Măng cụt là trái cây phổ biến ở Việt Nam, ngoài hương vị thơm ngon, chúng có nhiều dưỡng chất có lợi cho sức khỏe. Vậy măng cụt có tác dụng gì? Ăn nhiều có tốt không? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết sau!
Măng cụt với một hương thơm ngào ngạt, vị chua ngọt xen lẫn cực dễ ăn luôn là một trái cây được nhiều người yêu thích và trông đợi. Măng cụt có đóng hộp hoặc tươi nhưng thường được tìm thấy dưới dạng nước trái cây hoặc bột bổ sung. Các sản phẩm nước ép măng cụt thường bao gồm quả, vỏ và cùi của quả măng cụt. Vậy tác dụng của măng cụt là gì? Cách ăn măng cụt như thế nào? Trong bài viết dưới đây chúng tôi sẽ giải đáp cho bạn những tác dụng của măng cụt và bật mí cho bạn mùa măng cụt, hãy cùng theo dõi nhé!
I. Tìm hiểu về măng cụt
Quả Măng cụt, tên khoa học là Garcinia mangostana hay còn gọi là trúc tử, là loài cây thuộc họ Bứa. Thuộc loại cây nhiệt đới cho quả ăn được, rất quen thuộc ở Đông Nam Á.
Cây cao từ 7 đến 25m. Trái măng cụt khi chín có vỏ ngoài dày, màu đỏ tím đậm. Ruột trắng ngà và chia thành nhiều múi có vị chua ngọt thanh và có mùi thơm thu hút.
Trong quả măng cụt có chứa nhiều chất đạm, canxi, sắt, photpho,.. nên rất tốt cho sức khỏe. Đặc biệt, ngoài phần ruột màu trắng chúng ta còn có cách ăn măng cụt thì ăn phần vỏ màu tím sậm cũng sẽ rất tốt cho sức khỏe, nó chứa chất chống oxy hóa, giúp ngăn ngừa ung thư, tăng cường hệ miễn dịch và tốt cho hệ tim mạch.
Tác dụng của măng cụt còn được ví như một loại "thần dược" làm đẹp da của chị em phụ nữ. Loại quả này giúp làm giảm những chứng bệnh về da như mụn, nấm, viêm da,... nó còn hỗ trợ chống ung thư da và có thể làm chậm quá trình lão hóa da ở tuổi trung niên.quả măng cụt
Mùa măng cụt chín
II. Thành phần dinh dưỡng trong quả măng cụt
Quả măng cụt không được bán rộng rãi trong những cửa hàng tạp hóa ở Hoa Kỳ. Nếu bạn đang tìm kiếm cả trái cây hay phiên bản đóng hộp, bạn có nhiều khả năng tìm thấy nó ở thị trường châu Á hoặc trên các sàn thương mại điện tử. Khi mua những sản phẩm đóng hộp, hãy nhớ kiểm tra nhãn để biết thêm chất tạo ngọt. Nếu được đóng hộp dưới dạng nước trái cây, sirô, bạn có thể tin tưởng vào lượng đường bổ sung, nhưng để ráo và rửa sạch có thể sẽ làm giảm lượng bạn tiêu thụ.
Bạn cũng có thể tìm thấy nước ép măng cụt, trà măng cụt, hoặc chất bổ sung măng cụt ở dạng viên nang hay bột tại các cửa hàng thực phẩm tốt cho sức khỏe, trực tuyến hoặc ở chợ châu Á. Như với tất cả những chất bổ sung, hãy nhớ kiểm tra với nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe của bạn để biết bất kỳ chống chỉ định tiềm ẩn nào với loại thuốc khác mà bạn có thể đang dùng.
USDA không cung cấp thông tin dinh dưỡng cho trái măng cụt tươi. Thông tin sau đây dành cho 1 cốc (196g) măng cụt đã được đóng hộp trong sirô và để ráo nước.
- Lượng calo: 143
- Chất béo: 1,1g quả măng cụt
- Natri: 13,7mg
- Carbohydrate: 35g
- Chất xơ: 3,5gquả măng cụt
- Chất đạm: 0,8gmùa măng cụt
- Carb: Khẩu phần 1 chén măng cụt đóng hộp cung cấp 143 calo, 35 gam carbohydrate. Loại trái cây này cũng là nguồn cung cấp chất xơ dồi dào với 3,5 gam mỗi cốc.
