IPO là gì? Những kiến thức cần phải nắm rõ về cổ phiếu IPO

Cổ phiếu IPO là gì? Bạn có từng tìm hiểu về IPO, mục đích, ý nghĩa khi IPO, ưu - nhược điểm khi IPO và cách thức mua bán IPO sao cho tốt nhất? Hãy cùng 123job tìm hiểu qua bài viết sau đây.

Cổ phiếu IPO là gì? IPO nghĩa là gì? IPO là viết tắt của từ gì? IPO được coi là bước khởi đầu cho quá trình doanh nghiệp công khai giá trị hoạt động tài chính trên thị trường chứng khoán. Phát hành cổ phiếu IPO là một trong những hoạt động quan trọng giúp các doanh nghiệp nâng cao uy tín trên thị trường và thu hút vốn đầu tư một cách nhanh nhất. Tuy nhiên không phải doanh nghiệp nào cũng hiểu rõ về quy trình IPO là gì, hãy cùng 123job tìm hiểu vậy cổ phiếu IPO là gì và tại sao mọi công ty cần phải phấn đấu để được IPO.

I. IPO là gì?

IPO là gì?

Bạn có thắc mắc cổ phiếu ipo là gì, IPO nghĩa là gì và IPO là viết tắt của từ gì? IPO có tên tiếng anh là Initial Public Offering, mang nghĩa gốc dịch ra là “Phát hành lần đầu ra công chúng”. Thuật ngữ IPO được dùng để chỉ hoạt động lần đầu phát hành cổ phiếu và đưa lên sàn chứng khoán của một công ty với mục đích để huy động vốn rộng rãi từ các nhà đầu tư. 

Khi đó, doanh nghiệp sẽ chào bán một số lượng cổ phiếu đủ lớn để kêu gọi các nhà đầu tư tham gia góp vốn vào quá trình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp trong tương lai. Sau lần đầu phát hành cổ phiếu IPO ra công chúng, công ty cổ phần sẽ chính thức lên sàn chứng khoán và trở thành một công ty đại chúng hay còn được gọi với một tên gọi đầy đủ hơn là công ty cổ phần đại chúng.

II. Mục đích, ý nghĩa khi IPO

1. Mục đích

Mỗi doanh nghiệp đều có nhu cầu gia tăng nguồn vốn nhất là ở thời điểm khởi nghiệp và đây được coi là công việc được ưu tiên hàng đầu, vì nhờ có nguồn vốn từ các nhà đầu tư mà công ty có thể mở rộng phạm vi hoạt động sản xuất kinh doanh và phát triển với quy mô lớn hơn, giúp đa dạng nguồn thu và rút ngắn quá trình hồi vốn hiệu quả hơn. 

Bạn đã biết cổ phiếu IPO là gì, vậy còn kế hoạch IPO là gì? Doanh nghiệp cần làm gì để hoàn thành kế hoạch IPO? Việc phát hành, niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng khoán lần đầu tiên của mỗi doanh nghiệp được gọi là kế hoạch IPO. Cổ phiếu IPO là cách tốt nhất để gia tăng lượng vốn đầu tư ngoài vào doanh nghiệp và tạo ra vô số cơ hội tài chính cho cả doanh nghiệp và các nhà đầu tư. Hình thức cổ phần hóa này là một cách làm hay giúp nhân viên trong công ty có cơ hội sở hữu một lượng cổ phần nhất định từ công ty, tạo ra giá trị gắn kết sâu sắc hơn giữa nhân viên và doanh nghiệp.

Vậy mục đích của cổ phiếu IPO là gì hay mục đích của kế hoạch IPO là gì? Dưới đây là những mục đích mà các doanh nghiệp dày công tìm hiểu về kế hoạch IPO là gì và biến nó trở thành công cụ kinh doanh độc đáo, hiệu quả và không thể thiếu đối với mọi công ty:

• Cổ phiếu IPO giúp doanh nghiệp khẳng định nguồn lực và vị thế của mình trên sàn chứng khoán và trước nhà đầu tư cũng như khách hàng, góp phần nâng cao giá trị thương hiệu và uy tín của doanh nghiệp mình.
• Thực hiện kế hoạch IPO giúp quá trình huy động vốn từ các nhà đầu tư nhanh hơn, hiệu quả hơn giúp doanh nghiệp nhanh chóng mở rộng quy mô hoạt động hơn.
• Kế hoạch IPO thành công sẽ mang nhiều giá trị thiết thực hơn so với việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp.
• Đẩy mạnh hoạt động cổ phần hóa là một cách góp phần thu hút nguồn nhân lực tiềm năng, nhiệt huyết và trách nhiệm, tạo dựng đội ngũ nhân viên trung thành, tận tâm và tận lực.
• Thực hiện IPO thành công được xem là bước đệm phục vụ cho kế hoạch sáp nhập và mua lại các doanh nghiệp vừa và nhỏ tiềm năng.

