Tổng hợp các tình huống sư phạm từ mầm non đến Trung học và cách xử lý

Tình huống sư phạm là gì? Những cách xử lý những tình huống sư phạm ở các cấp học như thế nào? Hãy cùng theo dõi bài viết mà chúng tôi cung cấp dưới đây để có thêm những thông tin bổ ích nhé!

Tình huống sư phạm là gì? Các tình huống sư phạm nào sẽ được gọi là một tình huống sư phạm cần được xử lí? Khi bạn phải đối mặt với những tình huống nên xử lí như thế nào? Đó chính là những thắc mắc, trăn trở kèm thêm đó là một chút lo lắng của những giáo viên khi mới vào nghề. Hoặc đối với cả những thầy cô chưa hề có nhiều kinh nghiệm tình huống sư phạm. Bài viết này, sẽ có thể giúp các thầy cô giáo nắm được những khái niệm tổng quát về  tình huống sư phạm.

I. Tình huống sư phạm là gì? Làm sao để xử lý tình huống sư phạm tốt?

1. Tình huống sư phạm là gì?

Tình huống sư phạm là gì? Đó chính là những tình huống sư phạm mà xảy ra xung đột nhẹ hoặc nặng. Nó có thể xảy ra trong lớp học giữa những thầy cô với học sinh. Hoặc chính là xung đột giữa các học sinh với nhau có thể làm ảnh hưởng đến quá trình học tập. Đối với tất cả những tình huống đã xảy ra, thầy cô nghề giáo viên phải có những kĩ năng xử lí tốt nhất.

Mỗi ngày các thầy cô giáo đều sẽ phải đối mặt với nhiều tình huống bất ngờ. Thông qua việc phải xử lý tình huống sư phạm nó sẽ có thể đánh giá được trình độ, kinh nghiệm và kỹ năng của mỗi nghề giáo viên tiếng anh. Ngoài ra, nó còn thể hiện được những phẩm chất, cá tính và tâm huyết với nghề của từng người. 

Tình huống sư phạm là gì?

Tình huống này chắc chắn sẽ là một phần ở trong quá trình đào tạo tình huống sư phạm giáo viên tương lai. Dù cho là các trường đại học hay các trường cao đẳng mà đào tạo ngành sư phạm. Bởi không tự nhiên mà các giáo viên có được những kĩ năng hay biết cách để có thể xử lí tình huống sư phạm khéo léo được. Mặc dù ở trong quá trình học tập để có thể trở thành một giáo viên. Nhà trường cũng có những đào tạo về việc xử lí những tình huống sư phạm. Tuy nhiên, tâm lí học trò hay những tình huống sư phạm bất ngờ luôn tồn tại rất nhiều. Do đó, nghề giáo viên phải có kinh nghiệm riêng và tự trau dồi kỹ năng cho mình. 

2. Quy trình và nguyên tắc xử lý tình huống sư phạm

Trước khi đi xử lí tình huống, giáo viên phải hiểu được tình huống là gì. Và với tình huống đó khi xảy ra bước tiếp theo sẽ nên làm những gì để giải quyết nó.

Dưới đây chính là quy trình xử lí các tình huống sư phạm cơ bản, các thầy cô giáo có thể tham khảo:

• Thứ nhất: Giáo viên nên tiếp cận các tình huống sư phạm xảy ra bằng cách tìm hiểu ra các đối tượng có liên quan. Tiếp theo đó sẽ tìm cách khéo léo tác động đến các em học sinh. Để cho các em bộc lộ được suy nghĩ, thái độ của mình. Từ đó sẽ tìm hiểu và khai thác những thông tin để có thể biết được nghề giáo viên nguyên nhân của vấn đề.

• Thứ hai: Phải phân tích và tổng hợp những diễn biến tình huống sư phạm đã xảy ra. Bên cạnh đó, hiểu được cốt lõi sâu xa nhất của các tình huống. Từ đó có thể đưa ra được các biện pháp ứng xử phù hợp nghề giáo viên.

• Thứ ba: Sau khi đã tìm hiểu và phân tích kỹ lưỡng các tình huống sư phạm. Giáo viên sẽ có thể đưa ra biện pháp nhằm ứng xử phù hợp nhất.

