc hỏi bản thân ba câu hỏi trên trước khi quyết định nên cách từ chối hay chấp thuận. Đồng thời, tập quen với suy nghĩ bạn không sinh ra để làm vừa lòng bất kỳ ai. Cuối cùng chính là luyện tập để có thể đưa ra lời từ chối một cách thật khéo léo và tinh tế. Để tránh làm phật lòng đối phương, bạn cũng nên để ý đến thái độ của mình khi cách từ chối. Một lời từ chối nghiêm túc, nhẹ nhàng và rõ ràng là cách để thể hiện sự tôn trọng với đối phương và cả chính bạn nữa. 

Xem thêm: Thuyết gắn bó là gì? Vì sao cần nhận biết kiểu gắn bó của mình trong mối quan hệ

IV. Làm thế nào để có thể sử dụng kỹ năng từ chối một cách hiệu quả nhất?    

Thực hiện kỹ năng từ chối một cách hiệu quả nhất
Thực hiện kỹ năng từ chối một cách hiệu quả nhất

1. Hiểu rõ bản thân

Trước tiên, bạn cần hiểu rõ được cái cảm giác cũng như khả năng đáp ứng của bản thân đối với lời đề nghị đó. Đặc biệt là vấn đề thời gian và chuyên môn của bạn. Nếu mối quan hệ đó không quá thân thiết hay lời đề nghị không thực sự phù hợp chuyên môn. Bạn hãy nhẹ nhàng từ chối lời đề nghị này.

2. Tỏ thái độ lịch sự

Nếu xem xét thấy bản thân không có đủ thời gian, không có đủ hứng thú nhận lời đề nghị thì hãy từ chối một cách nhẹ nhàng, ngắn gọn, lịch sự. Tuyệt đối bạn không được tỏ thái độ khó chịu hay thô lỗ vì nó dễ gây mất thiện cảm. Đừng nói trực tiếp, thẳng thắn từ “không”. Bạn có thể sử dụng kỹ năng giao tiếp bằng nhiều cách biểu đạt khéo léo khác nhau thể hiện sự từ chối thay vì nói không.

3. Giải thích rõ ràng

Thực tế, bạn có thể cách từ chối không kèm lời giải thích nào. Tuy nhiên, giải thích rõ ràng, ngắn gọn như vậy sẽ giúp bạn nhận được cái nhìn thông cảm từ đối phương nhiều hơn. Ngoài ra thì bạn có thể tìm kiếm một phương pháp khác, hoặc một người đủ điều kiện trình độ chuyên môn để có thể giúp đỡ thay thế.

Xem thêm: Work from home là gì? Liệu có phải là xu thế làm việc của tương lai

V. Một số ví dụ về lời từ chối ở trong nhiều hoàn cảnh cụ thể

1. Cách từ chối lời mời đi chơi

Các bạn có thể lấy lý do rằng mình có cuộc hẹn khác quan trọng hơn: gặp khách hàng, có hẹn với gia đình…
Đưa ra lời hẹn vào một ngày nào khác. Đây là cách từ chối khéo léo mà đơn giản cho một người bạn thân hay sếp. Lúc này người đề nghị sẽ cảm thấy dễ chịu hơn là một chữ “Không”

2. Cách từ chối cho vay tiền

Nếu bạn lặp đi lặp lại các vấn đề người bạn khi mượn tiền. Hãy chủ động “kêu ca” về vấn đề tài chính của mình trong khi đoán được ý đồ đề nghị mượn cho lần tiếp theo.

3. Cách từ chối trong công việc

Hãy nói với họ là bạn còn đang bận việc khác nữa. Như vậy họ sẽ phải tự làm hay tìm một người khác mà không van nài bạn thêm. Bạn cũng có thể với họ nói rằng “mình không đủ khả năng làm việc này” với các công việc thật sự không đúng chuyên môn. Đối phương cũng sẽ sớm nhận ra và không quay trở lại để nhờ giúp đỡ của bạn nữa.

Xem thêm: Thủ thuật nhận biết và đối phó với sếp “xấu tính” một cách tinh tế

VI. Kết luận

Cách từ chối là một nghệ thuật trong kỹ năng giao tiếp ứng xử mà bạn phải luyện tập thường xuyên. Đừng bao giờ cảm thấy có lỗi hay “ngại”, bạn phải biết cách sử dụng cách  từ chối để tránh thiệt cho bản thân.