2. Ý nghĩa

IPO có ý nghĩa quan trọng với mọi doanh nghiệp

Bạn đọc đã được tìm hiểu về IPO nghĩa là gì, Cổ phiếu IPO là gì và mục đích của kế hoạch IPO là gì, vậy chắc hẳn bạn cũng đang băn khoăn vậy ý nghĩa của kế hoạch IPO là gì? Kế hoạch IPO có ý nghĩa vô cùng quan trọng với doanh nghiệp, đặc biệt và với các doanh nghiệp startup, doanh nghiệp vừa và nhỏ đang cần nguồn vốn đầu tư dài hạn. Kế hoạch IPO thành công mang lại ý nghĩa to lớn như sau:

• Phát hành cổ phiếu công khai lần đầu (IPO) là thử thách đầu tiên và quan trọng nhất đối với mọi doanh nghiệp, nó chứng minh cho việc doanh nghiệp sẵn sàng cạnh tranh với mọi đối thủ và có khả năng đứng vững trên thị trường chứng khoán khốc liệt.
• Ý nghĩa lớn nhất khi doanh nghiệp thực hiện kế hoạch IPO là gì - chính là huy động vốn từ các nhà đầu tư cho doanh nghiệp một cách nhanh chóng nhất với quy mô huy động lớn từ thị trường chứng khoán.

III. Ưu - nhược điểm khi IPO

1. Ưu điểm

Phần trên chúng ta đã tìm hiểu IPO nghĩa là gì, Cổ phiếu IPO là gì và mục đích của kế hoạch IPO là gì. Tiếp theo đây mời bạn đọc tìm hiểu về những ưu nhược điểm của kế hoạch IPO là gì?

Như bạn đọc đã biết, mục tiêu chính của IPO là huy động nguồn vốn đầu tư từ bên ngoài cho doanh nghiệp. Việc thực hiện phát hành công khai cổ phiếu IPO lần đầu mang lại những lợi thế sau:

• Công ty dễ dàng huy động vốn nhanh chóng từ công chúng như các nhà đầu tư lớn, nhà đầu tư thiên thần, đông đảo tầng lớp dân cư với quy mô huy động vốn lớn từ thị trường chứng khoán.
• Kế hoạch IPO thành công tạo ra hình ảnh đẹp và đánh bóng thương hiệu của công ty, từ đó tạo bước đệm thuận lợi cho những lần phát hành cổ phiếu sau đó. 
• Cổ phiếu IPO tạo điều kiện cho các giao dịch sáp nhập và mua lại (M&A) diễn ra đơn giản và tiện lợi hơn. Công ty dễ dàng đưa ra các mức giá mục tiêu trong các thương vụ mua lại khi cổ phiếu của họ là cổ phiếu niêm yết công khai.
• Cổ phiếu IPO lên sàn công khai góp phần làm tăng chất lượng và độ chính xác của các con số trong báo cáo tài chính của doanh nghiệp vì những tính toán trong các báo cáo này phải được lập theo các tiêu chuẩn chung do cơ quan quản lý quy định dựa trên cổ tức công khai niêm yết trên sàn chứng khoán. Từ đó, công ty dễ dàng kêu gọi vốn đầu tư hơn từ các ngân hàng, tổ chức tín dụng và từ các nhà đầu tư khó tính.
• Cổ phiếu IPO được phát hành giúp các công ty cổ phần đại chúng có thể thu hút và duy trì đội ngũ nhân viên giỏi, tận tụy và trung thành vì khi chào bán cổ phiếu IPO ra công chúng, công ty luôn cũng dành một tỉ lệ chứng khoán nhất định để bán cho nhân viên của mình với mong muốn gắn kết nội bộ giữa doanh nghiệp và người lao động. 
• Lợi ích của quyền mua cổ phiếu IPO là gì? Nhân viên của công ty sẽ trở thành cổ đông và được hưởng cổ tức sau khi mua cổ phiếu IPO và thay vì chỉ nhận được mức thu nhập thông thường thì họ có thêm một khoản thu nhập thụ động tỷ lệ thuận với lợi nhuận của công ty. Điều này làm cho nhân viên trong công ty có tinh thần làm việc hiệu quả hơn và coi sự tồn tại và phát triển của công ty ở hiện tại và tương lai là sự thành bại của mình.
• Các công ty cổ phần đại chúng có cơ hội tiếp cận các chiến lược phát triển kinh doanh, xây dựng hệ thống quản lý chuyên nghiệp khi hiểu về kế hoạch IPO là gì và thành công phát hành cổ phiếu IPO.

