Thu nhập chịu thuế là gì? Những điều bạn cần nắm rõ về thu nhập chịu thuế

Người lao động hiện nay nên và cần thiết tìm hiểu thông tin rõ ràng về các loại thuế, thu nhập chịu thuế là gì. Vậy thu nhập chịu thuế là gì? Trách nhiệm và quyền lợi của thu nhập chịu thuế là gì? Cùng 123job.vn tìm hiểu nhé!

Để có câu trả lời cho câu hỏi thu nhập chịu thuế là gì và nắm bắt được thông tin đúng đắn về điều đó. Qua bài viết dưới đây 123job sẽ mang đến cho bạn đọc thông tin hữu ích về thu nhập chịu thuế là gì, những điều cần nắm rõ về thu nhập chịu thuế qua khái niệm thu nhập chịu thuế là gì, cách tính thuế và kế toán thuế.

I. Thu nhập chịu thuế là gì? Phân biệt thu nhập chịu thuế và Taxable income 

1. Khái niệm về thu nhập chịu thuế và thu nhập cá nhân

Có thể hiểu thu nhập chịu thuế là gì? Thu nhập chịu thuế hay được gọi bằng tên tiếng anh là taxable income, đó chính là khoản tiền được tính toán dựa trên lương, tiền công và thu nhập kinh doanh mà trong đó bao gồm tiền lương, tiền công, các khoản phụ cấp, trợ cấp, tiền thù lao và tiền thưởng của mỗi cá nhân. 

Thu nhập cá nhân bao gồm các khoản tiền công, tiền lương của một cá nhân cũng như các khoản mà cá nhân này nhận được và các khoản tiền đó bị đánh thuế từ Nhà nước. Tóm lại theo kế toán thuế, thu nhập cá nhân là số tiền được trích ra từ lương để nộp vào ngân sách nhà nước khi cá nhân có thu nhập ổn hàng tháng.

Khái niệm thu nhập chịu thuế và thu nhập cá nhân

2. Phân biệt thu nhập chịu thuế và thu nhập tính thuế 

Khái niệm thu nhập chịu thuế là gì được phần đông mọi người biết đến, tuy nhiên hiện nay vẫn còn nhiều nhầm lẫn giữa thu nhập chịu thuế và thu nhập tính thuế. Vậy nên 123job sẽ giúp các bạn đọc hiểu rõ hơn về thu nhập tính thuế là gì để có thể phân biệt được thu nhập tính thuế và thu nhập chịu thuế là gì.

Đầu tiên bước thứ nhất để có thể hiểu rõ thu nhập chịu thuế là gì cần phải biết thu nhập chịu thuế, đồng thời là các khoản đóng bảo hiểm cũng như là các khoản trừ khác được bao gồm bởi thu nhập tính thuế. Vậy thu nhập tính thuế sẽ mang ý nghĩa sâu rộng hơn và dễ dàng được hiểu theo công thức cách tính thuế sau đây :

Thu nhập tính thuế = Thu nhập chịu thuế - các khoản đóng bảo hiểm và miễn giảm khác

Các khoản đóng bảo hiểm bao gồm các loại bảo hiểm y tế, bảo hiểm xã hội và bảo hiểm trách nhiệm nghề bắt buộc....

Bước thứ hai để có thể phân biệt thu nhập chịu thuế là gì và thu nhập tính thuế, đó chính là cơ sở để xác định số thuế được miễn được tính toán dựa theo thu nhập tính thuế, mà không phải thu nhập chịu thuế. Tuy vậy thực tế hiện nay vẫn có phần đông người vẫn dễ bị nhầm lẫn giữa hai khái niệm cơ bản này. Tóm lại thu nhập chịu thuế là gì? Thu nhập chịu thuế là một cơ sở để có thể xác định thu nhập tính thuế .

II. Tại sao thu nhập lại chịu thuế

Thuế có thể được hiểu là những khoản tiền phải nộp được kế toán thuế mang tính chất  nghĩa vụ của công dân mà dựa trên quy định của pháp luật. Đó còn là công cụ để nhà nước điều tiết và quản lý xã hội, công dân xã hội, cũng như là một trong những nguồn thu chính của nhà nước. Thu nhập chịu thuế là gì? Tại sao mỗi cá nhân cần phải hoàn thành trách nhiệm và nghĩa vụ đóng thuế thu nhập cá nhân và lý do thu nhập phải chịu thuế là gì? 123job sẽ trả lời cho bạn đọc về câu hỏi tại sao thu nhập phải chịu thuế. 

