Tất niên là gì? Ý nghĩa của việc cúng tất niên cuối năm

Chúng ta lại thường được tham dự những bữa tiệc tất niên tại nhà với bạn bè, người thân hoặc tại công ty mỗi dịp cuối năm,. Vậy tất niên là gì? Cúng tất niên là gì? Hãy theo dõi bài viết này của 123Job để có được câu trả lời nhé!

Tết không chỉ là thời gian để mọi thành viên trong gia đình quây quần bên nhau mà còn là dịp để mọi người cùng nhớ lại một năm đã qua. Bên cạnh đó ta còn phải tất bật chuẩn bị cho những ngày lễ cuối năm, một trong số đó là tiệc tất niên. Bạn có biết tết niên là gì, ý nghĩa của tiệc tất niên là gì, văn khấn cúng tất niên cuối năm? Hãy cùng theo dõi bài viết sau của 123Job để giải đáp các câu hỏi trên. 

I. Tất niên là gì?

1. Tất niên được hiểu như thế nào?

Tất niên hay lễ tất niên, cúng tất niên tiệc, là một nghi thức nhằm chuẩn bị bước sang năm mới và ghi nhận việc kết thúc một năm. Tất niên có thể là một liên hoan cuối năm, bữa tiệc tất niên là một phần trong nghi thức Tết diễn ra để bước sang năm mới (Tết Tây) từ ngày 30 tháng Chạp (nếu là năm đủ) hoặc 29 tháng Chạp (nếu là năm thiếu) vào những ngày cuối năm âm lịch, được gọi là ngày tất niên. Đây là ngày các thành viên trong gia đình ăn cơm buổi tất niên để sum họp lại với nhau. Ngoài ra, tùy vào phong tục tập quán ở mỗi vùng, việc cúng tất niên có thể được gia chủ mời thêm người thân và bạn bè đến dự.

Tất niên là gì?

Tất niên thường diễn ra vào buổi chiều và buổi tối ngày này, người ta làm cỗ cúng tất niên và đọc văn khấn cúng tất niên sau đó dọn tiệc mời khách đến dự. Tất niên là lúc mọi người quây quần bên những món thức ăn và cùng chào đón năm mới, mang nét đẹp văn hóa lâu đời của người Việt Nam là một phong tục tập quán lâu đời của người Việt Nam.

2. Ăn tất niên là gì?

Bữa cơm tất niên (hay ăn tất niên) không phải là một nghi lễ ngày Tết theo nhà sử học Dương Trung Quốc đã nhận định, song đó là phong tục rất lâu đời của người dân Việt Nam. Các thành viên trong gia đình sẽ quây quần, sum họp vào dịp tất niên để ăn tất niên, để tiễn đưa năm cũ tức là ăn bữa cơm cuối cùng của năm và chuẩn bị đón chào năm mới.

Bữa cơm tất niên thường sẽ được diễn ra vào buổi tối hoặc buổi chiều. Bữa cơm tất niên không chỉ có các thành viên trong gia đình mà họ có thể mời bạn bè, anh em đến cùng tham dự tại một số địa phương. Và trong buổi tiệc này, họ sẽ thường nói nhiều về những chuyện đã diễn ra trong năm, nói hết những trăn trở, băn khoăn, những điều chưa hài lòng về nhau... để cùng hiểu nhau hơn và tuyệt nhiên, những chuyện không may, không vui sẽ không được nhắc lại vào năm mới nữa.

Tuy nhiên, hiện nay tại một số công ty, doanh nghiệp... ngày cuối cùng của năm tính theo lịch thường tất cả nhân viên đều đã được nghỉ làm nên không thể nào tổ chức một bữa tiệc tất niên theo truyền thống. Vì thế, có nhiều công ty lựa chọn  ăn tất niên trước ngày cuối cùng của năm tính theo lịch  m khoảng 1 đến 2 tuần  hoặc có thể ăn tất niên vào dịp cuối cùng của năm tính theo Dương lịch.

II. Ý nghĩa việc tổ chức tiệc tất niên

“Tất” có nghĩa là xong, là hết, còn “niên” có nghĩa là năm. Như vậy, “Tất niên” là bắt đầu chuẩn bị bước sang năm mới và kết thúc một năm cũ. Đây là phong tục mang nét đẹp văn hóa và tập quán lâu đời của người Việt Nam. Tất Niên của nước ta rơi vào ngày 29, 30 tháng Chạp Âm lịch hàng năm.