2. Nhược điểm

Sau khi biết thêm về lợi ích của IPO là gì, bạn có thắc mắc vậy còn hạn chế của IPO là gì? Hãy cùng tìm hiểu về hạn chế của IPO là gì trong phần dưới đây nhé:

• Hiểu được IPO nghĩa là gì, ta biết được rằng IPO làm phân tán quyền sở hữu tài sản và có thể làm mất quyền kiểm soát doanh nghiệp của các cổ đông sáng lập công ty do hoạt động thôn tính công ty của các nhà đầu tư hoặc thông qua các thương vụ mua bán, sáp nhập. Bên cạnh đó, cơ cấu về quyền sở hữu của doanh nghiệp luôn luôn bị biến động do nó chịu ảnh hưởng của các giao dịch cổ phiếu trên thị trường chứng khoán hàng ngày.
• Hạn chế của quy trình chuẩn bị phát hành cổ phiếu IPO là gì? Để thực hiện thành công kế hoạch IPO, doanh nghiệp đã chi ra một khoản khá tốn kém và mất thời gian, đặc biệt là các công ty càng lớn thì chi phí phát hành càng cao.
• Việc bắt buộc các công ty phải công bố thông tin công khai trên các báo cáo tài chính, báo cáo thuế hàng năm có thể làm cho công ty bị bất lợi do tiết lộ quá nhiều thông tin về tình hình kinh doanh cho các đối thủ cạnh tranh.
• IPO khiến doanh nghiệp tốn thêm thời gian và thêm nhân lực chuyên môn cần thiết để quản lý và giám sát các số liệu trong báo cáo tài chính.
• Ngoài ra, hàng năm công ty phải mất thêm một số khoản chi phí như chi phí kiểm toán cho các báo cáo tài chính, chi phí hoàn thành các tài liệu nộp cho cơ quan quản lý nhà nước về sàn chứng khoán và chi phí công bố các thông tin định kỳ.

IV. Các phương thức chào bán IPO

Sau khi tìm hiểu IPO là gì, các ưu - nhược điểm của kế hoạch IPO là gì thì chắc hẳn bạn đọc cũng muốn biết cách mà doanh nghiệp chào bán IPO là gì? Dựa trên luật chứng khoán được ban hành, hình thức chào bán cổ phiếu IPO lên sàn chứng khoán được phép thực hiện trên các phương thức sau:

• Thông qua các phương tiện thông tin đại chúng công khai như: báo đài, truyền hình, Internet…
• Đấu giá kiểu Hà Lan (đấu giá giảm dần): là hình thức đấu giá khi một món hàng nào đó được chào bán với một mức giá “trên trời”, có thể cao hơn rất nhiều so với giá trị thực tế của nó. Sau đó, là phiên đấu giá ngược sẽ được diễn ra khi giá sản phẩm giảm xuống cho đến khi một trong những nhà đấu giá chấp nhận mua với mức giá hiện tại.
• Có bảo lãnh cam kết
• Tổ chức các dịch vụ với trách nhiệm cao nhất
• Hình thức mua buôn, mua gom và chào bán lẻ
• Tự phát hành trên website công ty

Các thủ tục pháp lý để tham gia IPO là gì? Thủ tục pháp lý để các nhà đầu tư tham gia IPO khá phức tạp với chế tài chặt chẽ và rắc rối, để đảm bảo tính khách quan trong cả quá trình IPO. Vì vậy trước mỗi kế hoạch IPO thường cần các công ty khác nhau hỗ trợ. Ví dụ như tại Hoa Kỳ, các công ty luật/công ty chứng khoán hoặc các công ty kiểm toán sẽ đứng ra hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện IPO.

V. Rủi ro khi triển khai IPO

Rủi ro khi triển khai IPO là gì? Có 5 rủi ro mà các doanh nghiệp cần lưu ý:

• Thông tin minh bạch một cách tối đa khiến doanh nghiệp rơi vào thế khó trước công chúng và đối thủ cạnh tranh.
• Áp lực duy trì tăng trưởng của doanh nghiệp sẽ tăng cao trước nguồn đầu tư từ thị trường chứng khoán và các cổ đông.
• Nhiều chi phí phát sinh như: Phí phát hành, phí trung gian, kế toán, tư vấn, ngân hàng đầu tư…
• Mất dần quyền kiểm soát hoạt động của doanh nghiệp vì phải thông qua biểu quyết từ nhiều cổ đông sau khi IPO.
• Hội đồng quản trị và các cổ đông lớn phải chịu nhiều trách nhiệm trước  pháp luật về các quy định, báo cáo công khai với công chúng

VI. Cách mua cổ phiếu IPO tốt nhất

Cách mua cổ phiếu IPO là gì? Nhà đầu tư cần biết cách tốt nhất và phù hợp nhất để thu mua cổ phiếu IPO là gì? Nếu bạn là nhà đầu tư cá nhân thì việc mua cổ phiếu IPO từ các doanh nghiệp sẽ chứa đựng nhiều rủi ro! Tuy nhiên, chúng tôi sẽ giúp bạn biết cần làm gì trước khi quyết định mua IPO và cách tốt nhất để mua IPO là gì.