Đối với những thầy cô giáo, nghề giáo viên để có thể đưa ra được biện pháp thích hợp nhất. Nên đi tìm hiểu để có thể xử lí tình huống vớ một thái độ thiện chí nghề giáo viên và tôn trọng, đồng cảm. 

Xem thêm: 1001 câu hỏi liên quan đến học chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm

II. Tình huống sư phạm mầm non 

Tình huống sư phạm mầm non là gì? Có thể nói ở trong các cấp giáo dục thì những người giáo viên mầm non chính là những người vất vả nhất trong công việc xử lý các tình huống bởi đây chính là lứa tuổi mà các bé vẫn chưa có nhận thức và hoàn thiện và rõ ràng, khiến cho công việc giải quyết tình huống sư phạm trở nên khó khăn hơn rất nhiều.

Tình huống sư phạm là gì?

Các tình huống sư phạm mầm non

• Trong khi rửa mặt cho các em tầm 24-36 tháng, khi bạn phát hiện một trẻ bị đau mắt. Ở trong trường hợp này, nếu người giáo viên là là bạn thì bạn sẽ có cách xử lí như thế nào?

Cách giải quyết tình huống sư phạm:

• Bạn hãy rửa mặt cho các em khác và có thể để lại trẻ rửa sau cùng. Sau khi đã rửa xong cho trẻ này, các khăn mặt phải để ở một chậu riêng, giặt bằng xà phòng tiếp đó rồi luộc qua nước sôi và phải đem phơi nắng.
• Bạn cũng đừng quên rửa sạch tay bằng xà phòng và sát khuẩn bằng cồn để tránh việc bị lây nhiễm sang các trẻ khác.
• Sử dụng thuốc nhỏ mắt để nhỏ mắt cho trẻ và cách ly trẻ bị bệnh với các trẻ khác.
• Khi đến giờ tan học, bạn nên gặp phụ huynh để có thể trao đổi với họ về tình trạng của con để cùng đưa ra các phương án tốt nhất (có thể là cho trẻ nghỉ học để tránh lây nhiễm sang các bạn khác).

Xem thêm: Bạn đã biết những gì về ngôi trường Đại học Sư phạm Hà Nội?

III. Tình huống sư phạm tiểu học

Khác với tình huống sư phạm mầm non, cấp tiểu học chính là khi học sinh sẽ vừa bước vào giai đoạn học chữ, đồng thời cũng chính là giai đoạn vô cùng quan trọng đối với việc đánh dấu các bước phát triển về cả nhận thức và tâm lý của trẻ ở trong môi trường học đường nghiêm túc. Các giáo viên tiểu học và các tình huống sư phạm mầm non sẽ phải rất cần có kỹ năng để có thể xử lý các tình huống gặp phải một cách vừa khéo léo và vừa thuyết phục có thể giúp học sinh tiến bộ.

Tình huống sư phạm là gì?

Các tình huống sư phạm tiểu học

• Ở trong lớp mà bạn chủ nhiệm có một em học sinh đã bị mất xe đạp nên sợ bố mẹ không dám về nhà, đành đến nhà của người thân trú nhờ. Khi bạn biết tình hình các tình huống sư phạm mầm non và cả nơi mà em học sinh đấy đang ở, vậy thì sẽ phải xử lý tình huống sư phạm như thế nào?

Cách giải quyết các tình huống sư phạm: 

• Đầu tiên, việc bạn cần làm chính là tới nhà và gặp bậc phụ huynh của em học sinh ấy để có thể trò chuyện, thăm hỏi,  tìm cách trấn an gia đình. Tiếp đó bạn hãy kể về những ưu điểm của em học sinh đó để cho phụ huynh của em đó hiểu hơn về con của mình cũng như biết rõ những lý do em làm mất xe không phải bởi lý những do xấu các tình huống sư phạm mầm non.
• Thứ hai chính là bạn cần khéo léo chỉ ra những phương pháp giáo dục con bằng bạo lực không là một phương pháp giáo dục con một cách đúng đắn bởi nó có thể khiến cho con trẻ gặp phải những tổn thương về mặt tâm lý.
• Sau khi phụ huynh đã có thể hiểu rõ về con của mình cũng như đã ý thức được việc giáo dục con bằng bạo lực là một hành vi sai thì bạn hãy tìm cách để có thể đưa em học sinh về với gia đình của mình các tình huống sư phạm mầm non.
• Đến nơi em học sinh đang tạm ở và khuyên rồi đưa em ấy về nhà, để em có thể nói lời xin lỗi với bố mẹ cũng như sẽ hứa lần sau sẽ cẩn thận hơn và không để chuyện này xảy ra lần thứ hai nữa.