Đi tìm ý nghĩa tất niên là gì?

Để ghi nhận thời khắc này, người ta thường làm hai mâm cỗ, một mâm cúng trời và một mâm cúng gia tiên tại bàn thờ ở trong nhà, đất ở khoảng sân trước nhà. Mâm lễ cúng Tất niên tùy theo điều kiện gia đình cũng như phong tục tập quán mỗi vùng mà thanh đạm hay thịnh soạn. Thế nhưng, một số thành phần bắt buộc phải có khi cúng theo phong tục của người Việt Nam gồm: bánh chưng, vàng mã, đèn nến, rượu, trầu cau, trà, hương hoa,… được bày biện trang nghiêm. Lễ cúng Tất niên gồm những lễ vật cúng không cần phải quá cầu kỳ, miễn sao thể hiện được tấm lòng thành của người cúng để tri ân trời, đất, thần linh... đã gia hộ bình an trong một năm qua. văn khấn cúng tất niên  cũng thể hiện một nếp sống tâm linh của người Việt. Vào những ngày cuối năm, mọi người đều dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ, tươm tất để cúng tất niên và chuẩn bị đón Tết sau một năm làm ăn vất vả.

Vào ngày này, mọi người thường quây quần bên nhau, văn nghệ, tổ chức tiệc mừng, nhìn lại một năm đã qua, tổng kết và cùng đón giao thừa mừng năm mới. Họ tận hưởng bầu không khí tràn ngập niềm vui và ấm cúng bên cạnh các thành viên trong gia đình sau một năm làm việc, tất bật học tập và chạy đua với cuộc sống.

III. Gợi ý thực đơn tất niên tại nhà

1. Ý nghĩa của mâm cơm tất niên tại nhà

Mâm cơm tất niên mang một ý nghĩa vô cùng sâu sắc thể hiện tư tưởng truyền thống của người Việt. Theo quan niệm truyền thống, tất niên là bữa cơm cuối cùng của một năm như một lời tiễn biệt với năm cũ. Khi ăn xong mâm cơm tất niên, mọi người sẽ bỏ qua những chuyện hờn giận, muộn phiền, không vui để chuẩn bị sẵn sàng đón một năm mới với nhiều may mắn , tốt lành sắp tới .

Mâm cơm tất niên còn thể hiện một tục lệ lâu đời của người Việt là truyền thống rước ông Công ông Táo về lại nhà để cai quản chuyện bếp núc giúp gia chủ. Ngoài ra, mâm cơm tất niên cũng là để con cháu bày tỏ lòng hiếu thảo, thành kính đối với ông bà tổ tiên, những người đã khuất. Vào ngày làm lễ tất niên này tại một số địa phương của Việt Nam, con cháu thường sẽ ra mộ những người đã khuất và ông bà tổ tiên để thắp nhang mời họ về nhà cùng ăn Tết âm lịch với gia đình.

2. Thực đơn tất niên tại nhà bao gồm những gì?

Thực đơn tất niên là gì

Thực đơn tất niên tại nhà của người miền Bắc

Hiện nay, thực đơn tất niên tại nhà của người miền Bắc đã được rút gọn còn 4 đĩa, 4 bát gồm:

• Giò heo hầm măng

• Lưỡi heo luộc

• Bóng thả

• Miến

• Canh mọc

• Thịt gà luộc

• Thịt heo quay

• Giò lụa

• Chả quế (hoặc nem)

Ngoài những món ăn kể trên thì nhiều gia đình còn biến tấu thực đơn tất niên tại vẫn mang đậm hương vị đặc trưng của miền Bắc như nộm chua ngọt, thịt đông...