1. Nghiên cứu khách quan

Bạn cần nghiên cứu những thông tin công ty qua IPO như bản cáo bạch, báo cáo tài chính công khai do công ty viết. Vì trên thị trường chưa có các nhà phân tích độc lập, nên những thông tin này còn khá bóng bẩy hơn so với tình hình thực tế. Vậy nên những điều tốt sẽ tốt hơn và những rủi ro cũng được đánh giá mức thấp hơn.

Nhà đầu tư cần đánh giá ngành, đối thủ cạnh tranh, tình hình tài chính, thông cáo báo chí để xem xét công ty một cách khách quan nhất. Bạn cần tỉnh táo phân tích dữ liệu, không đề bị nhiễu bởi những thông tin bị thổi phồng trôi nổi trên thị trường.

2. Chọn các doanh nghiệp và công ty tư vấn chất lượng

Cẩn trọng khi đầu tư IPO

Có rất nhiều doanh nghiệp lên sàn chứng khoán vì tiền, hoặc bị rơi vào tình thế đường cùng nên thường tung hô và đánh bóng thương hiệu công ty với những con số ảo mà không hiểu về bản chất IPO là gì, thậm chí môi giới chứng khoán vì bị ép doanh số và nhiệm vụ nên cũng sẵn sàng “chém gió” với nhà đầu tư mà không nghĩ đến hậu quả.

Vì vậy khi quyết định đầu tư bạn cần chọn những công ty chứng khoán chất lượng, uy tín và có sản phẩm rõ ràng thì sẽ ít bị thao túng hơn và thông tin minh bạch hơn.

3. Tham khảo kỹ bản cáo bạch

Khi thực hiện kế hoạch IPO, các công ty cần công khai bản cáo bạch, chia sẻ chân thực nhất về tình hình tài chính của công ty. Mặc dù bản cáo bạch là do công ty viết, tuy nhiên vẫn sẽ có những thông tin không chính xác vì vậy bạn không nên tin tưởng hoàn toàn nhưng bắt buộc bạn phải đọc nó.

Lưu ý khi đọc Bản cáo bạch, bạn cần chú ý tới số tiền huy động trong IPO để làm gì? Nếu bản cáo bạch cho biết số tiền đó đem đi trả nợ thì bạn phải cẩn trọng suy nghĩ nên đầu tư hay không!

4. Kiên nhẫn và cố gắng chờ đợi

Khi tìm hiểu IPO là gì, chắc hẳn bạn cũng để ý đến chi tiết lãnh đạo công ty có thể thông qua IPO để tháo chạy và bán cổ phiếu chốt lời khiến cho nhà đầu tư thiệt hại lớn như vụ thương vụ trốn chạy của MTM. Khi quyết định đầu tư, bạn nên yêu cầu ban lãnh đạo doanh nghiệp ký cam kết không bán cổ phiếu ra ngoài trong thời hạn nhất định, có thể là nửa vòng đời dự án. Sau đó, nếu lãnh đạo vẫn tiếp tục nắm giữ cổ phiếu thì bạn có thể mua nó nếu cảm thấy muốn đầu tư tiếp.

5. Cẩn trọng là yếu tố hàng đầu

Bạn biết về kế hoạch IPO là gì thì bạn cũng hiểu được IPO luôn là bất cân xứng thông tin, là nhà đầu tư cá nhân bạn thường có ít thông về công ty hơn là các doanh nghiệp lớn.

Có những công ty trên sàn chứng khoán kiêm luôn bảo lãnh phát hành cổ phiếu, nên nếu cổ phiếu không bán hết thì công ty bảo lãnh sẽ bỏ tiền ra mua. Nên bạn cần thận trọng nếu thấy một công ty chứng khoán đề nghị IPO!

VII. Kết luận

Nhìn chung, bài viết đã cho bạn thấy được những kiến thức cần biết khi tìm hiểu về cổ phiếu IPO là gì và các lưu ý cần thiết khi IPO với vai trò là nhà đầu tư cá nhân. Phát hành cổ phiếu công khai lần đầu (IPO) chính là bước đệm cho quá trình một doanh nghiệp khẳng định giá trị của mình trên thương trường.

Bài viết trên đây đã cung cấp tất tần tận những kiến thức quan trọng cần biết về IPO là gì. 123job hy vọng bài viết đã giúp bạn có thêm nhiều kiến thức hữu ích về thị trường chứng khoán. Chúc bạn thành công!