Xem thêm: Quy trình tuyển giáo viên và 7 bước để vượt qua kỳ thi thành công

IV. Tình huống sư phạm Trung học

1. Các tình huống sư phạm tiểu học trung học 1

• Khi thầy cô giáo đang giảng bài ở trên bục giảng đối với bộ môn mình đang phụ trách và chợt phát hiện ra trong lớp một học sinh đang mở vở của một phân môn khác, các thầy cô sẽ xử lý tình huống sư phạm thế nào?

Hướng giải quyết các tình huống sư phạm tiểu học

Giáo viên phải bình tĩnh và đặt những câu hỏi liên quan đến việc kiến thức thuần túy vừa giảng cho cả lớp, sau đó yêu cầu học sinh đó trả lời:

– Nếu học sinh trả lời đúng thì việc đầu tiên giáo viên nên khen học sinh đó nhưng trong lời khen phải có ý nhắc nhở về công việc tập trung học tập của em đó.

– Nếu học sinh trả lời sai thì nhắc nhở học sinh đó cần phải tập trung hơn trong giờ học.

2. Các tình huống sư phạm tiểu học trung học 2

Ở trong giờ trả bài kiểm tra viết, một học sinh có thắc mắc cho rằng thầy giáo đã chấm điểm nhầm cho em. Nếu bạn là thầy giáo đó thì ngay lúc ấy bạn xử lý tình huống sư phạm thế nào?

Cách xử lý các tình huống sư phạm tiểu học

Thầy sẽ yêu cầu em học sinh đó xem lại bài làm của mình một lần nữa và cuối giờ phải đến gặp thầy để thầy trò sẽ cùng trao đổi xem lại xem bài chấm cho thỏa đáng.

Xem thêm: Giải đáp thắc mắc về chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học

V. Tình huống sư phạm của giáo viên chủ nhiệm lớp

Nếu bạn là giáo viên chủ nhiệm của một lớp, bạn sẽ phải gặp phải rất nhiều tình huống đáng trớ trêu và hóc búa, nếu bạn là một giáo viên còn có ít kinh nghiệm tuyển dụng, bạn nhất định sẽ vô cùng khó khăn khi suy nghĩ đến việc giải quyết cho thỏa đáng.

Tình huống

• Có một vị phụ huynh học sinh đến nhờ giáo viên chủ nhiệm có thể xin Nhà trường cho con lên lớp bởi em học sinh đó thi lại không đủ điểm. Nếu bạn là người giáo viên chủ nhiệm của lớp đó thì bạn sẽ xử lý tình huống sư phạm này ra sao?

Hướng giải quyết các tình huống sư phạm mầm non

• Phân tích cho vị phụ huynh đó hiểu tác hại của việc em học sinh đó ngồi nhầm lớp.
• Chỉ ra những nhược điểm ở trong học tập của em học sinh đó so với những bạn trong lớp và các bạn thi lại nhưng đã đủ điều kiện lên lớp.
• Đề nghị phụ huynh nhất định không đến xin nhà trường về việc làm nói trên bởi vì quan điểm của Nhà trường cũng sẽ thống nhất như vậy để có thể đảm bảo chất lượng dạy và học một cách bền vững các tình huống sư phạm mầm non.

Xem thêm: Mô tả ngành giáo viên mầm non đầy đủ và chi tiết nhất hiện nay

VI. Một số tình huống sư phạm khó xử

1. Tình huống 1

Ở trong giờ hoạt động vui chơi, khi cả lớp đang chơi rất vui vẻ, thì bỗng dưng có 2 bé trai đang tranh giành nhau một chiếc ô tô đồ chơi mà không ai chịu nhường ai, nếu bạn chính là cô giáo các tình huống sư phạm mầm non thì trong tình huống đó bạn sẽ xử lý tình huống sư phạm như thế nào? Đây chính là tình huống khó xử thường gặp ở những lớp mầm non.