Có 2 lý do chính được đặt ra cho câu hỏi này:

• Việc thu nhập chịu thuế đã góp phần nhiều vào việc tăng thêm thu nhập cho kho bạc và ngân sách của nhà nước. Trên hết thuế là một trong những nguồn thu lớn của Nhà nước, của chính phủ ở Việt Nam và rất nhiều quốc gia khác. Xu thế phát triển mạnh mẽ của các quốc gia, thu nhập của người lao động nước ta hiện nay cũng  có sự gia tăng so với nền kinh tế nước ta trước khi mở cửa. Điều đó mang lại nhiều giá trị cơ hội việc làm cho người lao động. Vì vậy bên thu nhập càng cao thì càng nên và cần phải đóng góp cho ngân sách Nhà nước.

•  Lý do thứ hai của thu nhập chịu thuế là gì đó chính là đóng góp vào công bằng hóa xã hội. Thu nhập của mỗi người lao động như chúng ta đã biết được chi trả theo đúng mức của năng lực và trình độ của mỗi cá nhân. Mức lương của mỗi cá thể có thể khác nhau, người lương cao, người lương thấp, điều đó tạo nên khoảng cách thu nhập cũng như trình độ của mỗi người dân, sâu sắc hơn đó chính sự phân biệt giàu nghèo. Cách tính thuế cũng sẽ góp phần đưa hẹp, hạn chế khoảng cách giàu nghèo, đánh tan sự phân biệt đối xử giữa các tầng lớp trong xã hội.

Tại sao thu nhập phải chịu thuế

Qua đó có thể thấy thu nhập chịu thuế là gì, vừa là trách nhiệm, vừa là nghĩa vụ của mỗi cá nhân trong công cuộc xây dựng đất nước vững mạnh và bảo vệ quê hương.

III. Trách nhiệm và quyền lợi của thu nhập chịu thuế

1. Trách nhiệm

Khi đã hiểu được khái niệm thu nhập chịu thuế là gì, và ý nghĩa của thu nhập chịu thuế. Mọi cá nhân, tập thể, công dân Việt Nam hay người đang sinh sống làm việc cư trú tại Việt Nam nằm trong các đối tượng lao động có mức thu nhập đều cần phải có trách nhiệm, nghĩa vụ đóng thuế thu nhập cá nhân đối với Nhà nước. Nhà nước đã đưa ra quy định tại Thông tư 111/2013/TT-BTC quy định về các khoản thu nhập yêu cầu cần đóng thuế theo kế toán thuế sau đây:

• Thu nhập từ kinh doanh;

•  Thu nhập chịu thuế là gì từ tiền lương, tiền công; 

• Thu nhập từ việc nhận các khoản thừa kế;

• Thu nhập từ việc được nhận quà tặng;

• Thu nhập chịu thuế là gì từ quá trình chuyển nhượng vốn;

• Thu nhập chịu thuế là gì từ đầu tư vốn;

• Thu nhập chịu thuế do quá trình chuyển nhượng bất động sản; 

• Thu nhập từ chuyển nhượng thương mại;

• Thu nhập từ bản quyền;

• Thu nhập từ các khoản trúng thưởng.

Bao quát chung thì tùy theo từng mức thu nhập của mỗi người lao động phải chịu từng loại thuế khác nhau.

2. Quyền lợi 

Đối với cá nhân người lao động có mức thu nhập sau khi đã hoàn thành trách nhiệm và nghĩa vụ đóng thuế thu nhập cá nhân dựa trên quy định của pháp luật nhà nước đưa ra sẽ được cấp các mã số thuế thu nhập cá nhân. Các mã số này đem đến những ý nghĩa gì về quyền lợi của cá nhân người lao động 

• Đầu tiên cần phải nói đến là quyền lợi đăng ký giảm trừ cho những người phụ thuộc tùy theo gia cảnh. Trong đó, Nhà nước đã quy định theo Thông tư 111/2013/TT-BTC tại điều 9 thuộc khoản 1 có quy định về trường hợp cá nhân mỗi người lao động có người phụ thuộc khi đã đăng ký và sẽ được cấp mã số thuế cho cá nhân người lao động sẽ được giảm trừ cho những đối tượng là người phụ thuộc.

