Vaccine AstraZeneca là gì? Những thông tin cần biết trước khi tiêm vắc xin

Hiểu thêm về những loại vaccine covid giúp chúng ta giữ vững tinh thần trước những thông tin sai lệch. Kiến thức về Vaccine AstraZeneca hay cơ chế hoạt động của nó được thông tin trong bài viết này.

Trong tình hình dịch bệnh diễn ra phức tạp như hiện nay thì hoạt động tiêm vắc xin chính là phương pháp duy nhất giúp bảo vệ sức khỏe của người dân. Hiện nay, chính phủ Việt Nam đã tiến hành tiêm vắc xin trên diện rộng để nhanh chóng đẩy lùi dịch bệnh, đưa đất nước trở về trạng thái bình thường. Là một công dân Việt Nam, để không bị chi phối bởi những thông tin sai sự thật thì bạn cần hiểu những thông tin cơ bản về những loại vaccine covid, trong số đó có Vaccine AstraZeneca là một loại vaccine phổ biến. 

I. Vắc xin phòng COVID-19 của AstraZeneca là gì?

Vaccine AstraZeneca là một loại vaccine phòng virus corona được phát triển bởi Đại học Oxford và Hãng dược nổi tiếng thế giới - AstraZeneca của Vương quốc Anh. Hiệu quả của Vaccine AstraZeneca đối với việc bảo vệ con người trước nguy cơ lây nhiễm lên đến 89% dựa trên kết quả nghiên cứu. Theo dữ liệu phân tích của Cơ quan Y tế Công cộng Anh cho thấy hiệu quả của Vaccine AstraZeneca với 2 mũi lên đến 92%giúp giảm thiểu số ca biến chuyển nặng và nhập viện do biến thể Delta và cũng không có trường hợp nào tử cong trong số những người được tiêm chủng. 

Vaccine AstraZeneca được sử dụng cho đối tượng từ 18 tuổi trở lên nhằm bảo vệ con người trước chống lại covid 19. Loại vaccine covid này giúp cho hệ miễn dịch của những người được tiêm có khả năng nhận biết và tiêu diệt virus corona - loại virus khiến bệnh nhân tiến triển nặng. 

Vaccine AstraZeneca là gì?  

Trong Vaccine AstraZeneca có chứa một loại virus gây cảm lạnh thông thường đã biến đổi gen dựa theo công nghệ “virus biến đổi” từng được thử nghiệm và cũng được ứng dụng thành công trong công cuộc tạo ra vaccine cho những bệnh khác. 

Không chỉ với biến thể Delta mà với biến thể Alpha thì Vaccine AstraZeneca cũng đã giúp giảm 86% số ca nhập viện và không ghi nhận trường hợp tử vong nào. Nếu như sau khi tiêm 2 mũi Vaccine AstraZeneca, dù vẫn có nguy cơ mắc bệnh nhưng triệu chứng sẽ nhẹ hơn và không gây biến thể nặng. 

II. Cơ chế sinh miễn dịch của vắc xin phòng COVID-19 AstraZeneca

Vaccine AstraZeneca giúp cho cơ thể người phát triển khả năng miễn dịch giúp phòng tác nhân gây bệnh. Mỗi loại vaccine covid có những tác động khác nhau giúp cơ thể đáp ứng miễn dịch, tuy nhiên có một điểm chung là các loại vaccine covid 19 không chỉ tạo ra kháng thể chống lại virus. đồng thời tạo ra thế bào Lympho T, Lympho B ghi nhớ giúp chống lại virus xâm nhập trong tương lai. 

Vaccine AstraZeneca sử dụng virus adeno gây mất khả năng sao chép của tinh tinh như một loại vector, dựa trên phiên bản suy yếu của loại virus này, có chứa vật chất di truyền là protein gai bề mặt của virus corona được gọi là Spike hay Protein S. Spike là thành phần đi đầu mở đường tấn công virus corona xâm nhập vào cơ thể con người và đây cũng là mục tiêu tấn công của hệ miễn dịch khi có virus xâm nhập cơ thể. 

Sau khi tiêm vắc xin, Vaccine AstraZeneca mang mã di truyền của virus corona quy định protein S cho tế bào, từ đó cơ thể sẽ hình thành cơ chế tự tạo protein S. Trong máu, các tế bào hệ miễn dịch nhận diện protein S là kẻ xâm nhập và kích hoạt phản ứng với hệ miễn dịch này. 