USDA không cung cấp thông tin về lượng đường có trong sản phẩm, tuy nhiên, vì nó được đóng hộp dưới dạng sirô nên có khả năng lượng đường thêm vào tương đối cao. Dữ liệu về chỉ số đường huyết của quả măng cụt không có sẵn.mùa măng cụt
- Chất béo: Chỉ có 1 gam chất béo trong 1 cốc măng cụt đóng hộp.
- Chất đạm: Măng cụt cung cấp ít hơn 1 gam protein trong một khẩu phần ăn.
- Vitamin và các khoáng chất: Măng cụt là nguồn cung cấp folate và mangan dồi dào.
Xem thêm: Giá trị dinh dưỡng của quả bơ là gì? Ăn bơ như thế nào là đúng cách?
III. Những công dụng tuyệt vời của quả măng cụt
Vậy tác dụng của măng cụt là gì? Theo những thành phần dinh dưỡng, quả măng cụt có các công dụng sau đây:
1. Tăng cường sinh lực cho cơ thể
Trong quả măng cụt có chứa axit trytophan – chất liên hệ trực tiếp với Serotonin (chất dẫn truyền thần kinh có liên hệ mật thiết với giấc ngủ, tâm trạng vui buồn, khẩu vị) tạo sự phấn chấn cho tinh thần.
2. Chống lão hóa
Xanthones và catechin cùng 3 loại vitamin có trong trái măng cụt đều là những thành phần cực tốt cho làn da và chống lão hóa cực kỳ hiệu quả.
Ngoài ra, những hợp chất chống oxy hóa đa dạng trong măng cụt cũng có khả năng hạn chế tế bào bị gây hại, đồng thời phục hồi lại tế bào da bị tổn thương nên giảm thiểu tình trạng lão hóa da và mang lại cho bạn một làn da trẻ trung đầy sức sống.quả măng cụt
3. Phòng ngừa ung thư
Vỏ quả măng cụt chứa hàm lượng xanthones cao (chất thuộc nhóm chống oxy hóa, có nguồn gốc từ thực vật) nên tác dụng của măng cụt là kháng viêm mạnh mẽ và hỗ trợ tiêu diệt những tế bào ung thư.
4. Giảm mùi hôi của hơi thở
Bên cạnh việc hỗ trợ phòng ngừa ung thư, kháng thể xanthones trong vỏ trái măng cụt còn có khả năng diệt khuẩn. Vì vậy, khi ăn hay súc miệng bằng nước măng cụt bạn sẽ giảm được mùi hôi trong miệng.
5. Kiểm soát trọng lượng cơ thể
Nhờ đặc tính chứa nhiều xanthones, quả măng cụt giúp giảm cholesterol, hạ huyết áp rất tốt. Khi cholesterol xấu bị lão hóa sẽ sinh ra các mảng bám trong mạch máu. Tác dụng của măng cụt do có kháng thể xanthones trong quả măng cụt nên làm giảm ảnh hưởng của cholesterol xấu và chống béo phì, rất thích hợp trong việc giảm cân.
6. Giảm cholesterol
Các công trình nghiên cứu cho thấy rằng vì có kháng thể xanthones nên tác dụng của măng là làm giảm cholesterol xấu và ngăn ngừa sự hình thành những mảng bám nguy hiểm. Tuy nhiên, cách ăn măng cụt mà ăn vỏ ngoài thì hơi đắng. Do đó, trong Đông y thường kết hợp nó với một vài vị khác để làm thuốc.
7. Trị viêm da
Chiết xuất từ vỏ quả măng cụt có tác dụng điều trị hiệu quả những bệnh ngoài da như chàm, mụn trứng cá, viêm da, vẩy nến và ngứa mà ít gây ra phản ứng phụ.
8. Trị tiêu chảy
Dùng vỏ măng cụt khô 20g và vỏ thân cây ổi 12g. Đem tất cả nguyên liệu nấu với 300ml nước rồi lấy nước uống. Bạn có thể chia uống làm 2 lần trong ngày.