• Điều thứ hai đó chính là quyền lợi đối với các đối tượng lao động cư trú tuy nhiên không ký hợp đồng lao động hoặc ký hợp đồng lao động trong dưới 3 tháng thì sẽ được khấu trừ thuế thu nhập cá nhân.

• Quyền lợi thứ ba về thu nhập chịu thuế là gì thuộc về các cá nhân đã có mã số thuế cá nhân sẽ được ủy quyền cho phép các tổ chức quyết toán thuế làm thay bản thân.

Quyền lợi của thu nhập chịu thuế

• Điều cuối cùng là quyền lợi được hoàn thuế thu nhập cá nhân. Điều khoản đó được nhà nước quy định Thông tư 111/2013/TT-BTC tại điều 18, khoản 1 về các cá nhân đã đăng ký mã số thuế cá nhân tại thời điểm khi nộp hồ sơ sẽ được hoàn lại mức thuế thu nhập cá nhân đóng thừa .Đối với trường hợp các đối tượng chưa có, chưa đăng ký mã số thuế cá nhân thì khoản tiền đóng thừa ra sẽ không được phép hoàn lại mà bắt buộc bị bù trừ vào năm sau.

Vậy nên mỗi cá nhân thuộc vào đối tượng áp dụng thu nhập chịu thuế là gì khi đăng ký mã số thuế thu nhập cá nhân cần phải lưu ý về các điều khoản quy định các trường hợp về quyền lợi của bản thân để có thể sử dụng một cách đúng đắn, tuân thủ pháp luật. Đồng thời bảo đảm được quyền lợi của bản thân một cách trọn vẹn trong công việc và cuộc sống. 

IV. Căn cứ tính thuế đối với cá nhân cư trú

1. Thu nhập tính thuế

Các khoản thu nhập tính thuế theo cách tính thuế thường được chia thành 2 nhóm:

• Khoản thu nhập từ kinh doanh, các khoản tiền công, tiền lương: Đó là tổng của các thu nhập chịu thuế tính theo quy định được trừ vào các khoản như đóng bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế, bảo hiểm trách nhiệm của một số ngành nghề, những nghề cần phải tham gia bảo hiểm bắt buộc, cũng như các khoản giảm trừ gia cảnh và giảm trừ khi đóng góp từ thiện, nhân đạo.

• Khoản thứ hai là thu nhập từ đầu tư vốn, chuyển nhượng vốn, chuyển nhượng bất động sản, trúng thưởng, tiền nhượng quyền thương mại và các trường hợp tiền bản quyền, nhận thừa kế, quà tặng: Các khoản đó là thu nhập chịu thuế là gì được xác định bởi phương pháp xác định thu nhập chịu thuế cho từng thu nhập cụ thể và xác định theo công thức về cách tính thuế sau:

Thu nhập tính thuế = Thu nhập chịu thuế - Các khoản giảm trừ 

2. Thu nhập chịu thuế

Thu nhập chịu thuế = Doanh thu - Chi phí hợp lý mà liên quan đến việc tạo thu nhập chịu thuế từ kinh doanh

Mà trong đó thu nhập chịu thuế là gì, cần lưu ý:

• Doanh thu là bao gồm tất cả tiền bán hàng, tiền gia công và hoa hồng, khoản tiền cung ứng hàng hoá, các dịch vụ phát sinh thuộc kỳ tính thuế từ các hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hoá và dịch vụ.

Thu nhập chịu thuế

• Các khoản chi phí hợp lý mà liên quan đến việc tạo thành thu nhập chịu thuế từ kinh doanh bao gồm:

  • Thu nhập chịu thuế là gì từ tiền lương, tiền công được tính theo cách tính thuế: 

Thu nhập chịu thuế = Tổng thu nhập cá nhân - Các khoản được miễn giảm thuế

• Thu nhập chịu thuế là gì từ các khoản đầu tư vốn.