Cơ thể tạo kháng thể và tế bào miễn dịch, gọi là tế bào T nhắm đến mục tiêu tiêu diệt tế bào mang tên protein S. Với các tế bào miễn dịch còn kêu gọi sản xuất ra ngày càng nhiều tế bào miễn dịch hơn để chống lại những kẻ xâm nhập. Hệ miễn dịch tiếp tục tạo ra các tế bào trí nhớ để phát hiện ra virus corona trong tương lai bằng cách nhận diện protein S trên bề mặt virus corona. Các tế bào miễn dịch phóng thích kháng thể và sản xuất tế bào T khi phát hiện ra virus corona trong cơ thể giúp ngăn chặn khả năng lây lan và giảm tác hại do bệnh gây ra. 

III. Nguồn gốc vắc xin phòng COVID-19 của AstraZeneca

Vaccine AstraZeneca là sản phẩm của 2 tổ chức cùng cộng tác là Hãng dược AstraZeneca và Đại học Oxford. AstraZeneca là một công ty dược phẩm sinh học toàn cầu hoạt động trong lĩnh vực phát minh và phát triển những loại thuốc đặc trị trong lĩnh vực ung thư, tim mạch, thận hay hô hấp và miễn dịch. Trụ sở chính được đặt tại Anh nhưng hoạt động trên hơn 100 quốc gia và các loại thuốc hiện đang được sử dụng vô cùng rộng rãi. 

Nguồn gốc của Vaccine AstraZeneca  

Tại Việt Nam, hãng AstraZeneca đã hoạt động từ năm 1994 với mục tiêu nâng cao sức khỏe cho người dân, đồng thời hãng dược này còn có kinh nghiệm trong việc bào chế vắc xin tiêm ngừa cho SARS và MERS. 

IV. Liều dùng và kết quả kiểm tra lâm sàng vắc xin phòng COVID-19 của AstraZeneca  

Tại Việt Nam, hoạt động tiêm vắc xin được tuân theo chỉ định tiêm phòng cho đối tượng từ 18 tuổi trở lên. Lịch tiêm gồm 2 mũi, khoảng cách giữa hai mũi khoảng 4 đến 12 tuần. Theo phân tích kết quả từ các cuộc thử nghiệm đã xác nhận hiệu quả Vaccine AstraZeneca lên đến 100% giúp bảo vệ người được tiêm khỏi những biến chứng trở nặng hay tử cong. Hiện nay, chưa ghi nhận bất cứ trường hợp nào được tiêm Vaccine AstraZeneca có diễn biến trở nặng hay nhập viện. Đồng thời, Vaccine AstraZeneca cũng làm giảm khả năng lây truyền không triệu chứng của virus, kết quả phân tích này dựa trên những mẫu xét nghiệm được thu thập hàng tuần tại Anh. 

Xem thêm: Tại sao vaccine Covid -19 của Pfizer được mong chờ nhất?

V. Hạn sử dụng của vaccine AstraZeneca  

Vaccine AstraZeneca được sản xuất và đóng liều ở dạng dung dịch và có thời hạn sử dụng lên đến 6 tháng kể từ ngày sản xuất. Nếu đã mở lọ, Vaccine AstraZeneca cần được sử dụng trong vòng 6 tiếng. 

VI. Bảo quản vắc xin phòng COVID-19 của AstraZeneca 

Trong quá trình vận chuyển giữa các quốc gia, việc lưu trữ và bảo quản cũng cần tuân theo một số quy tắc nhất định để đảm bảo chất lượng khi đến tay người dùng. Theo Tổ chức Y tế thế giới WHO thì có đến hơn 50% vắc xin trên thế giới bị hủy vì không đảm bảo được chất lượng do môi trường bảo quản không đảm bảo. Vaccine AstraZeneca cần được đảm bảo ở mức nhiệt độ 2 - 8 độ C trong điều kiện bảo quản lạnh thông thường trong vòng 6 tháng. Nếu như không được bảo quản đúng nhiệt độ, chất lượng Vaccine AstraZeneca không được đảm bảo, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người được tiêm vắc xin. 