Thực đơn tất niên tại nhà của người miền Nam

Thực đơn tất niên tại nhà của người miền Nam sẽ ưu tiên những món ăn nguội do đặc trưng thời tiết của miền Nam khá nắng nóng. Thường thì thực đơn tất niên tại nhà của người miền Nam sẽ bao gồm các món như:

• Bánh tét ăn kèm củ cải ngâm nước mắm

• Canh măng (thường là dùng măng tươi thay cho măng khô)

• Canh khổ qua nhồi thịt

• Thịt kho hột vịt

• Thịt heo luộc (hoặc quay)

• Gỏi tôm thịt

• Nem rán

• Chả giò

• Dưa giá

• Củ kiệu

Thực đơn tất niên tại nhà của người miền Trung

Món ăn truyền thống thường trong mâm cơm tất niên của người miền Trung bao gồm:

• Bánh chưng, bánh tét

• Đĩa dưa món

• Đĩa giò lụa Huế

• Đĩa gà bóp rau răm

• Đĩa thịt đông

• Đĩa chả Huế

• Đĩa thịt heo luộc

• Giá chua

• Bát canh măng khô

• Bát miến Huế

• Đĩa cá chiên (hay đĩa thịt ram)

IV. Văn khấn Tất niên cuối năm

Lễ cúng tất niên nhằm ghi nhận việc kết thúc năm cũ và chuẩn bị bước sang năm mới, là cách thức bày tỏ sự biết ơn đối với tổ tiên đã phù hộ trong suốt một năm và cũng là dịp để con cháu quây quần, đoàn tụ sau những ngày làm ăn xa nhà. Với ý nghĩa đó, lễ cúng tất niên luôn giữ được vị trí quan trọng và được tổ chức trong các gia đình Việt mỗi khi chia tay năm cũ. Cùng 123Job tham khảo các bài cúng tất niên sau:

Bài cúng tất niên tại gia

Mẫu bài cúng tất niên tại gia

V. Tất niên dành cho các công ty

Chuyện liên hoan cuối năm của mỗi khu phố, gia đình hay các công ty sau một năm lao động mệt nhọc rất cần thiết. Nó là niềm vui, tạo động lực cho mọi người gắn kết các thành viên với nhau, có thêm động lực phấn đấu trong những năm tiếp theo. Tiệc tất niên ở các công ty được tổ chức khá sớm, trước khi nghỉ Tết âm lịch từ 1-2 tuần để tổng kết các công việc của năm vừa qua, cũng như tiệc ăn mừng cho toàn thể khách mời tham gia và người lao động.

Tiệc tất niên cuối năm ở các công ty

Đối với dân công sở, tiệc Tất niên là cơ hội để bạn giao lưu, gặp gỡ với các đồng nghiệp, nhất là những đồng nghiệp rất ít khi gặp mặt ở các phòng khác. Nhân dịp này, bạn hãy dành tặng cho đồng nghiệp của mình những cái ôm siết hay những cái bắt tay những lời chúc may mắn trong năm mới nhé. Trong đời sống của người Việt Nam tất niên luôn có ý nghĩa tích cực nên phần lớn các công ty, thương nghiệp, xí nghiệp, hội đoàn thường tổ chức tiệc tất niên vào buổi tối hay buổi chiều cuối năm để ăn mừng những dự án thành công, công việc, tăng trưởng của công ty trong năm vừa qua, sự phát triển, đồng thời, chào đón năm mới đang đến gần.

Còn việc cúng tất niên, các gia đình chọn ngày 30 tết còn những người kinh doanh hoặc buôn bán thì sẽ chọn ngày cúng tất niên vào ngày khác. Hay các công ty sẽ chọn các ngày trước 30 tết như 28, 29 tết khi không thể cúng và 30 tết. Để chuẩn bị cho ngày cúng tất niên và đọc văn khấn cúng tất niên người đứng đầu công ty sẽ chuẩn bị một mâm cỗ thịnh soạn với công ty vì điều kiện hạn chế có thể là bày mâm ngũ quả, trưng bày những loại hoa quả, trái cây như ông bà ta thường nói: dừa cầu, sung , đủ, xoài,… 

VI. Kết luận 

Dù trong hoàn cảnh nào, theo phong tục người Việt nói riêng, châu Á nói chung thì tiệc tất niên phải luôn vui vẻ, vì thế dù là tiệc với công ty hay gia đình, mọi người tham gia đều sẽ giữ một niềm vui hân hoan chào đón năm mới. Tất cả thành viên có thể là chia sẻ những gì đã qua trong năm cũ trong thời khắc đó. Mong rằng bài viết trên của 123Job sẽ giúp bạn biết thêm về lễ tất niên, thực đơn cúng lễ tất niên ở ba miền và tổng hợp các bài văn khấn cúng tất niên cho năm 2021.