9. Chữa lỵ
Dùng vỏ quả măng cụt 6g, rau má, rau sam, cỏ nhọ nồi, cỏ sữa (mỗi thứ 8g), trà xanh 6g, vỏ quýt (mỗi thứ 4g), cam thảo, gừng 3 lát. Đem tất cả nấu lấy nước để uống hàng ngày
Xem thêm: Walnuts là gì? Tác dụng thần kì của walnuts với sức khỏe
IV. Các lưu ý khi ăn măng cụt
Mặc dù chứa rất nhiều chất dinh dưỡng nhưng các bạn chỉ nên ăn 30g măng cụt tương đương với 2 trái/ ngày và mỗi tuần ăn 2 - 3 lần là đủ. Nếu ăn cùng lúc quá nhiều, măng cụt sẽ mang đến các tác dụng phụ không mong muốn, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của bạn như:
1. Nhiễm axit lactic
Một nghiên cứu của Trung tâm Ung thư Memorial Sloan-Ketting cho biết tiêu thụ măng cụt hàng ngày trong 12 tháng có thể nhiễm axit lactic nặng. Tình trạng này xảy ra do axit lactic tích tụ một lượng bất thường trong máu. Những triệu chứng khi nhiễm axit lactic gồm buồn nôn và cơ thể yếu, nếu không kịp điều trị có thể gây sốc, đe dọa đến cả tính mạng.
2. Gây dị ứng
Ăn quá nhiều quả măng cụt có thể gây một vài dị ứng nhẹ như nổi mề đay, da mẩn đỏ, sưng, ngứa và phát ban ở người nhạy cảm. Thậm chí, nó còn dẫn đến những triệu chứng nghiêm trọng hơn như sưng miệng, môi, họng hay tức ngực.
3. Can thiệp quá trình đông máu
Hợp chất xanthone trong măng cụt gây cản trở quá trình đông máu diễn ra bình thường. Nó cũng có thể tương tác với thuốc làm loãng máu như warfarin và làm xuất huyết tiêu hóa.
Do làm chậm đông máu, bác sĩ khuyến cáo bệnh nhân không nên ăn măng cụt 2 tuần trước khi phẫu thuật vì có thể tăng nguy cơ chảy máu trong hay sau khi phẫu thuật.
4. Cản trở quá trình điều trị bệnh
Quả măng cụt có thể ảnh hưởng không tốt đến hiệu quả của liệu pháp xạ trị cũng như thuốc hóa trị. Điều này xảy ra do một vài loại thuốc hóa trị liệu phụ thuộc vào việc sản xuất gốc tự do để chiến đấu và tiêu diệt khối u.
Các chất chống oxy hóa mạnh mẽ có trong trái măng cụt chống lại và loại bỏ các gốc tự do, đã được chứng minh là yếu tố gây trở ngại trong điều trị ung thư.
5. Tác dụng phụ khác
Tác dụng phụ khác của măng cụt gồm mất ngủ, đau bụng, đau cơ, đau khớp, nhức đầu nhẹ, giấc ngủ bị gián đoạn, buồn nôn liên tục, khó thở, choáng váng và chóng mặt. Việc cách ăn măng cụt nên dừng lại ngay lập tức nếu xuất hiện bất kỳ các dấu hiệu và triệu chứng trên.
Một số nhà nghiên cứu cho rằng chất chiết xuất từ vỏ quả măng cụt có các đặc tính sinh học thần kinh và do đó có tiềm năng như phương pháp điều trị đối với một số loại bệnh tâm thần. Theo một đánh giá nghiên cứu được công bố năm 2019, những đặc tính chống oxy hóa, chống viêm, chống apxe, bảo vệ thần kinh và tăng cường ty thể của quả măng cụt khiến nó trở nên hữu ích về mặt lý thuyết như là một phương pháp điều trị tâm thần bổ trợ cho các bệnh tâm thần phân liệt và rối loạn lưỡng cực. Nhưng những tác giả nghiên cứu nói rằng cần phải nghiên cứu nhiều hơn nữa vì nghiên cứu đã hoàn thành cho đến nay rất khan hiếm và một vài nghiên cứu được thực hiện có quy mô nhỏ.
Xem thêm: OCD là gì? Những thông tin bạn cần biết về căn bệnh tâm lý này
Tác dụng của măng cụt
V. Những người không nên ăn quả măng cụt
1. Người hay bị dị ứng
Như đã đề cập, việc ăn quá nhiều măng cụt có thể sẽ gây dị ứng như nổi mề đay, mẩn đỏ da, ngứa. Do đó, nếu bạn là một người hay bị dị ứng thì hãy hạn chế sử dụng quả măng cụt quá nhiều và nên ngừng ăn măng cụt ngay lập tức nếu có xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào nói trên để đảm bảo sức khỏe.