VII. Các trường hợp chỉ định và chống chỉ định tiêm vắc xin COVID-19 của AstraZeneca  

1. Trường hợp chỉ định tiêm  

Vaccine AstraZeneca được chỉ định tiêm cho đối tượng từ 18 tuổi trở lên nhằm tạo hệ miễn dịch chủ động cho việc phòng và chữa bệnh viêm đường hô hấp do virus SARS - CoV - 2 gây ra. Theo dữ liệu nghiên cứu thì Vaccine AstraZeneca chưa được dùng cho đối tượng trẻ em hay thiếu niên dưới 18 tuổi và đang cần nghiên cứu thêm. 

Các trường hợp chỉ định và chống chỉ định tiêm Vaccine AstraZeneca

2. Trường hợp hoãn tiêm 

Những người đã từng mắc Covid trong vòng 6 tháng 
Người đang mắc bệnh cấp tính 
Phụ nữ mang thai dưới 13 tuần. 

3. Trường hợp chống chỉ định tiêm

Đối tượng có tiền sử phản vệ với vắc xin phòng covid 19 cùng loại 
Có bất kỳ chống chỉ định nào theo công bố của nhà sản xuất

VIII. Một số tác dụng phụ khi tiêm phòng vắc xin AstraZeneca  

1. Vắc xin Astrazeneca bị đông máu sau khi tiêm?  

Theo một vài nghiên cứu ở Đức và Na Uy cho thấy ở một số người có những đặc điểm sinh học hiếm gặp thì Vaccine AstraZeneca tạo ra kháng thể bất thường gây ra tình trạng đông máu. Tình trạng này được gọi là hiện tượng “giảm tiểu cầu huyết khối miễn dịch cho vắc xin”. 

Kết quả nghiên cứu này được thông báo trên Tạp chí Y học New England vào tháng 4/2021, tuy nhiên trong một cuộc họp báo diễn ra ngay thời điểm đó thì tiến sĩ Andreas Greinacher cho biết chỉ có một số người có đặc điểm sinh học cực kỳ hiếm gặp mới khiến cho hệ miễn dịch tạo ra kháng thể bất thường và phản ứng ngược lại với Vaccine AstraZeneca. Những kháng thể bất thường dẫn đến tình trạng giảm tiểu cầu huyết khối và gây nên tình trạng đông và chảy máu bất thường. 

2. Tiêm vắc xin AstraZeneca bị tiêu chảy?  

Không chỉ Vaccine AstraZeneca mà những loại vaccine covid khác cũng gây ra một số phản ứng sau khi tiêm vắc xin, đa số trường hợp xuất hiện phản ứng nhẹ. Tuy nhiên lưu ý trước khi tiêm vaccine là bạn có thể gặp một số tác dụng phụ như sưng, đau tại vị trí tiêm, đau đầu, sốt nhẹ, tiêu chảy, nôn,... Một số trường hợp hiếm gặp xảy ra ngay sau khi tiêm thì người được tiêm cần thông báo ngay với bác sĩ để xử lý kịp thời. Nếu sau một thời gian bạn gặp phản ứng muộn với việc tiêm vắc xin thì cần liên hệ ngay cơ sở ý tế để được điều trị gấp. 

IX. Một số lưu ý trước và sau khi tiêm phòng vắc xin phòng COVID-19 của AstraZeneca  

Để đảm bảo an toàn tiêm vắc xin cho mọi đối tượng, người được tiêm Vaccine AstraZeneca cần tuân theo quy trình tiêm chủng được hướng dẫn với nhân viên y tế và khai báo đầy đủ về tình trạng sức khỏe và theo dõi phản ứng sau tiêm 30 phút. 

Một số lưu ý trước và sau khi tiêm phòng Vaccine AstraZeneca  

X. Những câu hỏi thường gặp về vắc xin phòng COVID-19 của AstraZeneca  

1. Vắc xin COVID-19 của AstraZeneca do hãng nào sản xuất?  

Vaccine AstraZeneca là sản phẩm được nghiên cứu và phát triển bởi đại học Oxford và hãng dược nổi tiếng Astrazeneca của Anh. Hiệu quả của Vaccine AstraZeneca bảo vệ con người trước tác nhân gây bệnh từ 62 đến 90% dựa vào kết quả nghiên cứu lâm sàng. 