• Thu nhập chịu thuế là gì từ việc chuyển nhượng vốn được kế toán thuế:

Thu nhập chịu thuế = Giá bán - Giá mua các khoản chi phí hợp lí để tạo ra thu nhập 

• Thu nhập chịu thuế là gì từ việc chuyển nhượng bất động sản: được tính theo cách tính thuế:

Thu nhập chịu thuế = Giá chuyển nhượng BĐS - Chi phí mua BĐS và các chi phí liên quan

• Thu nhập chịu thuế là gì từ trúng thưởng

• Thu nhập chịu thuế là gì từ bản quyền

• Thu nhập chịu thuế là gì từ việc nhượng quyền thương mại

• Thu nhập chịu thuế là gì qua việc thừa kế, quà tặng.

3. Các khoản giảm trừ

Nếu xét về các khoản miễn giảm trừ theo thu nhập chịu thuế là gì thì ta có các khoản giảm trừ sau:

a) Giảm trừ gia cảnh.

 Đầu tiên là khoản giảm trừ gia cảnh, là số tiền được trừ vào thu nhập chịu thuế trước khi tính thuế theo cách tính thuế đối với thu nhập từ kinh doanh, tiền lương, tiền công của các đối tượng nộp thuế là cá nhân lưu trú.

Điều kiện được giảm trừ:

• Thu nhập được xác định để giảm trừ gia cảnh phải là thu nhập từ kinh doanh, tiền lương, tiền công của đối tượng nộp thuế theo phương pháp kế toán thuế.

• Chỉ áp dụng với cá nhân cư trú.

Mức giảm trừ:

• Mức giảm trừ đối với đối tượng nộp thuế sẽ là 9 triệu đồng/ tháng (108 triệu đồng/ năm);

• Mức giảm trừ đối với mỗi đối tượng phụ thuộc là 3,6 triệu đồng/ tháng.

Nguyên tắc giảm trừ: “Việc xác định mức giảm trừ gia cảnh đối với người phụ thuộc được thực hiện theo nguyên tắc mỗi người phụ thuộc sẽ chỉ được tính giảm trừ một lần vào một đối tượng nộp thuế”. Quy định nếu xét về mặt lý luận thì khá hợp lý.

Các khoản giảm trừ của thu nhập chịu thuế

Xác định đối tượng phụ thuộc: Người phụ thuộc thường là người mà đối tượng nộp thuế có trách nhiệm nuôi dưỡng.

b) Giảm trừ đối với khoản đóng góp, từ thiện, nhân đạo.

• Điều kiện để giảm trừ: “Các khoản đóng góp từ thiện, nhân đạo sẽ được trừ vào thu nhập trước khi tính thuế đối với thu nhập chịu thuế là gì từ kinh doanh, tiền lương, tiền công của đối tượng nộp thuế là cá nhân cư trú”. Vì vậy, điều kiện giảm trừ đối với các khoản đóng góp từ thiện, nhân đạo sẽ tương đối giống với giảm trừ gia cảnh.

• Các trường hợp sẽ được giảm trừ:

  • Các khoản khi đóng góp vào tổ chức, cơ sở chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, người tàn tật, người già không nơi nương tựa.

  • Khoản đóng góp vào cho các quỹ từ thiện, quỹ nhân đạo, quỹ khuyến học.

4. Thuế suất thuế thu nhập cá nhân

Thu nhập từ hoạt động kinh doanh là doanh thu: gồm toàn bộ số tiền phát sinh từ việc cung ứng hàng hoá, dịch vụ sẽ được chia thành 3 nhóm:

• Từ hoạt động kinh doanh hàng hoá (1%).
• Hoạt động kinh doanh hàng hóa  dịch vụ (5%).
• Hoạt động từ sản xuất, xây dựng, vận tải và hoạt động kinh doanh khác

Thu nhập chịu thuế là gì từ tiền lương, tiền công: Là thu nhập chịu thuế là gì từ tiền lương, tiền công: tổng số tiền lương, tiền công mà cá nhân không cư trú sẽ nhận được do thực hiện công việc tại Việt Nam, không phân biệt nơi trả thu nhập (20% - Thu nhập có thể trả ở nước ngoài).