2. Bệnh nhân ung thư
Bởi vì măng cụt có thể ảnh hưởng không tốt đến hiệu quả của phương pháp xạ trị cũng như thuốc hóa trị nên những bệnh nhân ung thư có thể sử dụng các loại trái cây khác thay vì ăn măng cụt để quá trình điều trị đạt hiệu quả tốt nhất.
3. Người bị bệnh về tiêu hóa
Với những người có bệnh về đường tiêu hoá như táo bón, tiêu chảy,... hoặc hệ tiêu hoá kém thì nên hạn chế ăn trái măng cụt, vì nó có thể làm trầm trọng thêm chứng táo bón và kích thích dạ dày, không tốt cho dạ dày.
4. Người bị bệnh đa hồng cầu
Đa hồng cầu là rối loạn khi tủy xương sản xuất quá nhiều tế bào hồng cầu, dẫn đến tăng lượng hồng cầu trong máu. Bệnh nhân được chẩn đoán mắc bệnh này nên tránh ăn măng cụt vì nó có thể làm tăng khối lượng của hồng cầu.
Xem thêm: Bảo hiểm y tế mới năm 2021 có gì thay đổi? Quyền lợi, thủ tục khám bệnh
VI. Mùa măng cụt là mùa nào?
Vào đầu tháng 5, quả măng cụt sẽ bắt đầu chín. Tuy nhiên, cách ăn măng cụt ngon nhất là phải vào giữa tháng 6 Dương lịch, là lúc mùa măng cụt đỏ ối, quả ngọt tròn đầy, chua ngọt tròn vị nhất.
Bắt đầu qua mùa mưa tháng 7, thì măng cụt bị thấm nước mưa nên nhạt dần, vỏ lại dễ bị xì mủ thấm vào múi sẽ không ngon. Do đó, bạn nên canh vào mùa măng cụt độ tháng 6 để mua được những quả măng cụt ngon và chất lượng nhất nhé!
VII. Cách lựa chọn măng cụt và bảo quản
Măng cụt chủ yếu được trồng ở Thái Lan, nơi được thu hoạch từ tháng 6 đến tháng 8. Trong một thời gian, đã có lệnh cấm măng cụt ở Mỹ vì lo ngại về vấn đề ruồi đục quả châu Á, nhưng lệnh cấm đã được dỡ bỏ vào năm 2007.
Để chọn được quả măng cụt tươi ngon nên chọn quả có màu tím đậm, phải tương đối chắc chắn. Đảm bảo rằng cuống trên cùng (đài hoa) còn nguyên và có hình bông hoa nhô lên ở phía dưới.
Nếu mua măng cụt tươi, bạn có thể bào để dùng nhanh. Quả chỉ tươi trong khoảng 2-3 ngày. Trái cây nên được bảo quản ở tủ lạnh cho đến khi bạn sẵn sàng sử dụng. Măng cụt không nên để nơi đông lạnh.
VIII. Làm thế nào để chế biến măng cụt
Cách ăn măng cụt rất dễ dàng miễn là bạn hiểu rõ từng bộ phận của quả. Phần ăn được là phần ở giữa màu trắng được chia thành nhiều phần như quả cam. Mỗi phần có thể có hoặc là không một hạt đắng (tùy theo kích thước).
Dùng dao nhỏ để mở quả. Giữ quả trong lòng bàn tay với những lá đài ở trên cùng. Cắt xung quanh bên ngoài của quả theo đường xích đạo mà không cắt qua giữa, sau đó cắt bỏ phần trên cùng để lộ phần mềm, trắng, ăn được ở bên trong.
Vỏ (pericarp) và hạt được biết là có vị đắng, thường không được tiêu thụ ở dạng thô. Nhưng đây là những bộ phận của quả măng cụt được nghiên cứu về công dụng đối với sức khỏe.
Quả măng cụt thường được dùng ăn riêng nhưng có thể dùng để trộn với salad trái cây, sữa chua hoặc những món ngọt khác.
Xem thêm: Smoothie là gì? Một số công thức Smoothie đẹp da, dáng thon bạn nên biết
IX. Kết luận
Chỉ với những thông tin ngắn gọn, bạn đã hiểu rõ hơn về tác dụng của măng cụt, mùa măng cụt ngon. Nếu có thắc mắc gì về cách ăn măng cụt, bạn hãy bình luận bên dưới. Chúc bạn sẽ có những món ăn thật ngon với trái măng cụt nhé!