2. Vắc xin được vận chuyển và bảo quản như thế nào?

Như thông tin ở trên, để đảm bảo chất lượng của Vaccine AstraZeneca thì loại vaccine covid này cần được bảo quản ở nhiệt độ từ 2 - 8 độ C/ Mọi hoạt động bảo quản, lưu trữ và vận chuyển vaccine covid cần tuân theo những nguyên tắc và quy định nghiêm ngặt để đạt được hiệu quả Vaccine AstraZeneca.

3. Vắc xin đã được cấp phép tại Việt Nam chưa?  

Vaccine AstraZeneca đã được Bộ Y tế Việt Nam cấp phép đủ điều kiện dùng cho nhu cầu cấp bạch trong phòng và chống dịch covid tại Việt Nam. Quyết định phê duyệt này dựa trên những dữ liệu từ thử nghiệm nghiên cứu lâm sàng. Vaccine AstraZeneca đã được Việt Nam phê duyệt theo phác đồ tiêm hai liều tiêu chuẩn cho đối tượng từ 18 tuổi trở lên và được chứng minh là được dung nạp tốt và có hiệu quả trong việc ngăn ngừa covid 19 có triệu chứng. Đồng thời, Vaccine AstraZeneca cũng được phê duyệt sử dụng khẩn cấp ở nhiều quốc gia khác như Liên minh Châu Âu EU, Vương quốc Anh. 

Xem thêm: Vaccine Moderna là gì? Những ai nên tiêm ngừa vắc xin mRNA-1273 của Moderna

4. Khi nào vacxin COVID-19 của AstraZeneca sẽ có mặt tại VNVC?

VNVC và AstraZeneca sẽ cố gắng cung cấp Vaccine AstraZeneca trong thời gian sớm nhất, tuy nhiên chúng tôi sẽ không đồng tình với việc bỏ qua các bước trong quy trình khoa học và tiêu chuẩn về an toàn cho người dân. Thời điểm cung cấp những liệu Vaccine AstraZeneca đầu tiên phụ thuộc vào quá trình sản xuất và sự phê duyệt của Cục Quản lý Dược Việt nam. Đồng thời, chúng tôi đang nỗ lực đẩy nhanh tiến độ và hợp tác cùng cơ quan nhà nước và tuân thủ theo mọi điều lệ cần thiết.

5. Vaccine AstraZeneca có tốt không?  

Phát hiện của Vaccine AstraZeneca đã tác động lớn đến bình diện toàn cầu giúp cứu sống hàng triệu người kể từ đâu năm 2021 đến này. Vaccine AstraZeneca được chứng minh là dung nạp tốt và có hiệu quả trong việc chống lại mức độ nghiêm trọng của bệnh trong các cuộc thử nghiệm lâm sàng và cả thực tế. Thực tế sử dụng đã chứng minh được Vaccine AstraZeneca có tốt không và hiệu quả Vaccine AstraZeneca cũng được chứng minh ở nhiều quốc gia. 

Vaccine AstraZeneca có tốt không?  

6. Tiêm không đúng lịch có sao không? 

Vaccine AstraZeneca có phác đồ dự kiến với 2 lần tiêm vắc xin cách nhau khoảng 4 đến 12 tuần theo khuyến cáo của các nhà khoa học và nhà sản xuất. Để đảm bảo được hiệu quả Vaccine AstraZeneca, người được tiêm cần tuân theo phác đồ để được tiêm đúng thời điểm, thuận lợi cho việc phòng chống miễn dịch. 

7. Thời điểm thích hợp để tiêm phòng vắc xin phòng COVID-19 của AstraZeneca? 

Tình hình dịch bệnh ngày càng khó kiểm soát, gây nên nhiều hệ lụy đến sức khỏe và cuộc sống của người dân trong quốc gia cũng như trên toàn thế giới. Hoạt động tiêm vắc xin cần được đẩy mạnh dù là loại vaccine covid nào chính là phương pháp phòng bệnh an toàn, tiết kiệm và hiệu quả nhất. Vì vậy, bạn nên tiêm tiêm vắc xin ngay khi có thể để bảo vệ bản thân và những người xung quanh. 