Cách giải quyết

Cô sẽ lại gần 2 bé và dỗ dành hỏi các con đang chơi trò gì vậy? Sau đó sẽ gợi ý rằng, cô có thể chơi chung cùng với các con không và từ đó hướng dẫn các bé một trò chơi khá đơn giản chẳng hạn như: hãy đố về màu sắc của chiếc xe và các bộ phận của xe nhưng cả 2 bé sẽ phải oẳn tù tì trước để có thể phân định ai thắng thì sẽ được cầm ô tô chỉ và được hỏi bạn và nếu bạn đó đoán đúng sẽ đổi chỗ cho nhau chơi và cô sẽ có nhiệm vụ giữ vai trò là trọng tài. Khi các con đã có thể chơi vui vẻ trở lại thì cả hai bé sẽ tự chơi.

2. Tình huống 2

Khi một đồng nghiệp có việc bận đột xuất và đã điện thoại nhờ bạn dạy thay giúp cô ấy một buổi, bạn đã vui vẻ mà nhận lời và hoàn thành buổi dạy đó một cách hoàn mỹ. Nhưng sau đó, hiệu trưởng đã biết được và gọi bạn và đồng nghiệp lên để kiểm điểm, khiển trách cả hai người một cách nghiêm khắc,nghề giáo viên yêu cầu sẽ không được tái phạm. Đồng nghiệp của bạn ấm ức và cho rằng hiệu trưởng đã làm quá nguyên tắc và quá máy móc. Ở trong thời đại này cần quản lý “thoáng” một chút thì chúng ta mới có thể thoải mái và tự giác làm việc một cách có hiệu quả hơn nghề giáo viên. Còn bạn? Bạn sẽ xử lý tình huống sư phạm như thế nào?

Cách giải quyết

“Kỷ luật chính là tự giác”, người tuân thủ kỷ luật chính là người tự giác và thoải mái nhất. Hiệu trưởng trong trường hợp này đã thực thi hoàn toàn đúng theo chức năng quản lý của mình và nếu không, cả trường mà hiệu trưởng quán lý sẽ ngày càng hỗn loạn và không còn tuân thủ theo một kỷ luật, nguyên tắc nào nữa. Nếu như, người đồng nghiệp của bạn đã báo cáo với hiệu trưởng xin phép và trình bày rõ được việc dàn xếp lớp nghề giáo viên thì mọi việc sẽ thật tốt đẹp.

3. Tình huống 3

Ở trong một tiết thao giảng đồng nghiệp của bạn – vừa chính là bạn rất thân của bạn, khi tiết dạy không được thành công và còn nhiều thiếu sót về những kiến thức, bên cạnh đó chưa tốt về phương pháp dạy học. Tuy vậy, trong khi đóng góp và xây dựng tiết dạy để có thể rút kinh nghiệm quý báu thì mọi người đã “nhìn mặt nhau” và đều góp ý cho bạn đó một cách chung chung và qua loa, lấy lệ, không nêu rõ ra những ưu điểm hay khuyết điểm nghề giáo viên của tiết dạy. Còn bạn? Bạn sẽ xử lý việc đóng góp ý kiến của mình như thế nào?

Cách giải quyết

Đây chính là một tình huống khó xử bởi vì số đông đã “bằng mặt, không bằng lòng”. Tuy nhiên, bạn cần xác định một điều rằng: tình cảm đồng nghiệp hay bạn bè bền vững nhất định phải dựa trên nền tảng của sự thẳng thắn nghề giáo viên và trung thực, chân thành. Chính vì vậy, ở trong trường hợp này bạn không nên “theo đuôi” với số đông đồng nghiệp của mình đâu nhé.

Song, cần lưu ý chính là việc phê bình hay góp ý cho người khác, hơn nữa chính là đồng nghiệp, lại còn là bạn thân sẽ là cả một nghệ thuật và rất cần những sự khéo léo và tế nhị. 

Xem thêm: Công việc của giáo viên tiếng Anh hiện nay là như thế nào?

VII. Kết luận 

Đối với những thông tin trên đây. Hy vọng các bạn đã phần nào lí giải được câu hỏi cho tình huống sư phạm là gì. Và có thể hiểu được nguyên tắc để khái quát cho thầy cô xử lí tình huống sư phạm mầm non một cách phù hợp nhất!