Thu nhập từ hoạt động đầu tư vốn: Là tổng số tiền mà cá nhân không cư trú sẽ nhận được từ hoạt động đầu tư phần vốn tại tổ chức, cá nhân Việt Nam (5%).

V. Thu nhập chịu thuế có vai trò như thế nào?

1. Đối với cá nhân 

Với thu nhập chịu thuế là gì thì vai trò đối với mỗi cá nhân là: 

• Như đã đưa ra ở trên về các quyền lợi và lợi ích của thu nhập chịu thuế là gì đối với mỗi cá nhân thuộc diện lao động có thu nhập cá nhân, thì sẽ được hưởng những quyền và lợi ích nhất định được quy định trong các điều khoản pháp luật đã quy định và đã được nêu cụ thể ở phía trên.

• Như vậy nhìn chung thì việc các cá nhân lao động và thi hành theo đúng với Pháp luật về các khoản thu nhập cá nhân theo cách tính thuế thì đã chứng minh được bạn là một công dân gương mẫu và sẽ không vi phạm những chế tài của Pháp luật.

• Đương nhiên khi có các khoản thu nhập chịu thuế là gì, thì các cá nhân lao động cũng sẽ được hưởng rất nhiều quyền lợi và lợi ích khác về việc miễn giảm và hoàn lại các khoản thuế thu nhập cá nhân theo cách tính thuế trong những trường hợp nhất định được quy định rõ ràng và cụ thể trong các điều khoản thuộc Thông tư  111/2013/TT-BTC.

Thu nhập chịu thuế có vai trò đối với cá nhân

Vậy có thể nói rằng, thu nhập chịu thuế là gì, sẽ đóng vai trò là trách nhiệm mà người lao động ở Việt Nam cần phải hoàn thành.

2. Đối với Nhà nước.

Các khoản thu nhập chịu thuế là gì không chỉ có vai trò quan trọng với mỗi cá nhân lao động, mà bên cạnh đó nó đang đóng góp rất nhiều vào công cuộc quản lý và xây dựng đất nước như hiện nay.

Thuế được coi là một trong các công cụ chính giúp  Nhà nước điều tiết nền kinh tế - xã hội một cách tốt nhất. Khi các cá nhân lao động nộp thuế thu nhập cá nhân hay các mức thu nhập chịu thuế là một trong những chính sách mà Nhà nước hướng tới mục tiêu cân bằng xã hội, có nghĩa là có thể khắc phục và xóa bỏ khoảng cách giàu nghèo sâu sắc ở nhiều quốc gia về mức thu nhập. Ví dụ như khi các cá nhân có mức thu nhập dưới 5 triệu đồng/tháng sẽ được miễn thuế thu nhập cá nhân còn các cá nhân có thu nhập cao hơn sẽ phải đóng và chịu mức thuế suất tăng nhiều hơn theo cách tính thuế. Cụ thể như sau:

• Thu nhập từ 5 triệu đồng thì sẽ áp mức thuế là 5%.
• Thu nhập từ 5 - 10 triệu đồng thì áp mức thuế là 10%.
• Thu nhập từ 10 - 18 triệu đồng thì áp mức thuế là 15%.
• Thu nhập từ 18 - 32 triệu đồng thì áp mức thuế là 20%.
• Thu nhập từ 32 - 52 triệu đồng thì áp mức thuế là 25%.
• Thu nhập từ 52 - 80 triệu đồng thì áp mức thuế là 30%.
• Thu nhập từ trên 80  triệu đồng thì áp mức thuế là 35%.

Do đó, việc thu các loại thuế đặc biệt là thuế thu nhập cá nhân hay các khoản thu nhập chịu thuế là gì sẽ đóng góp vào nguồn ngân sách nhà nước, để xây dựng và duy trì các hoạt động của Nhà nước.

VI. Kết luận.

Qua bài viết trên, 123job đã bật bí với bạn đọc về thu nhập chịu thuế là gì? Các quyền lợi, trách nhiệm và cách tính của thu nhập chịu thuế là gì? Vai trò của các khoản thu nhập chịu thuế là gì? Hy vọng những thông tin được chia ở trên sẽ hữu ích đối với bạn.