8. Vắc xin COVID-19 của AstraZeneca có bất kỳ tác dụng phụ nào hay không?

Cũng như những loại vaccine covid khác thì Vaccine AstraZeneca cũng sẽ tạo ra những tác dụng phụ từ nhẹ đến nặng nên không thể đánh giá Vaccine AstraZeneca có tốt không dựa vào lý do này. Các phản ứng phụ sau tiêm là không thể tránh khỏi nhưng có thể kiểm soát nếu phát hiện sớm và xử lý kịp thời. Việc hoang mang ảnh hưởng đến tinh thần và trì hoãn việc tiêm vắc xin vì nghi ngờ Vaccine AstraZeneca có tốt không sẽ khiến cho khả năng nhiễm bệnh cao hơn, gây ra gánh nặng bệnh tật cho gia đình và xã hội. Người dân cần phối hợp chặt chẽ với những cơ sở tiêm chủng trước, trong và sau tiêm chủng để được hỗ trợ kịp thời về tình trạng sức khỏe. 

Xem thêm: Nhận biết dị ứng, phản vệ khi tiêm vacxin Covid-19 và các lưu ý quan trọng

9. Có giấy xác nhận đã tiêm vắc xin phòng COVID-19 sau khi tiêm hay không? 

Theo quy trình chuẩn thì mọi cá nhân được tiêm đều có thông tin được lưu trữ trên hệ thống và cập nhật trên cổng thông tin quốc gia theo quy định của Bộ Y tế. Vì vậy, người được tiêm sẽ được cung cấp giấy xác nhận tiêm vắc xin và được hẹn ngày nếu mới tiêm lần đầu. 

10. Sau khi tiêm, tôi có cần cách ly và giữ khoảng cách với người xung quanh hay không?  

Tiêm vắc xin giúp giảm tác dụng của các loại virus và gây mất tác dụng gây bệnh chứ không đưa mầm bệnh vào trong cơ thể nên khả năng nhiễm bệnh do tiêm vắc xin là điều không thể. Bạn cần tuân theo hướng dẫn chi tiết từ trung tâm y tế về những thông tin cần thiết sau khi tiêm vắc xin. 

Cần lưu ý gì sau khi tiêm vaccine covid

11. Giá của mỗi liều vắc xin COVID-19 của AstraZeneca là bao nhiêu? 

Hiện nay chưa có mức giá chính thức cho Vaccine AstraZeneca, tuy nhiên với mong muốn cung cấp vaccine covid cho nhiều người nhất có thể thì mức giá đối với mỗi liều Vaccine AstraZeneca cũng sẽ rất ưu đãi. Nếu không có sự gia tăng đột biến thì bạn chỉ cần vài trăm ngàn là có thể mua được 1 liều Vaccine AstraZeneca. 

12. Một lọ vắc xin AstraZeneca bao nhiêu ml? 

Vaccine AstraZeneca được đóng gói dưới dạng dung dịch, 10 liệu/ lọ 5ml, vậy tính ra thì mỗi liều 0.5ml. 

13. Một lọ vắc xin AstraZeneca tiêm được cho bao nhiêu người?  

Vaccine AstraZeneca được chỉ định tiêm cho đối tượng từ 18 tuổi trở lên với đường tiêm bắp, liều lượng là 0.5ml/ người. Vậy 1 lọ 10 liều có thể tiêm cho khoảng 8 đến 10 người. 

14. Tiêm vắc xin AstraZeneca sau bao lâu có kháng thể?

Vaccine AstraZeneca sẽ bảo vệ hiệu quả trong khoảng từ 2 - 3 tuần sau khi tiêm liều đầu tiên và phản mất 2 tuần sau liều tiêm thứ 2 mới phát huy hiệu quả bảo vệ tốt nhất. Vì vậy, nếu đủ điều kiện từ 18 tuổi trở lên thì bạn nên tiêm đủ 2 liệu để bảo vệ bản thân trước nguy cơ nhiễm bệnh. 

15. Vắc xin AstraZeneca dành cho độ tuổi nào? AstraZeneca có tiêm cho người trên 65 tuổi không?

Vaccine AstraZeneca được tiêm cho đối tượng từ 18 tuổi trở lên và hiện tại đang được nghiên cứu với những cuộc thử nghiệm tiêm vắc xin cho đối tượng nhỏ hơn 18 tuổi. Bộ Y tế cũng đã chính thức đưa ra hướng dẫn tiêm vắc xin cho người từ 65 tuổi trở lên. Người trên 65 tuổi thuộc đối tượng phải tiêm chủng và theo dõi tại bệnh viện. Với những người có tiền sử bệnh nền, bệnh mạn tính đã được điều trị ổn định, tiền sử rối loạn máu đông hay dùng thuốc chống đông cần cẩn thận trong việc tiêm vắc xin và tuân theo chỉ định của bác sĩ.

16. Vaccine AstraZeneca có tác dụng trong bao lâu? 

Hiện tại, với những loại vaccine covid khác nói chung và Vaccine AstraZeneca nói riêng thì tất cả đều mới được phép lưu hành và tiêm chủng rộng rãi trong khoảng 1 năm trở lại. Vì vậy, chưa thể đưa ra bất cứ kết luận nào chính xác về tác dụng phòng bệnh của Vaccine AstraZeneca, tuy nhiên theo các chuyên gia thì khả năng miễn dịch của vaccine covid 19 có thể kéo dài khoảng 1 năm. 

Xem thêm: Biến chủng Virus Corona là gì? Biến thể Covid nguy hiểm tới mức nào?

17. Vắc xin AstraZeneca ngừa được chủng virus nào?

Hiệu quả Vaccine AstraZeneca tác dụng lên hầu hết các chủng virus gây bệnh covid 19 kể cả những biến chủng mới như virus Delta. Theo Cơ quan Y tế Công Anh Quốc thì Vaccine AstraZeneca đạt hiệu quả bảo vệ 60% với biến thể từ Ấn Độ và 66% với biến thể Ken. Chính phủ Anh dựa vào dữ liệu chỉ ra rằng khi tiêm đủ liều thì Vaccine AstraZeneca giảm 92% khả năng nhập viện và 79% nguy cơ biến chuyển nặng có triệu chứng cho biến thể Delta. 

18. Vắc xin AstraZeneca và Pfizer loại nào tốt hơn? 

Hiện nay, không có tiêu chuẩn nào để đánh giá hay so sánh hiệu quả của hai loại vaccine covid. Điều kiện thử nghiệm của các loại vaccine covid đều khác nhau, nên nếu chỉ dùng kết quả thử nghiệm để so sánh vì điều kiện thử nghiệm cũng khác nhau. Điều này có nghĩa là tỷ lệ lây nhiễm cộng đồng và các biện pháp y tế với các biến thể cũng khác nhau. 

Thứ hai, chúng ta có thể tham khảo hiệu quả Vaccine AstraZeneca với những loại vaccine covid khác như vaccine Pfizer ở những nước đã triển khai tiêm trong cùng một cộng đồng. Kết quả ghi nhận được là hai loại Vaccine AstraZeneca và Pfizer đạt hiệu quả ngang nhau và có mức độ tin cậy giúp ngăn ngừa mắc triệu chứng hay tử vong do covid. 

19. Tại sao tiêm AstraZeneca mũi trước không sốt mà mũi sau lại sốt?

Các phản ứng phụ thường gặp sau khi tiêm vắc xin là đau nhức cơ, đau vị trí tiêm là vô cùng bình thường. Thông thường sau mũi thứ hai tạo ra nhiều tác dụng phụ khó chịu hơn mũi đầu vì Vaccine AstraZeneca tạo ra kháng thể bền vững hơn. Liều thứ 2 không chỉ xây dựng khả năng miễn dịch cho cộng đồng mà còn tăng cường bảo vệ cho những người được tiêm không nhiễm bệnh và không gặp biến chứng nghiêm trọng. Vì vậy. liệu trình tiêm 2 lần có ý nghĩa quan trọng giúp cơ thể được bảo vệ ở mức độ cao nhất, phòng tránh nguy cơ lây nhiễm covid trong gia đình hay cộng đồng.

XI. Kết luận

Nếu như bạn hỏi Vaccine AstraZeneca có tốt không thì bạn nên tham khảo thêm những thông tin cơ bản về vaccine covid. Hiểu kỹ hơn về những loại vaccine covid giúp cho bản thân bạn tự bảo vệ chính mình và có cái nhìn đúng hơn về vaccine và cơ chế hoạt động của nó. Việc tiêm vắc xin sẽ không bảo vệ bạn 100% nhưng vẫn giúp gia tăng sức đề kháng của hệ miễn dịch.